Программалық жабдықтау деп, ТЖЖ–ны жұмыс істетуде жабдықтайтын АЖ–ның қызметін жүзеге асыратын программалардың бірігуін үғуға болады. Ол математикалық жабдықтау негізінде құрастырылып және оның нақты «жұмыс істейтін» пішіні болады. Программалық жабдықтау екі бөлімнен тұрады: жалпы программалық жабдықтау, арнаулы программалық жабдықтау.
Жалпы программалық жабдықтау – бұл жабдықтаудың кең көлемдегі қолданушыларға есептелген және ақпаратты өңдеу есебінде жиі кездесетін, есептеу кезеңінің «және–немесе» шешімін ұйымдастыруға арналған программалардың бірігуін бейнелейтін АЖ–ны программалық жабдықтаудың бөлімі.
Амалдық (операциялық) жүйе – ол есептеу кезеңін тиімді ұйымдастырып және есептеу жүйесінің қорларын (жедел жадыны, процессорды, арналарды және т.б.) тиімді тиеуді орындайды. Бұл жүйеге амалдық жүйелер мен жеке программалардың (драйверлердің) мүмкіндігін кеңейтетін программалар жатады.
Есептеу кезеңін ұйымдастырудың тиімділігі АЖ–ның тәсілін, оның генерациясының параметрлерін және оған тиімді қолданбалы программалар пакетін (ҚПП) қосуды ұйлесімді таңдаумен жүзеге асырады. Әдетте программалық өнімді тұрғызу жабдығы жабдығы бар болып отырған амалдық жүйеде қамтылмаған көптеген осы заманғы программалау жабдықтары да бар. Бұл өнімдер АЖ–дағы программалық жабдықтауда өте қажет.
Сынаққа арналған программалар (тесттер) ДЭЕМ–нің жұмыс қабілетін тексеріп, егер жөндеу қажет болса, оны анықтап, машинаның немесе жүйе жұмысының ақауына ат қойып (диагноз), оны шектеп тоқтатады.
Арнаулы программалық жабдықтауға ҚПП мен бөлек функцияларды орындайтын және АЖ–ның әр түрлә функционалды ішкі жүйесінің нақты есептерін шешетін программалар кіреді. ҚПП – жалпы жүйелік және функционалдық болып екі топқа бөлінеді. Мұндағы жалпы жүйелік ҚПП кез–келген АЖ–да қолданылуы мүмкін.
Мәліметтерді фильтрлеу
Table компоненті мәліметтерді бейнелеп, реттеп, түзетіп қана қоймай, оған қоса белгілі бір шарттарға сәйкес фильтрлеуге мүмкіндік береді. Фильтрация – Table компонентінің Filter, Filtred, Filter options қажеттері арқылы беріледі.
Filtred – фильтрацияны қосып, ажыратады (true, false).
Filter – өріс мәнін шектейтін жолдық түрде шартты көрсетеді.
Мысалы: Біздің программада фильтрацияны жасау үшін радиобатырмалар тобы RadioGroup, батырманы қолдандық. Оның құру программасы:
procedure TForm1.BitBtn5Click(Sender: TObject);
begin
case RadioGroup2.ItemIndex of
0: Table1.Filter:='(Fam=»’+Edit1.Text+’*’+»’)’;
1:Table1.Filter:='(Name=»’+Edit1.Text+’*’+»’)’;
2:Table1.Filter:='(Nomer=»’+Edit1.Text+’*’+»’)’;
3:Table1.Filter:=»;
end;
end;
procedure TForm1.RadioGroup2Click(Sender: TObject);
begin
case RadioGroup2.ItemIndex of
0,1,2:begin
GroupBox2.Visible:=true;
Edit1.Visible:=true;
end;
3:begin
GroupBox2.Visible:=false;
Edit1.Visible:=false;
end;
end;
if RadioGroup2.ItemIndex=0 then Edit1.SetFocus;
if RadioGroup2.ItemIndex=1 then Edit1.SetFocus;
if RadioGroup2.ItemIndex=2 then Edit1.SetFocus;
end;
Осы программа арқылы біздің фильтрация жұмыс істей бастайды.
