Адам организмне электр тогының әсері қандай.
Электр тогының адамға әсері әртүрлі болып келеді. Адам организмнен ток өткенде мынадай әсерлер байқалады:
- термиялық
- электролиттік
- биологиялық
- Тогтың термиялық әсерінде дененің кейбір бөліктерінде күйік пайда болады, және қан тамырларының, нервтің, қанның қызуы байқалады.
- Электрлі әсер кезінде қанның жәнеде басқада органикалық сұйықтардың ыдырауы байқалады. Нәтижесінде қанның және тағы басқа сұйықтықтардың химиялық құрамы қалыпты жағдайдан ауытқиды.
- Тогтың биологиялық әсері кезінде организмнің тері ұлпаларында қозу және тітіркену пайда болады. Бұлшық еттердің қатты дірілдеп жиырылуы, оған қоса жүрек пен өкпенің қосылуы пайда болады. Кейбір жағдайда қан айналымымен тыныс Алу мүлде тоқтап қалу мүмкін. Осы аталған электр тогтарының әсерлері 2 түрлі жарақатқа соқтырады.
- Электрлік травма.
- Элекрлік соққы.
- Электрлік травма кезінде организмнің нақты бөліктерінің тканьдері жарақат алады. Көбінесе электрлік жарақаттан емделіп жазылуға болады. Бірақ ауыр күйік алған жағдайда бұл жарақаттан адам өліп кетуі мүмкін. Электрлі травманы мынадай түрге бөлуге болады.:
- электрлі күйіктер
- электрофтальмия
- электрлі дақ
- терінің металдануы
механикалық жарақат
Электр тогынан болытын күйік – электр жарақаттарының ішіндегі ең көп таралғаны. Күйіктің контакті лі, ток алу түрлері болады.
Контактілі күйік – адам Денисі арқылы ток жүргенде ток өткізетін бөліктер электр энергиясын жылу энергиясына айналдырғанда пайда болады.мұндай күйіктің 4 дәрежесі бар:
— терінің қызаруы
— көпіршіктердің түзілуі
— терінің күйген қабатының жансыздануы
— тканның күлге айналуы
Электрлі дақ адам денесінің жоғарғы беттерінде сұр және жарғыш дақтардың пайда болуымен сипатталынады. Мұндай белгілер таралғанда жара, кесік, трналған теріге қан кету, мазоль түрінде де болады. Тогтың әсерінен мұндай белгілері көбінесе ауырмайды және одан толық емделіп жазылуға болады.
Терінің металдануы – электр жарығының әсерінен, металдық өте ұсақ бөлшектерінің электр жоғасы әсері арқылы енуі. Бұл өте қысқа замикания кезінде болады.
Элекрофталмия – электр жарығының әсерінің көздердің жарақаттануы сонымен қатар электр тогымен жұмыс істегенде метал бөлшектерінің көзге түсуі нәтижесінде пайда болады. Жарақат – көзге металдың кіру.
Механикалық жарақат адам бойынан ток өткенде оның бұлшық еттері еріксіз дірілге ұшырап жиырылады. Нәтижесінде терінің жарылуы қантамырымен нерв ткандерінің жарылуы және буындарының шығып кеуі сонымен қатар сүйектердің сынуы да мүмкін. Механикалық зақымдану ең қауіпті жарақат болып саналады және өте көп емделуді талап етюді.
Электр соққы (электрлік удар).
Электрлік соққысы дегеніміз – адам организмнің электр тогы өткен кезде ткандердің қозуы. Бұл кезде бұлшқ Естер өздігінен дірілдеп жиырылады.Организмде токтің әсер еуі жағдайын байлнысты электр соққысы төрт деңгеиге бөлінеді.
А) Адам есінен танбайды. Бірақ бұлшық Естер дірілдеу арқылы жиырылада.
В) Адам есінен танып, бұлшық еттер дірілдеп жиырлады. Бірақ жүректің жұмысымен тыныс алу сақталады.
С) Естен айырылу және жүрек немесе тыныс Алу функциясы нашарлайды (жүректің жұмыс немесе тыныс Алу екінің біреуі бұзылады)
Д) Клиникаплық бөлім. Яғни тыныс алу тоқтайды. Зат алмасу процесі бұзылады. Жүрек жұмысының тоқитауы электр тогының жүрек бұлшық еттеріне әсер етуінен пайда болады, және өте қауіпті. Ток жүректің айналасын өткенде және рефлекторлы, яғни ток орталық нерв жүйесі арқылы өтеді. Екі жағдайда жүрек жұмысын тоқтатады.
Тыныс алудың тоқталуы.
Электр тогының көкірек клеткаларының бұлшық еттеріне тікелей немесе рефлекторлы әсер арқылы орын алады . Егер тогтың әсері ұзақ болса, онда аспекция деген құбылыс немесе жадай орын алады. Яғни адам тұншығады. Оған оттегі жетпейді. Организмде диакцив көміртегі көбейіп кетеді. Бұл кезде ес жоғалады, сезім нашарлайды. Рефлектор қызмет жұмысын аяқтайды. Тыныс алу тоқтап, сезім нашарлайды нәтижесінде клиникалық өлімге әкеп соғады.
Адам денесінің электр тогына қарсы тұруы.
Адам Денисі ток өткізгіш болып саналады. Электр тогына ең көп қарсы тұратын тері. Сондықтан электр тогына қарсы тұрушы тері арқылы анықталады. Адам терісі негізінен екі қабаттан тұрад.
- Сыртқы қабат – эпитермис
- Ішкі қабат – дерма.