Дене шынықтыру және спорт мәселелеріндегі әкімшілік құқық бұзушылық – бұл жалпы міндетті әкімшілік –құқықтық нормаларды бұзатын және әкімшілік жауапкершілікке әкеп соқтыратын құқыққа қайшы , қоғамдық кауіпті , кінәлі әрекет немесе әрекетсіздік болып тұрады .
Әрекет түріндегі әкімшілік құқықбұзушылық –бұл өзіне тиісті міндеттерді, заңды талаптарды белсенді орындамаушылық немесетыйым салынған әрекеттерді жасау (көкнәр егу ) .
Әрекетсіздік болса міндеттерді пассивті түрде орындамаушылық болып тұрады .
Әкімшілік жауапкершіліктің негізі әкімшілік құқықбұзушылықты 4жасау фактісінің өзінде. Әкімшілік құқықбұзушылықтың белгілеріне:1)құқыққа қайшылық; 2) кінәлілік; 3) әкімшілік жазалануға жату; 4) қоғамдық кауіптілік кіреді .
Құқыққа қайшылық – бұл құқық нормаларын бұзатын әрекетті жасау.
Кінәлілік — әрекеттің кінәлілігі-оның қасахана немесе абайсыздықпен жасалуында . Айып бары — әкімшілік құқықбұзушылықтың міндетті белгісі .
Әкімшілік жазалануға жату –бұл заңдармен әкімшілік жауапкершілікке жатады депкөрсетілген әкімшілік құқықбұзушылықты жасау.
Әкімшілік құқықбұзушылықтар қылмыстық құқықбұзушылықтарменбірдей объектілерге бағыттылған болып,( мысалы, бұзақылық , жол қозғалысы ережелерін бұзу )олардан тек қоғамдық кауіптілік дәрежесімен ғана (ауыр болуымен ) ажыратылады.
Әкімшілік құқықбұзушылықтың барлық белгілері болғанымен, әрекетте әкімшілк бұзушылықтың құрамы болмауы мүмкін ( мысал, айыптының 16 жасқа толмауы ).
Әкімшілік құқықбұзушылық құрамы – бұл құқық нормаларымен анықталған, әкімшілік жауапкершілікке әкеп соқтыратын қоғамға кәуіпті әрекеттер белгілерінің бірлестігі.
Әрекет тек құқықбұзушылық құрамына кіретін барлық белгілері бар жағдайда ғана құқықбұзушылық деп есептеледі .Бұл белгілерге құқықбұзушылықтың объектісі, объектівтік жағы , субъектівтік жағы, субъектісі кіреді. Бұл элементтерден бірінің болмауы жалпы құрам болмауына әкеп соғады.
Әкімшілік құқықбұзушылықтың объектісі болыпқұқықтың әр түрлі салаларындағы нормаларымен ретке келтірілетін және әкімшілік жауапкершілік шараларымен қорғалатын қоғамдық қатынастар болып тұрады.
Объектівтік жағы әкімшілік құқықбұзушылықтың сыртқы корінісін, әрекеттің мазмұнын сипаттайды.
Көп жағдайларда құқықбұзушылықтың құрамындағы белгілер ерекше маңызға ие болады : істеу әдісі , жайы (қоғамдық жер, ұшақ іші ), уақыты (түнгі), келтірілген зиян мөлшері. Кейбір кездерде бұл әкімшілік немесе кылмыстық заң нормаларының колданылуынанықтайды.
Құқықбұзушылық субъектісіоны жасаған тұлға, басқа сөзбен айтқанда, осы құқықбұзушылық үшін заңдарға сәйкес әкімшілік жауапкершілікке тартуға жататын тұлғалар болады.
Әкімшілк жауапкершілік субъектісінің жалпы және арнайы белгілері ажыратылады . Жалпы белгілер – бұл 16 жасқа толу және жауапты болуғақабілеттік. Әкімшілік жауапкершілікке тартылатын тұлға осы белгілерге ие болу тиіс.
Арнайы белгілерге ие субъекті арнайы субъекті болып есептеледі. Оны осы ретте жауапкершілікке тарту үшін құқықбұзушылық құрамына қосымша белгілер енгізіледі: 1) тұлғаның лауазымды адам болуы немесе оның қызмет түрі (лауазымды адам , автомобиль жұргізушісі ); 2) құқықтық статусының ерекшелігі (әскери, ата-ана, шетелдік болу ); 3) өткенде құқыққа қайшы мінез –құлқы (әкімшілік бақылаудағы тұлға ) болу .
Субъективтік жағы – бұл субъектініңжасалған құқықбұзушылыққа, онымен келтірілген зияндарға өзінің психологиялық қатынасы . Кінә қасахана немесе абайсыздық нысандарында болу мумкін .
Қасахана әрекет немесе әрекетсіздік – бұл әрекет жасаған тұлға оның сипатын, зиянды зардаптарын біле тұра, олардыңжүзеге асуын тілей отырыпнемесе олардың болмай қоюын алдын ала біле тұра жасауы .
Әкімшілік құқықбұзушылық абайсыздықпен істелді деп тұлға істелетін іс-әрекеттің зиянды салдарының болу мумкін екенін алдын ала білседеменмендікпенондай салдар болмас деп сеніп , немесе салдары болуы мумкін екенін болжап білмесе де , бірақ , оларды болжауға тиісті немесе болжай алатын болғанда танылады .
Кінә — субъектівтік жақтың міндетті белгісі . Құқықбұзушылықтың ниеті мен мақсаты , олар тек кейбір құрамдарда ғана көрсетілгені үшін факультативтік белгілер деп аталады .