Filter options – фильтрациялау ерекшілігін беру.
Фильтрацияны есептелінетін өрістерге қолдануға болмайды.Мәліметтерде фильтрлеу кезіндегі біздің жобаның үлгісі:
Мәліметтерді іздеу
Жазбаларды іздеу, белгілі — бір шарттарды қанағаттандыратын, сол жазбаға өту дегенді білдіреді. Іздеу көбінесе фильтрацияға ұқсайды, себебі іздеу процессінде белгілі шартқа сәйкес жазбаларды тексереді. Айырмашылығы тек іздеуде жазбалар саны мәліметтер жинағында өзгермейді.
Біздің программада жазбаларды жол бойынша іздейміз. Ол үшін Locate және Lookup амалдары қолданылады.
Locate функциясы жолдың берілген мәнімен іздейді. Егер де Іздеу шартын қанағаттандыратын жазбалар болса, онда көрсеткіш ағымдағы жазбаның басына орналасады. Ал жазба табылмаса функция True мәнін қайтарады, керісінше – False мәнін.
Options параметрі жолды іздеу барысында мін беруге рұқсат етеді. Бұл параметр көпшілік TlocateOptions – ке жатады және келесі міндерді қабылдайды:
- LoCaseInsensitive (әріп регистрі саналмайды);
- LoPartialKey(мәндердің бөліктік сәйкес келуін қабылдайды).
Енді мысал ретінде бөліктеп іздеуді қарастырайық. Төменде Edit1 және радиобатырмалар тобы RadioGroup қолданылуы көрсетілуде:
procedure TForm1.Edit2Change(Sender: TObject);
begin
case RadioGroup3.itemIndex of
0:Table1.IndexFieldNames:=’Fam’;
1:Table1.IndexFieldNames:=’Data’;
2:Table1.IndexFieldNames:=’Country’;
end;
Table1.FindNearest([Edit2.Text]);
end;
procedure TForm1.RadioGroup3Click(Sender: TObject);
begin
if RadioGroup3.ItemIndex=0 then Edit2.SetFocus;
if RadioGroup3.ItemIndex=1 then Edit2.SetFocus;
if RadioGroup3.ItemIndex=2 then Edit2.SetFocus;
end;
Мәліметтерді іздеу жобада төмендегідей жүзеге асады:
2.Терминология
| МББЖ | Мәлiметтер базасын басқару жүйесi. |
| МБ | МББЖ мәлiметтерiн, объектiлерiн сақтауға арналған файл. Әдетте МБ нақты бiр қолданбалы тапсырмаға арналып құрылады. |
| Кесте | МБ-ның негiзгi объектiсi, ақпараттың сақтаушысы. Ол өрiстен(баған) және жазбадан(жол) тұрады. |
| Мәлiмет | Сақтауға және бiрнеше рет хабарласуға болатын нәрсе. Бұл мәтiн, сан, дата, сурет және т.б болуы мүмкiн. |
| Форма | Мәлiметтердi экранда көрсетуге және оларды басқаруға арналған бейне. |
| Отчёт | Мәлiметтердi печатьқа шығаруды көрсететiн бейне. |
| Жазба | Кестедегi жол аналогы . Ол кестедегi мәлiметтердi cақтаудың , запростағы , формадағы мәлiметтердiң таңдамасының стандартты блогы болып табылады. |
| Өрic | Delphi-дегi кесте элементi. |
| Кiлттiк өрiс | Өрiс, оның мағынасы кестедегi бiрыңғай анықталған жазба үшiн қызмет iстейдi. Кiлттiк өрiс iздеу, әртурлi кестедегi мәлiметтердi байланыстыру және сақтауды эффектiлi түрде ұйымдастыруға көмектеседi. |