- Сұңғат өнері де өзінің айшықты, қанық, алуан түрлі түстерімен көзге түсті. Оны керегелік бейнелеу (роспись) шығармаларынан аңғарамыз. Суретшілердің осы кездегі сүйікті тақырыбы айнала қоршаған табиғат пен аң-қүстардың тіршілігі болғанға үқсайды. Сондай екі сүңғаттық шығарма —«Мысық» жоне «Көкек» атты туындылар. Мұнда, әсіресе «Көкек» туындысынан суретшінің қиял-ойының толысқанын құстың кунделікті өмірде байқала бермейтін сұлу мүсінін керемет бейнелей білгенін көреміз.
Тигр өзенінің орталық ағысында орналасқап Ассирии мсмлекеті XIV—XIII ғасырларда ірі соғыс дсржавасына айпалды. Алдыңғы Азия елдерімен қоса Мысырға билік жүргізді. Осы кезеңде таяу Шығыс елдерінің өркендеуіие кең жол ашылды. Ассирия патшалары өздерінзаман ата-бабаларының мұрагері ретінде санап, бар билікті өз қолдарына ұстады, соларға үқсап бақты. Соның әсері болуы ксрск, патша Саргоп-ІІ ертедсгі Аккада патшасы Саргон-І-дің атын иеленді, Ассирия билеушілері көне өнерді жандандырып қана қоймай, оны бүрынғыдан да асырып, бүрын-соңды болмаған биікке кетерді, соған жағдай жасады, Патша Аяшурбанипал езін құдай ғып жариялап, таудай храм түрғызуға әмір стті. Ассирия өнері көбінесе патша сарайларында өрбіді. Өнерде патша-бекзадалардымадақтауетекалды,бүткіл шығармаларының мазмүны соған сайды. Храмдардың кіре беріс алдында адам басты, арыстан депелі, қанатты «шедулер» түрғызылды. Мүндай «шедулср» храмдар мен сарай-ларды қорғаушы (күзетуші) құдайлар кейпін беретін нышан мүсіндер болып табылады. Сонымен бірге, осы кезеңде қала айналасьша ірі-ірі қорғандар түрғызу қызу жүрді. Сол кездегі АссирияастанасыАшшураның(б.э.д.VIIIғасыр) қорғандарының биіктігі 15—18 метрге, ал қалыңдығы (ені) — 6 метрге дейін жетті.
Таңғажайып сомдама мүсіндері, «шедулері» бар жүие ғажайып ірі қорғандары бар Ассирия патшалығы бедерлеме өнерімен де атақ-даңққа ие болды.
Әсіресе Ассирия бедерлеме өнері патшалар Ашшуриасирапал II (б.э. дейінгі 883—859 жылдар), Саргоп-ІІ (б.э.д. 722—705 жылдар) жүие Ашшурбанапал (668—626 жыл-дар) түсында срекше еркен жайды. Әдетте, бедерлемелік шығармалар алебастрадан жасалған плталардап бедерлсніп ойылды. Оны ассириялықтар ортостатах деп атады, Бедерлеме өнері Ашшуриасирапал сарайында кептеп кездеседі, Бедерлеу өнерінде адам бейнесін, оның күшті дене бітімін, түр-тұрпатынасабірсүйіспеншілікпенжерінежеткізе кескіндеген. Тағы бір ескеретін жай бедерлеме бейнелерде адам анатомиясы жақсы сараланған, бүл сол кездегі шеберлердіңтереңбілімділігінкерсетсді.Жалпы,Қосөзен өнерінде бедерлеп бейнелеу өзінің үзақ жылғы даму барысында сатылап ең жоғарғы шеберлік деңгейіне жеткенін байқауға болады. Сонау «Эпантума» тақтасындағы бедерлерден бастап — байқайтының әр ғасыр, әр дәуірдің бейнелеу айырмашылықтары көзге баданадай ұрып тұрады. Сондықтан,Ассириябедерлеуөнеріносы еңірдіңсан ғасырлық жинақталған тәжірибесінің қордаланған жиынтық түйіні, шарықтау шегі деуге негіз бар. Қосөзен бедерлеме өнерін (әсіресе Ассирия өнерін) саралап, Мысырдың кеие бедерлеу бейнелеуімен салыстыра-тын болсақ, онда қимыл-қозғалыстағы кейбір сәйкестіктер бар болғанымен, Ассирия бедерлемесі езінің орындалуымен срекшеленеді. Айтар болсақ, мысырлық енерде суретші кебінесе жалпылама бейнелеуді жөн керсе, ал ассириялықтар адамның сыртқы кейпін, мінез-құлқын бейнелей отырып, жоғарыда айтып еткеніміздей, ішкі анатомиялық құрылысын саралап, сол арқылы дене сүлулығын беруге құщтарланады. Әсіресе қимыл-қозғалысқа байланысты кейбір дене мүшелерінің бүлшық еттерінің табиғатын анықтай керсету осы Ассирия енеріне тән нәрсе, Адам анатомиялық құрылымына талдау жасап бейнелеу мысырлықтарда онша дамымағап.
Ассирия бедерлемесінің бірі — Ашшурнасирапал-ІІ-нің бейнесі. Бедерлемеде патша келісті де келбетті, батырларға тән бүлшық еттері бүдырлана, алпамсадай кейіпте керсетілген. Патшаның темірдей сом қолы нәзік те әсем қимылымен қызықтырады.
Біздің заманымызға дейінгі жетінші ғасырда Ассирия империясы ыдырап, бүрынғы күшпен айырылды. Вавилон меи Мидия одақтасып Ассирияны жеңіп, оиың жерлеріне ез үстемдіктерін ориатты. Кейіннен Вавилон барлық Қосөзен аңғарын, оған қоса Сирия, Финикия, Палестинаны езіне қаратты. Бүл Вавилон патшасы Набопаласар билік құрған кез еді. Вавилонның ең күшейгеп, үлы державаға айналғаны Навуходонасар патша түсында болды. Осы кезеңде Вавилонда енер, сәулет барынша дамыды. Әсіресе қорғандар өзіпдік әдіс-тәсілмен түрғызылып, айшықты ернектелуімен ерекшеленіп, аңызға айналды. Сондай аты әлемге мәшхүр болған құрылыстың бірі — Иштар қорғаны. Ол ірі төрт мұнарадан түрады. Қорған керегелері глазура кірпіштермен кемкерілген. Онда аса асқақ та маңғаз кейіитегі аңдардың түр-түрпаттары бейнеленген. Бейнеде арыстан, бұқа, айдаһар басты таңғажайып хайуандар кездеседі, олардың кескіндері көгілдір фонда анық та жарасымды берілген.