Біздің делегациямыздың Түркия Республикасына алғашқы сапары 1990 жылы Т.Озаланың шақыруымен жасалынған еді. Ал 1990 жыдың 25 қазанында Қазақ ССР-нің мемлекеттік егемендігі туралы декларация қабылданған болатын. Қазақстан халықаралық қатынастардың дербес субъектісі, сыртқы өз мүдделеі шеңберіндегі жеке анықтайтын, дипломатиялық және елшіік өкілеттіліктермен алмаса алатын және халықаралық ұйымдардың іс-шараарына қатыса алатын мемлекет екндігі Деклорацияда көрсетілді. Осы деклорацияның қабылдануы бізлің делегациямыздың Түркия Республикасында қабылдауына әсер етті. Бұл сапар Қазақстанның халықаралық саяси аренада Н.Назарбаевтың басшылығымен дербес келіссөзде жүргізуінің алғашқы тәжірибесі еді. Дәл сол кезде Түркия Республикасымен арман қарай өзара қарым-қатынас жасаудың негізі қаланған еді. Қазақстан мен Түркия Республикаларының қарым-қатынастары кең ауқымды мәселелердің жақындығына немесе сай келуіне негізделеді. Негіздері 1990 жыдың аяғында қалған және мемлекеттік деңгейді қол қылып, бекітілген «Қазақ ССР мен Түркия Республикасының Үкіметтерінің ниеттерінің хаттамасы» (Алматы, 05.12.1990 жыл) және «Қазақ ССР-нің мәдениет саласының мемлекеттік комитеті мен Түркия Республикасының мәдениет Министрлігі арасында мәдени қарым-қатынастары туралы келісім» (Алматы, 05.12.1990 жыл) құжаттры екі мемекеттің де экономикалық байланыстарды дамытуға деген қызығушылықтары жолындағы жан-жақты қарым-қатынас жасауына оңтайы негіз туындатады.
«Қазақстан мен Түркия» екі жақты қатынастың хроноогисының, «Қазақстан – Түркия: достық пен қарым-қатынаста 5 жыл», Іс-құжаттар жинағы, Анкара, 1996 жыл, 21-22 беттер.
1991 жылы Түркия Республикасының Президенті Т.Озала Қазақстанға алғашқы ресми сапарын жасады. Сапар барысында Қазақ Кеңестік Социаистік Республикасы мен Түркия Республикасы арасында өзара қарым-қатынас жасау туралы келісім шартқа қол қойылды. 1991 жылдың 15 наурызында қабылданған келісім шартта саяси, сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық, экологияық, мәдениет, гуманитарлық, ақпараттық және басқада да салаларда ұзақ мерзімді негізде өзара тиімді қарым-қатынасты арман қарай ұлғайтудың және тереңдету мақсаттары туралы айтылған. Сонымен бірге қазақстандық және түік мекемелері мен фирмалары арасында тікелей байланыс пен коммерциялық келісімдердің оңтайлы жағдайларын жасау, бір-біріне сауда-саттық жәмеңкелер, көрмелер өткізуге, өкілеттіліктер, фирмалар, ұйымдар ашуда қол ұшын беу жәнеделегациялармен өзара алмасу, кәсіби байланыстарды дамыту шаралары да мәмілеге келтірілген. Тараптар екі мемлекет арасында ешілік қатынастарын орнату және де өзара негізде елшілік өкіеттерін ашу ниетін білдірді. Екі жақты қатынастарға, негізгі халықаралық қатынастарға және өзара мүдделерге қатысты негізгі халықараық мәселелерге байланысты екі елдің сыртқы істер министрліктері арасында тұрақты консултациялар өткізуге де келісім жасасты. Бұл келісім ережелері 1994 жылдың қазан айында қол қойылған «Қазақстан және Түркия Республикалары арасындағы достық пен өзара қарым-қатынас туралы келісім шарттында» арман қарай дамытыған.
