Тілдің жүйелік, структуралық сипаттары
Жүйе мен құрылымның ғылым объектісіне айналуы.
«Жүйе», «құрылым» деген терминдерді бұл күнде колданбайтын ғылым кемде-кем. Қазіргі заман ғалымдарының қай-қайсысы да, өз объектілерінің жүйелік, құрылымдық...
Тіл мен сөйлеу
Жай қарағанда сөйлеу арқылы қатынас жасау оп-оңай сияқты: біреу сөйлейді, екінші біреу тыңдайды, сөйтір өзара ұғынысады. Сөйлеудің мұндай жеңіл көрінуі-оның үйреншіліктігінде , Тереңірек ойласақ,...
Тіл білімінің теориялық мәселелері
Тілдің анықтамасы. Қазақ «тіл» деген сөзді екі мағынада (анатомиялық атау, сөйлеу, дыбыстау тіл мағынасында) қолданады. Тіл білімінде бұл сөз соңғы мағынаға ие.
Дыбыс...
Ертегілер, аңыз — әңгімелер
Халықтық ертегілер –халық өмірін бейнелейтін фантастикалық негізге құрылған халықтың ғасырлар бойы жасап келген өмір тәжірибесі, оның мәдениетімен салты , әдеті мен ғұрпы ,...
Мақал-мәтелдер, жұмбақтар
Халық мақалдарының тақырыбы өте көп солардың ішінде ең күрделі бір саласы адам баласының еңбек ету жайына арналған.
Еңбек адамды мақсат – мұратқа жеткізіп абырой...
Халық даналығындағы ұтқыр ой мен тапқырлықтың үлгілері
1.Балалар ауыз әдебиетін жасаған –халық. Адамға баласынан жақын, баласынан артық еш нәрсе болмаған. Халық еш нәрсені де өзінің баласынан жоғары бағалаған емес. Сондықтан халық...
Сабақтас құрмалас сөйлем
Сабақтас құрмалас сөйлемдер қарақалпақ тілінде бағыныңқы қоспа гап, қырғыз тілінде багынычтуу татаал сүйлөм, өзбек тілінде эргаш гапли қушма гаплар, ұйғыр тілінде беқинда қошмо...
Салалас құрмалас сөйлем
Салалас құрмалас қарақалпақ тілінде дизбекли қоспа гап, қырғыз тілінде багынычсыз татаал сүйлөм, өзбек тілінде боғланган қушма гап, ұйғыр тіліңде бағланған қошма жумилиләр, түрікмен...
Құрмалас сөйлем синтаксисі
Құрмалас сөйлемдер екі немесе онан да артық жай сөйлемдердің бірігуінен жасалып, күрделі ойды білдіреді. Құрмалас сөйлемдердің құрамына енген жай сөйлемдер грамматикалық және мазмұн...
Жақсыз сөйлемдер
Қазақ тілінен мысалдар: Мырза ойлануда. Өңінен ештемені болжап болмайды. (Ғ. Мұстафин.) Жоқ, оныңызға келісуге болмайды. (Т. Нұртазин.) Инештің сенбілікке бармауына да болатын еді....
Белгісіз жақты сөйлем
Мысалдар: өз анаңды сыйласаң — өзгенің анасын да сыйла. Өзіңнен бұрын жығылғанға күлме. Жаба алмайтын есігіңді ашушы болма. Суды басынан тоқтату керек. (Шығыс...
Жай сөйлемдердің түрлері
Түркі тілдерде зерттеушілердің назарын көбірек өзіне аударған бір тұрлаулы мүшелі сөйлем болып есептеледі. Бұл туралы барлық түркі тілдерінің грамматикаларында мағлұмат беріледі. Бірақ олар...
Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері
Түркі тілдерінде анықтауыштар өздерінің, тұлғасы, атқаратын қызметі жағынан бір-біріне ұқсас. Барлық тілдерде де анықтауыштар сөйлемнің есімнен болған мүшелеріне тікелей қатысты болып, соның сындық...
Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері
Салыстырылған тілдердің барлығында да бастауыш өзінің тұлғасы және қызметі жағынан бірдей қызмет атқарады.
Мысалы: Мірдей ащы мысқыл Алдаберген сопының қақ жүрегіне қадалды. – қаз.
Бектемир...