Дирижерлық аппаратпен жұмыс. Дирижерлау техникасын меңгеру.
Мектеп репертуарымен жұмыс.
Әнді хормен айтуға тәрбиелеу , әншілік өнерге баулу үшін, музыка мұғалімі балалар даусының даму ерекшелігін ,соған орай оқыту барысында қойылатын талаптарды жақсы менгеріп әрі қарай тәрбиелеудің барлық шарттарын сақтау тиіс.Балалар дауысын тәрбиелеуге қойылатын талаптаролардың жас ерекшеліктерін ескере отырып іске асырылады, тек сонда ғана сәби үнінің сыңғырлаған таза, ашық, өзіне тән дауыс бояуы сақталадыы.
Құрамындағы балалардың жас мөлшеріне қарай балалар хоры үш топқа бөлінеді:
төменгі сынып оқушуларының хоры(1-4 сыныптар), орташа сыныптар (5-7 сыныптар), жоғарғы сыныптар хоры (8-11 сыныптар).
Композитор хорға арнап шығармалар жазғанда , әрбір хор партиясының әуендік бағыты айқын қөрініп тұруы үшін оны бөлек нота сызығына түсіреді.
Балалар дауысы дискант деп аталады. Балалардыңжоғарғы (жіңішке) даусы-сопрано.Балалардың төменгі (жіңішке) дауысы- альт .
Бірыңғай балалар хоры дискант немесе альт дауыстарынан тұрады. Балалар хорының дауыстары әйелдер хорының дауыстарына сәйкес деуге болады.Балалар хорының дауыстары дыбыс көлемі жағынан кішілеу, сол сияқты үн шығары сипаты де әйелдер дауыстарына қарағанда нәзіктілеу естіледі.
Дирижерлықету дегеніміз – кең мағынада алсақ , хор ұжымдары оркестр және басқада ансамбльдер орындайтын музыкалық шығарманы жеке бір маманның басқаруы деген сөз . Ал ән салуда немесе сольфеджио сабағында қолдансақ ,біріншіден санауды , яғни уақыттың ұзақтығын және ұя бөлігі үлестерінің алмасуын көрсететін , екіншіден берілген шығарманың екпінін анықтап ,белгілейтін тәсіл деп тусінуіміз шарт.
Дирижерлау уақытында корпусымыз тік , иықпенкеудеміз,көтерінкі болуытиіс.Бүгіліптұруға , иықтытүсіруге болмайды.Корпусты дұрыс ұстау дирижердың дем алуына әсер етеді.
Бас- дирижерлау кезінде сәл көтерінкі. Осылай тұрыс біршама ыңғайлы. Басты көтеріп дирижерлау барлық хор мүшелерін анық көреді. Дирижердың көз қарасы үлкен роль атқарады (шығарманы орындауға көңіл бөлу, сүйемелдеу үшін аспапқа орындауын көрсету).
Дирижерлау уақытында оң аяқты сәл алға шығарусебебікорпустыңтұрақты тірек қызметін атқарады,дененің тепе теңдігін үстау.
Қол – дирижердың ең негізгі бөлігі болып табылады. Қолдың әрбір қимылы шығармалардың орындалуына талапқа сап дирижерлануы тиіс.Қол-саусақтардан, буын ,шынтақ,иықтан тұрады.Дирижерллық аппаратты еркі мен жұмсарту мен босату үшін жаттығулар (тұтас қолдың шынтақтың, ұсақ саусақтардың қозғалыстары)дирижерлық штрихтар ( non legato, legato) ,(саусақтармен сылау) жай қимылмен бүгілген дөңес жеке саусақтарменжәне тұтас қолмен жасайтын жаттығулар.
Екі қолымызды алға қарап көкірек тұста созамыз .Арттан қарағанда екі қол шынтағымыз көрінбеу керек. Алақанымыз көрінбес үшін саусақтарымызды домалақ зат ұстағандай етіп ,қалыпқа келтіреміз.Қолға, саусақтарға ,иыққа ,шынтаққа арналған жаттығу:Екі қолды барынша жоғары көтерісалмақпен төмен тастау.
Дирижерлық орындаушылықтыңүш элементі «Көңіл аудару « Тыныс алу» ,»Түсу»
«Дыбыстың аяқталу кезеңі ». Аяқтау және аяқтау үшін көрсетілетін қосымша қимылды дайындау.Штрихтарды көрсету заңдылығы legatj, сызықтың игіштігі жұмсақтық нүктеге түсу және non legato.
Дирижерлық ету тәсілдерінің негізінде екі үлестік, үш үлестікқол бұлғау мен көрсету топтары жатады. Олар келесі сызбаларда көрсетілген.
а) Жай екі үлесті көлем — екі қол сермеу арқылы (бірінші ретте төменгеқарай , екінші ретте жоғары қарай) көрсетіледі. Тәсілдің екінші түріқол бұлғап көрсетудің бірінші түрінен гөрі көрер көзге сүйкімдірек әрібиязылау көрінеді.
ә) Барлық үш үлесті көлемдер – қолды үш рет бұлғау арқылы көрсетіледі:төменге , оңжаққа және жоғары қарай.
Семестр бойынша 5-6 шығарма үйретiледiоның iшiнде орыс және қазақ мектептерiнiң 1-2 сыныпқа арналған 2 мектеп репертуарысүйемелдеуiмен және сүйемелдеусiз 4 шығарма : 2\4 екi еселiк үлестегi өлшемдегi шығарма үйрету ; 3\4 үш еселiк үлестегi шығарма үйрету ; 4\4 төрт еселiк үлестегi шығарма үйрету ;
Музыка мұғалімін дайындаудағы дирижерлық класстың қызметі. Балалар хор коллективтерін ұйымдастыру.«Хордың міндеттері» пәнінің міндеттері жайлы түсіндіру.
Дирижерлық аппаратты еркімен жұмсарту мен босату үшін жаттығулар жасау.
Дирижердың негізгі позициялармен, дириж-қ қимылдардың элементтерімен жұмыс.
Дирижерлық орындаушылықтың алғашқы үш элементі: «Көңіл аудару» «Тыныс алу» «Дыбыстық аяқталу» кезеңімен жұмыс.
Дирижерлық техниканың әдістерімен жұмыс, өлшемдерге байланысты тактілеу (метроритм).
Дирижерлық схемасын үйрену. Тактыдағы әр түрлі үлестерге «бастау» және «аяқтау».
Семестр бойынша 5-6 шығарма үйрену, оның ішінде орыс және қазақ мектептерінің І-ІІ сыныпқа арналған 2 мектеп репертуары.
Штрихтармен, динамикалық белгілермен жұмыс.
- 2/4 екі еселік үлестегі өлшемге шығарма үйрену
- 3/4 үш еселік үлестегі өлшемге шығарма үйрену
- 4/4 төрт еселік үлестегі өлшемге шығарма үйрену