1994 жылдың қазан айының 17-де Қазақстан мен Түркия Республикасының халықтарының мәдениетінің, тілінің және тарихының ортақтығына негізделген тереңдетілген жан-жақты қатынастары мен өзара қарым-қатынастарын атай отырып, 15.03.1991 жылы қабылданған «Қазақ ССР мен Түркия Республикасының достығы мен өзара қарым-қатынасы келісімінің» ережелеріне сәйкес отырып, достық пен қарым-қатынасты ұлғайту және беріктендіруге бағытталған «екі елдің саяси ерігіне» арқа сүйеп, достық пен қарым-қатынасты беріктендіру нәтижелері тұрақтыықты, бейбітшілікті және қауіпсіздікті тек аймақта ғана емес, сонымен қатар БҰҰ-ның жарғысының халықараық құқығы нормаларының, мақсаттары мен қағидаарының жолын ұстанғанын толығымен дәлелдей отырып, Хельсенкиде қабылданған қорытынды актісінің және Еуропадағы қауіпсіздік пен қарым-қатынаста байланысты жиындардың құжаттарының міндеттерін ұстанып, бүкіл дүние жүзіндегі іске асыраты6ндығын атап кетті. Бүкі халықтық бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау және реттеу қағидаларына және барлық туындайтын мәселелерді бейбіт жолмен шешу, егеменділік, тәуелсіздік, территориялық тұтастық, бір-бірінің істеріне араласпау, тең құқылы, өзара құрмет пен табыс негізінде қарым-қатынасты дамытуға келісті. Сонымен бірге, тараптар саясат, дипломатия, экономика, сауда, білім, мәдениет пен ғылым, транспорт, байаныс және коммуникация, ауыл шаруашылығы, энергетика, денсаулық сақтау және т.б. салаларда қарым-қатынас жасауға өзара кғелісім жасасты. Қазастан Туркия Республикаары сауда мен экономика саласында қарым-қатынас жасау, екі жақты қатынас жасаудың маңызды бөлімі болып табылады және елдердің мүмкіндіктері шеңберінде оларды жоғары деңгейге көтеру керек деп санайды. Екі тарапта өзара инвестициялады өнеркәсіп, транспорт және коммуникация және т.б. салаларда қатынас жасауды әлемдік дәрежеде мадақтау мен қорғауға қолдау көрсететін болады. 1991 жылдың қыркүйегінде екі елдің Президенттерінің қабылдаған «Қазақстан мен Түркия Республикалары арасындағы өзара қарым-қатынастардың қағидалары мен мақсаттары туралы декларацияда» орнаған өзара тиімді достық қарым-қатынастарды БҰҰ жарғысының,
«Қазақ ССР-і Түркия Республикаларының достығы мен өзара қарым-қатынасы келісім», Қазақстан – Түркия, Анкара: «Билиг», 1996 жыл, 33 бет.
«Қазақстан мен Туркия Республикалары арасындағы өзара қарым-қатынастарының қағидалары мен мақсаттары туралы деклорациясы», «Түркия – Қазақстан: достық пен қарым-қатынаста 5 жыл», Анкара, 1996 жыл, 36-38 беттер.
Хельсинки қорытынды актісінің, Жаңа Еуропа туралы Париж Хартиясы және СБСЕ-нің процесстерінің басқа да құжаттарының шеңберінде, құқығы приоритеті, құрмет, тәуелсіздік негізінде, ішкі істерге араласпау, өзара қарым-қатынас пен солидарлық негіздерінде бекітуге дайын екендігін аталып кетті. Қазақ ССР-нің мен Түркия Республикасы екі елдің тарихтың, мәдениеттің, тідің және дәстүрлердің орталығына және жан-жақты өзара тиімді қарым-қатынасты дамытуға сүйенген өзара түсіністік пен солидарлық жігерді жасау керектігі көрсетілген, 1991 жыдың 15 наурызында қабылданған «Өзара қарым-қатынас жасау кеісімдегі» өзара міндеттерді мақұдады. Бірін-бірін өзара толықтыратын бай жер ресурстары, өнеркәсіп базасы және жоғары білікті жұмыс күшінің арқасында, екі халықтың да әл ауқаттылығы мен амандығына айтарлықтай үлес қосатын, экономикалары нақты жобаларды, қарым-қатынастарды іске асыруға мүмкіндіктері бар екендігі дәлелденді.
