Карбон қышқылдарының өздеріне тән өзгешеліктері де бар, мысалы, бұлар минерал қышқылдары болса спирттермен әрекеттесіп күрделі эфирлер түзгіш келеді (зфирлену, эфир түзілу реакциясы. Бұл реакцияның қайтымды екені бұрын айтылған.
Бертлоның классикалық жұмыстары (1862 ж.) бойынша тепе-теңдік, бастапқы алынған заттардың әрқайсысынан 2/3 молі реакцияға түскенде орнайды (жай спирттер мен қышқылдар болса). И. А. жене Б. Н. Меншуткиндердің зерттеулері бойынша эфир түзілу реакцияларының жылдамдығы спирттердің және қышқылдардың кұрылыстарына байланысты болады. Құрылысы R—СН2—СООН қышқыл, R2CH—СООН және R3С— СООН қышқылдардан реакцняға тезірек қатысады.
Эфирлену реакцнясында катализаторлар міндетін сутектің иондары атқарады. Қышқылдың карбонил тобының оттегі протонды тартып алады да, онил қосылысын түзеді I:
Күрделі эфирлерге ат беру үшін әуелі спирттік радикал аталады да, оның аяғын оат деген жалғаумен бітіріп, қышқылдың аты қосылады.
Оларды спирттік радикал жане қышқыл бойынша да атайды, жалғыз-ақ онда олардың атына «эфир» деген сөз қосылады: мысалы, 1, II, III формулалармен көрсетілген «эфирлер жазылу ретіне сәйкес былай аталады: сірке қышқылының метил-этил-амил-(пентил) эфирі, ал IV — эфир, май (яғни бутан) қышқылының этил эфирі делінеді. Бұлардың көпшілік қабылдаған мынадай да аттары бар: алкилформиат. -ацетат, -лропионат, -бутират-. -валериат және басқалар; I, II, ІII эфирлер жазылу ретіне cәйкec метил, -этил, -амил (пентил)-ацетат делінеді ал IV эфир — этилбутират болады.
Қосылыс I спирттің молекуласын оттек атомының бөлінбей қосақталған электрондары арқылы қосып алады, нәтнжеснде аралық комплекс II түзіледі:
Комплекс ІІ су бөліп шығарып күрделі эфирдің жаңа онилдік катионын Ш түзіп кайтымды түрде ыдырауға кабілетті келеді:
Қосылыс Ш диссоциациялaнy нәтнжесінде күрдслі эфир түзіледі және катализатор —протон босап шығады
Көціл аударарлық бір жағдай: эфир түзілу реакцияларында гидроксилдердің қайсысынын orrerl су түзетінін анықтау.
«Таңбаланған атомдар» (оттектің ауыр изотопымен О18 ) жәрдемімен эфирлену реакциясында судың, спирттің сутегінен және органикалық қышқылдың гидроксилінен құралатыны белгілі болған.
Күрделі эфнрлер галогенацил спирттерімен және алкоголяттармен әрекеттескенде де органикалық қышқылдардың тұздарын галогенді алкилдермен араластырып ептеп жылытқанда да, және қышқылдардың ангидридтеріне спирттермен әрекет жасағанда да түзіледі.
Минералдық және органикалық қышқылдардың күрделі эфирлерінің пайда болу реакциясы қайтымды: белгілі бір сатыда тепе – теңдік күйге келеді.
Н.А. Меншуткиннің көрсетуі бойынша, күрделі эфирлер пайда болу жылдамдығы біргелкі қышқылдың қатысуымен екіншілік спирттерге қарағанда біріншіліктер үшін екі есе көп және үшіншіліктерге қарағанда 20 есе көп болады.