Коллизиялық сұрақтарды шешуден бұрын біздің заңнаманыңосы неке және отбасы қатынастарына байланысты қандай ережелерді қолданатын-дығына назар аудару қажет. Біріншіден, Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес ер адамдар мен әйелдердің тең құқықтарға ие екендігін алға тартқан жөн. Отбасылық қатынастар үшін ерлі-зайыптылардың отбасындағы бала тәрбиесіне де қатысты болып келеді.Біздің отбасы және неке құқығы саласындағы заңнама бала мен ананы жан-жақты қорғауға бағытталғандығын айту керек.Отбасылық қатынастарда тегіне, әлеуметтік, мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына қарамастан ешқандай кемсітушілікке жол берілмейді. Бірқатар мемлекеттердің отбасы құқығына ер адамның басшылығы тән болып табылады; көптеген мемлекеттерде осы күнге дейін отбасындағы әйел мен ер адамның теңсіз құқықтық жағдайлары орын алып келе жатыр. Бұл мемлекеттердің отбасылық заңдарында неке шарты деген түсінік бар, бұл жерде некеге тұрғанша неке шарты бекітіліп, ер адамның әйел адамның мүлкіне деген құқықтарына анықтайды. Көптеген мемлекеттердің заңнамасы бір ғана некенің болуын бекітеді. Бірақ, қазіргі күнге дейінгі Азия мен Африканың көптеген мемлекеттерінде көп әйел алушылық танылады, некеге тұру кезінде қалыңдыққа ақы төлеу және басқа да архаикалық әдет-ғұрыптаркүні бүгінге дейін сақталуда. Бірқатар елдердің заңнамасы мен тәжірибесі нәсілдік кемсітушілік жол береді; түрлі нәсілі мен дінге көзқарастары бөлек адамдарға некеге отыруға тыйым салынады.
Осы жекелеген отбасы зањнамасындаѓы єр т‰рлі жаѓдайда екі мемлекеттіњ азаматы некеге отырѓан уаќытта коллизиялыќ с±раќтарды шешу ‰лкен мањызѓа ие болып табылады. Батыс мемлекеттерінде отбасы ќ±ќыѓы ќатынастарындаѓы коллизиялыќ нормалар алуандылыќќа ие болып табылады. Некелік ќ±ќыќ ќабілеттілік, яѓни некеге т±ру жасы, некеге т±руѓа кедергілердіњ болмауы — м±ныњ барлыѓы т‰рлі мемлекеттерде ерлі-зайыптылардыњ µздерініњ жеке зањдарымен аныќталады. Некені тоќтатќан кезде т‰рлі азаматтыќќа ие ерлі-зайыптылар арасында бірќатар мемлекеттерде ер адамныњ азаматтыќ зањы ќолданылады.
Бір мемлекетте сол елдіњ зањыныњ талаптарын саќтай отырып жасалѓан неке сол мемлекетте танылѓанымен, басќа мемлекеттерде танылмауы да м‰мкін, б±ны халыќаралыќ жеке ќ±ќыќта “ақсањдаѓан неке” (“хромающие браки”) деп те атайды.
Некедегі ерлі-зайыптылардыњ м‰ліктік ќатынастары бір ќатар мемлекеттерде ер адамныњ жеке зањымен аныќталады.
Бірќатар мемлекеттерде т‰рлі коллизиялыќ мєселелер шешіледі. Венгрияныњ халыќаралыќ жеке ќ±ќыќ туралы Зањыныњ 30-параграфына сєйкес некеніњ жарамдылыѓыныњ материалдыќ- ќ±ќыќтыќ шарттары некеге т±рушылардыњ “ортаќ жеке зањдарымен” аныќталады. Егерде б±л т±лѓалардыњ жеке зањдары т‰рліше болып келсе, онда некеніњ жарамдылыѓы сол екі тараптыњда жеке зањдарымен жарамды деп танылса (µзара т‰сіністік негізінде), жарамды болып баѓа беріледі.
Венгрияда некеніњ нысанына некеге отыру жерініњ ќ±ќыѓы ќолданылады. ҚХР-да Ќытай азамат шетел азаматымен некеге т±ратын болса, онда некеге отыру жер зањы ќолданылады, ал некені тоќтату кезінде-некені тоќтату туралы мєселені шешетін орган — сот елініњ ќ±ќыѓы ќолданылады (Ќытай Азаматтыќ ќ±ќыѓыныњ жалпы ережелерініњ 147-бабы).
Венгриямен Румынияда некені тоќтату туралы сауалды шешу кезінде негізгі ќаѓиданыњ бірі болып, ерлі-зайыптылардыњ зањдары танылады. Некеге отыру жєне некені тоќтату.
Некені зањды т‰рде рєсімдеу дегеніміз халыќаралыќ жеке ќ±ќыќтаѓы отбасы жєне неке ќатынастары туралы зањнамалармен Ќазаќстанныњ зањнамаларына сєйкес азаматтыќ хал актілерін жазу органдарында тіркеу болып табылады. Белгілі бір тєртіппен тіркелген некеніњ ѓана ќ±ќыќтыќ к‰ші болады. Б±л ереже неке-отбасы зањдарыныњ негіздерініњ бірі. Б±л мєн-жайдыњ халыќаралыќ жеке ќ±ќыќтаѓы неке жєне неке ќатынастарын реттейтін зањнамаларда ерекше мањызы бар. Ерлі-зайыптылардыњ зањдыќ ќ±ќыќтарымен міндеттері неке АХАЖ-да тіркелген кейін ѓана ерлі-зайыптыларды ќорѓау туралы міндеттеме алады, оларды ерлі-зайыптылар ретінде ресми таниды, сондай-аќ б±л отбасыѓа ќамќорлыќ кµрсетеді