Сонымен бірге, Түркия мен Қазақстан мәдениет, өнер, ғылым, білім, спорт, ақпарат және туризм салаларында да қатынастарын дамытуға ұмтылатындығын айтты. Оған қоса бауырлас болып қалған Алматы мен Ыстамбул, Түкістан мен Байбұрт, Қызылқұм мен Қараман қалаларының арасындағы байланысты орнатуға ниетін де білдірді. Қазақстан мен Түркия соңғы екі жыл ішінде қадағалап жүген демократия, бейбітшілік және ынтымақ кезеңінің нақты және тұрақты шынайылығына алып баратып, сол бағытты ұстануға күш жұмсаудың ерігі шешімділігіне және халықаралық ынтымақтастыққа белсенді үлес қосуындағы түбірлі және тұрақты өзгерістерге қанағат бідірді.
«Қазақ ССР-і мен Түркия Республикасының арасында өзара қарым-қатынас жасау келісім» 1991 жыл, 15 наурыз Алматы, Қазақстан – Түркия, Анкара, 1996 жыл, 33-36 беттер.
1992 жыл 29 сәуір және 1 мамыр аралығында Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың арнайы шақырумен Түркия республикасының премьер-министрі Сүлеймен Демирель Қазақстанда ресми сапармен болып қайтты.
Сапар барысында Қазастан Республикасының Президенті Н.Назарбаев пен Түркия Республикасының премьер-министрі Сүлеймен Демирель арасында қазақ-түрік қарым-қатынастары жайындағы барлық және басты халықаралық мәселелері туралы да өзара ойларымен бөлісті. Олар жоғары деңгейде өткен кездесуердің нәтижесінде, екі елдің арасы6ндағы қарым-қатынас ұстанған бағыттан ауытқымай, тұрақты дамуына қанағат білдірді. Сонымен қатар, тараптар қазақ-түрік қатынастарының тұрақты тенденциясын және әр түрі салалардағы байланыстарының маңыздылығымен келісті. Қазақстан мен Түркия да екі ел арасында және отық тығыз тарихи және мәдени байланстары бар басқа да Азия мемлекеттеімен кеңестер өткізудің пайдалылығын да атап өтті. Қазақстан мен Түркия 1992 жыдың кезінде Ыстамбулда жоғарыда аталған мемлекеттердің басшыларының өзара мүдделерді білдіретін мәселелерді, сонымен қатар аймақтық және халықаралық мәселерді де талқылау үшін кездесуін жоғары деңгейде өткізуге келісім жасасты.
Келіссөздер барысында өзара қарым-қатынасты ұлғайтуға байланысты қажетті іс-шаралардың барлығын жасау келісімдеріне қол жеткізілді. Түркия мен Қазақстан халықтарының өркендеуіне бағытталған, тығыз қарым-қатынас пен өзара бірлесе жұмыс істеуге негізделген қатынастарына Қазақстан мен Түркия тараптары жаңа сапа беріге бел болды. Осы орайда тараптар Түркия Республикасының тәжірибесін халықаралық және аймақтық қарым-қатынаста пайдалы екендігін атап кетті. Екі жақты қарым-қатынастардың ары қарай нығайта түсу үшін екі елде де елшіліктер орнатудың маңыздылығын бекітті. Олар Алматыда Түркия Республикасының Елшілігінің ашылуын аса қанағаттылықпен атап өтті. Қазақстан тарапы жақын арада Анкарада Қазақстан Республикасының Елшілігін орнатуға барлық іс-шаралар қолданылатындығын айтты.
Әлемдегі қазіргі орныққан жағдай жөнінде тараптар ашық пікір алмасты. Олар көптеген көзқарастардың сай келуін аса ыждақаттылықпен мақұлдап, өздерінің мемлекеттерінің халықаралық қарым-қатынасты жан-жақты тұрақтандыру мен дамытуға дайын және оны іске асыруда қолдау көрсетуге ниет білдірді. Қазақстан мен Түркия сыртқы саясат ведомствалар арасында тұрақты кеңес алмасып тұрудың халықаралық аренада екі елдің де әрекеттерін координациялау жағынан өте маңызды екенін атап өтті.
Сапар барысында «автомобильді транспорт», «авиация байланысы» салаларында қарым-қатынас орнату үшін «Инвестиция жасау және қорғау», орта және шағын кәсіпкерлікті дамытуда қарым-қатынас жасау келісімдеріне және банк саласына қатысты меморандумға қол қойылды. Сонымен қатар «несие туралы Келісімдерге» қол қойылды. Қазақстан ведомстваларының Түркия Республикасының фирмаларымен Қазақстанның батыс өңірінідегі мұнай бағдарламаларын жасау, Ақтөбеде электр бекетін елу, Маңғышлақтағы мұнай өңдеу зауытын салу және қайта жаңарту, Ақтаудағы порты қайта жаңарту, Каспий теңізі арқылы қара және Балтық теңіздеріне Қазақстандық тауарларды тасымалдау, қара және Жерорта теңіздері жағалауларындағы Түркияның экономикалық аймақтарына Қазақстандық тауарларды тасымадау туралы хаттамаларына қол қойылғандығына тараптар қанағат білдірді.
«Қазақстан және Туркия Республикалары арасында өзара қарым-қатынас жасау мен инвестицияны қоршау келісім» Алматы, 01.05.1992 жыл, Түркия – Қазақстан, Анкара, 1996 жы, 24 бет.
«Қазақстан және Туркия Республикалары Өкіметтері арасында автомобиль транспорты бойынша халықаралық келісім», 01.05.1992 жыл, Қазақстан – Түкия, 1996 жыл, 24 бет.
«Қазақстан және Туркия Республикаларының Өкіметтері арасында әуе байланысы туралы келісім». Алматы, 01.05.1992 жыл, Түркия – Қазақстан, Анкара, 1996 жыл, 25 бет.
Түркия тарабы Қазақстан тарабын, Қазақстан республикасына көмегі және орта азия мемлекеттерін дамыту мақсатында даму банкін қосқанда, халықаралық көмек көрсету жолында жасалынып жатқан іс-шаралры мен инициативалары туралы ақпарат берді. Өз кезегінде Қазақстан тарабы осы іс-шараларға қанағатын білдіріп, оның ары қарай дамуына қолдау көрсететіндігін айтты. Қазақстан және Түркия Республикалары мәдениет, білім, ғылым және техника салаларында, екі елдің азаматтарының ұлғаюын, сонымен қатар гуманитарлық салада байланыстарын дамыту мақсатында Қазақстан мен Түркия қарым-қатынасының ары қарай терңдеуіне оңтайлы жағдайларын жасау ниетін білдірді. «Білім, ғылым, мәдениет және спорт салаларында қарым-қатынас жасау келісіміне» қол қойылды.
Түркия тарабы Қазақстан жастарының Түркия Республикасында орта және жоғары техникаық білім алу үшін, 1992-1993 оқу жылына 2000 степендия бөлетіндігі туралы хабардар етті. Қос тарапта осы ұсыныста оперативті түрде іске асыруға тиісті ведомстваларға тапсырмалар беоді. Ахмет Яссауи атындағы Түркістан Мемекеттік Университетіне Халықаралық Қазақ-Түрік Унирситеті статусын беру туралы келісімге қол жеткізілді. Қазақстан және Туркия Республикалары теледидар саласында қазақ-түрік қарым-қатынастарының мәдени байланыстарын ары қарай нығайтуда өте маңызды болатынын атап өтті.
Осы тақырыпқа байланысты екі мемлекет арасында Түркия Республикасының Еуразиялық теледидарын Қазақстанға және қазақ телерадио байланыс компаниясына ұсынылатын арнайы бағдарламаларды тапсыру жөнінде кеісімге қол қойылды. Қазақстан – Түркия арасындакеліссөздер достық және кәсіби деңгейде өтті. Олар тең құқылық, сенімділік, өзара табыс қағидаларына қатынасты, достықты және қарым-қатынасты одан ары тығыз орнатуға дайын екендігін білдірді. Сонымен қатар ертеректе қол жеткізген келісімдердің негізінде, екі мемлекет Арыстан баб және Қожа Ахмет Яссауи мовзолейі секілді тарихи ескерткіштерді қайта жаңартуға отақ жобалар жасауға дайын.
1994 жылы Түркия Республикасында Қазақстан Республиаксының Президенті Н.Назарбаев ресми сапармен болып қайтты. Сапар барысында екі жақты қарым-қатынастың фундаменталды келісімнің импулсты саналы жалғасын табатын «Достық пен қарым-қатынас келісіміне» қол қойылды. Екі ел халықтарының мәдениетінің, тілінің және дәстүрлерінің ортақтығына негізделіп, қаланған өзара қарым-қатынасты атай отырып, 1991 жылы 15 науызда қабылданған «Қазақ ССР-і мен Түркия Республикасы арасындағы достық пен қарым-қатынас келісіміне» ережелеріне және екі ел халықтарының достық пен қарым-қатынасты нығайтуға мен тереңдету олындағы саяси мақсаттарына сүйене отырып, достық қатынастары мен өзара қарым-қатынас нығайту ғана емес, сонымен қатар бүкіл әлемде тұрақтылықты, бейбітшілікті және қауіпсіздікті қамтамасыз ететіндігін атап өтті. Барық адамзаттың бейбітшілігі мен қауіпсіздігін қаматамасыз ету және сақтау қағидаларына және туындаған балық мәселелерді бейбіт жолмен шешуге негізделген қатынас жасауда, өзара қарым-қатынастарын бір-бірінің егемендігін, тәуелсіздігін, аймақтық тұтастығын құрметтеу, ішкі сітеріне араласпау, тең құқылық, өзара құрмет пен табыс қағидалары негізінде жасауға келісті.
Түкия мен Қазақстан Республикалары екі жақты қарым-қатынастарын саясат, дипломатия, экономика, сауда, білім, ғылым мен мәдениет, байланыс және коммуникация, ауыл шаруашылығы, энергетика, денсаулық сақтау, экология, туризм, спорт және т.б. салаларда дамыту және нығайтуға келісті. Екі мемлекеттің тараптары да экономика және сауда салаларында қарым-қатынасты дамыту ең маңыздылары болып табылады.
«Қазақстан және Туркия Республикалары арасында достық пен өзара қарым-қатынас кғелісім», Қазақстан – Түркия, Анкара «Билиг», 1996 жыл, 44-50 беттер.
Ортақ инвестицияларды өнеркәсіп, транспорт және коммуникация саларында қарым-қатынастарға қолдау көрсету мен қорғау, сауда айналым жоғарлату мақсатында өзара инвестицияларды дамыту мен басқа да жобаларды іске асыру және қарым-қатынастың басқа түрлерінде қарым-қатынастарды екі елдің потенциалын ескеріп жоғары деңгейге көтеру қажеттілігін атап өтті. Біім саласының маңыздылығын ескере отырып, өзара тиімді болатын мектептер мен жоғары оқу орындарын ашу, аңғарту ісі саласындағы басқа мекемелер арасында бағдарламалармен, ақпараттармен амасу, және де білім министрліктері мен тиісті ұйымдармен қарым-қатынас жасауға ықпалын тигізетіндігін де талқылады. Оқу орындарының оқушыларыман, стажерларымен және оқытушы – профессорлар мен әкімшілік құрамымен алмасу бағдарламасы да қарастырылады. Әдебиет пен өнерді дамыту мен тарату маңыздылығын ескере отырып, кейінгі уақыттарда мәдениет министрліктері мен басқа да тиісті ұйымдар арасында жасайтындығыайтыды. Қазақстан және Туркия Республикалары өнер мен мәдениет саасында тікелей қарым-қатынас орнатып, екі елдің мәдени орталықтарын ашуға қажетті көмек көрсетуге дайын екендігін білдірді. Халықтар арасында достық пен қарым-қатынасты дамыту және терңдету мақсатында ресми және жеке мекемелер, университеттер, жергілікті басқару орындары, бұқаралық ақпарат құралдары, әдебиет және өнер саасында ұйымдар арасында байланыстарды нығайтатын және жақындастыру мақсатында қалалар мен аймақтар арасында байланысқа қолдау көрсететін, екі елдің қоғам өкілдері арасында тұрақты кездесулер өткізіп тұратындығын атап кетті. Транспорт, байланыс және коммуникация салаларында маңыздылыққа ерекше мән бере отырып, болашақта транспорт байланыстарын дамытуға қолдау көрсететін, баспасөз, радио және теледидар арқылы ақпараттарды тарататын, сонымен қатар әр түрлі ақпараттар, анықтамалар мен хабарамаларды және де спутник байланыстарын қосқанда коммуникация мен байаныс құралдары саасын дамытуға барлық жағдайларды жасайтындығын айтты. Қарым-қатынастарды ары қарай дамыту және нығайту жолында Қазақстан және Туркия Республикалары аймақтық және хаықаралық мәселелер бойынша екі жақта кездесуе тұрақты өткізіп тұрақты келісім жасасты. 1995 жыдың маусым айында Түркия Республикасының Президенті Қазақстанға ресми сапар жасады. Сапар баысында Азаматтық істер бойынша құқықтық қолдау көрсету декларациясына ортақ қол қойылды. Ортақ декларацияға сай, Түркия Республикасы Қазақстанда жасалып жатқан экономикалық және құрылымдық реформаларға қолдау көрсету ниетін ашық бідірді. Қысқа мерзім ішінде қол жеткізілген экономикалық және сауда қатынастарын дамыту және оларды ары қарай тереңдетуге мүмкіндіктердің бар болуының арқасында мен Түркия екі ел арасындағы тауар және қор айналымына жүйелі қоладулар көрсететіндігін бідірді. Қос тарапта Түркия кәсіпкерлерінің құрылыс және өнекәсіп салаларындағы жинақтаған тәжіибесін есепке алып, айтылған салаларда басты қарым-қатынас орнататындығын және қазақ-түрік мекемелерінің Түркия мен Қазақстанда өткізілетін халықаралық тендрлерге қатысуна қолдау көрсететіндігін айтты. Мұнай, газ және жер игеру мен өңдеу өнеркәсібі салаларындағы қатынастарын ары-қарай дамытатындығын және осы оайда ортақ мекемеле құруға қолдау көрсететін болады.
Екі ел арасында экономикалық қатынасты дамыту әрекетінде «ҚазақТүікМұнай» компаниясының жұмыстарын атай отырып, Компания жүргізіп отырған өндірісті арттыру көші мен зерттеулерді ұғайту мақсатында тығыз қарым-қатынастар орнатуға дайын екендігін бідірді. Қазақстан және Туркия Республикалары қарым-қатынастарын Қазақстан мұнайын халықаралық нарықта шығару үшін, Түркия Республикасының территориясы арқылы Жерорта теңізіне мұнай құбырын салудағы техникаық, қаржылық және т.б. аспектілер бойынша зерделеуді жалғастыратын болады.
Со жыдың тамыз айында Премьер-министр Т.Чиллердің сапары кезінде Нитеттер хаттамасы, тұғалады тапсыру және қылмыстық істер бойынша құқықтық қодау көрсету келісімі және табыстарға саынатын салықтар бойынша екі рет салық салудың алдын ау келісімі сиқяты бірқатар құжаттарға қол қойылды. 1997 жылдың наурыз және қыркүйек айларнда Премьер-министрлердің сапарларының амасу өтіп, 1997 жылдың 10 қыркүйегінде «Қазақстан және Туркия Республикалары арасында байаныс пен қарым-қатынасты ары қарай дамыту мен тереңдету деклорациясына қол қойылды». Осы сапарлар барысында екі елдің потециалдары толығымен қолданылмай жатыр деп айтылып кетті және экономикалық байланыстарды сапалы жақсартуда өзара шаралары қолданылатындығы айтылып кетті. Делегация басшылары кез-келген мәселелерден шығу жолының болатындығына шешімділік пен сеніммен қарады.
1998 жылдың шілде айында Түркия Президентінің резиденциясында Н.назарбаев пен С.Демирельдің кездесуі өтті. Түркия Республикасының лидері Қазақстан мен Түркия арасындағы екі жақты қатынастардың тиімділігіне жоғары баға берді. Оның ойынша, соңғы уақыттары орныққан жоғары деңгейдегі кездесулер графигі, кейінірек те дәл солай жалғасын
«Қазақстан және Туркия Республикалары арасында қарым-қатынасты ары қарай дамыту мен терңдету туралы ортақ декарация» қазақстан – Түркия, Анкара «Билиг», 1996 жыл, 51-57 беттер.
«Қазақстан және Туркия Республикалары арасында азаматтық істер бойынша құқықтық қолдау көрсету кеісім шарты», Алматы, 13.06.1995 жыл, Қазақстан – Түркия, Анкара «Билиг», 1996 жыл, 30 бет.
«Қазақстан Республикасының мұнай және газ өндірісі Министрлігі мен Түркия Республикасының табиғи ресурстар және Энергетиква министрлігі арасындағы ниеттер хаттамасы», Алматы, 15.08.1995 жыл, Қазақстан –Түркия достық пен қарым-қатынасқа 5 жы, Анкара, 1996 жыл, 30 бет.
«Қазақстан және Туркия Республикалары арасында тұлғалаларды тапсыру мен қылмыстық істер бойынша қолдау көрсету», Алматы, 15.08.1995 жыл, Қазақстан – Түркия, Анкара «Билиг», 1996 жы, 30 бет.
«Қазақстан және Туркия Республикалары арасында табыстарға салынатын салықтар бойынша екі рет салық салудың алдын алу келісім», Алматы, 15.08.1995 жы, қазақстан – Түркия, Анкара «Билиг», 1996 жыл, 31 бет.
«Ресми хроника», «Казахстанская правда», 1998 жыл, 16 маусым, №116,1-3 беттер.
Тапқандығын дұрыс болады деп атап кетті. Сонымен бірге, Қазақстан Республикасының Президенті өз тарапынан, соңғы сегіз ай ішіндегі төртінші кездесулері екендігін де қоса кетті. С.Демирель Алматыда өткен ЭӘҰ саммитінде және Астана, қаласвының ашылу салтанатында Түркия делегациясына көрсеткен қоақжайлылығы үшін алғысын білдірді. Қазақстан сондай қысқа мерзім ішінді бүкіл әлемге өзінің потенциалын көрсете білшгендігін, ал Астана соның дәлелі екендігі мақтан тұтарлық деп С.Демирель айта кетті. Сонымен қатар, жоғары деңгейдегі кездесулер үкімет аралық қатынастарға импульс беру керектігін де өз тұжырымына қоса кетті.