Қоршаған ортаны қорғау туралы

Табиғат пен оның байлықтары Қазақстан Республикасы халықтарыныңөмірі мен қызметінің, олардың тұрақты әлеуметтік– экономикалық дамуы мен әл ауқатын арттырудың табиғи негізі болып табылады.

Осы Заң қазіргі және болашақ ұрпақтардың мүдделері үшін қоршаған ортаны қорғаудың құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін белгілейді және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, шаруашылық және өзге де қызметтің табиғи экологиялық жүйелерге зиянды әсерін болғызбауға, биологиялық алуан түрлілікті сақтау мен табиғатты ұтымды пайдалануды ұйымдастыруға бағытталған.

Қазақстан Республикасының 1997жылы 15 шілдеде қабылдаған қоршаған ортаны қорғау туралы заңы 19 тараудан, 89 баптан тұрады. I тарау жалпы ережелер деп аталады. Мұнда қоршаған орта және оны қорғау, қоршаған ортаны қорғау обьектілері, табиғи ресурстар, табиғатты пайдалану, қоршаған ортаның сапасын нормалау, қоршаған ортаның мониторингі, қоршаған ортаны ластау, экологиялық талаптар, экологиялық қауіпсіздік, эколкгиялық  жүйе сияқты мәселелерді қарастырады.

Сонымен қатар Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңдары, қоршаған ортаны қорғаудың негізгі принциптері кіреді.

II тарау азаматтар мен қоғамдық бірлестіктердің қоршаған  ортаны қорғау саласындағы құқтары мен міндеттері айтылады.

III тарауда мемілекеттік өкімет пен жергілікті өзін өзі басқару оргондарының қоршаған ортаны қорғау саласындағы құзыреті деп аталады. Бұл тарауда Қазақстан Республикасы үкіметінің қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметі, Қазақстан Республикасы орталық атқарушы органының қоршаған ортаны қорғау саласындағы құзыреті жайында айтылады.

IV тарауда табиғат ресурстары, табиғатты пайдаланушылар туралы және табиғатты жалпы және арнайы пайдалану, табиғи ресурстарды табиғат пайдалануға беру негіздері, табиғатты пайдалануға арналған лимиттер мен квоталар, табиғатты пайдалануға рұқсат беру, табиғатты пайдалануды мемілекеттік реттеу, табиғатты пайдаланудың мемілекеттік құрлымы мен табиғи ресурстарды кешенді пайдалану, молықтыру және қорғау схемалары, табиғи ресурстардың мемілекеттік есебі мен мемілекеттік кадастрлары, табиғатты пайдаланушылардың негізгі міндеттері мен құқтарын қорғау туралы айтылады.

V тарауда табиғи ресурстарды пайдалану және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі қызметті лицензиялау тәртібі туралы заңдар айтылған. Ол бойынша лицензиялауға тиісті қызмет түрлері, табиғи ресурстарды пайдалану және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі лицензиялау тәртібі, табиғатты пайдалану шарты сияқты заңдар қорытылған.

VI тарау қоршаған орта мен табиғи ресурстардың мониторингі деп аталады. Бұл тарауда қоршаған орта мен табиғи ресурстардың мемілекеттік мониторингі, қоршаған ортаның өндірістік мониторингі туралы заңдарайтылады.

VII тарау қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық тетігі деп аталады. Онда қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық әдістері, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды жоспарлау мен қаржыландыру, табиғи ресурстарды пайдаланғаны үшін ақы төлеу, қоршаған ортаны ластағаны үшін ақы төлеу, табиғи ресурстарды қорғау мен молықтыру үшін төленетін ақы және қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық жағынан ынталандыру, экологиялық сақтандыру, қоршаған ортаны қорғау қорлары мемілекеттік қоршаған ортаны қорғаудың мемілекеттік қорларының қаражатын пайдалану туралы заңдар қарастырылған.

VIII тарау қоршаған ортаның сапасын нормалау деп аталады. Бұл тарауда қоршаған ортаның сапасын нормалаудың негізгі міндеттері мен талаптары, қоршаған орта нормативтерінің негізгі түрлері, қоршаған ортаға зиянды заттардың жол беруге болатын шекті мөлшерде шоғырлану нормативтері, қоршаған ортаны ластайтын заттардың жол беруге болатын шекті мөлшерде шығарылу және тасталу нормативтері, шудың, тербелістің, магнит өрістері мен өзге де зиянды физикалық әсерлердің жол беруге болатын шекті деңгейінің нормативтері, радиациялық әсердің жол беруге болатын шекті деңгейінің нормативтері, ауыл шаруашылығы мен орман шаруашылығында агрохимикаттарды қолдануға жол берілетін шекті нормалар, күзетілетін санитардың қорғаныш және өзге де қорғаныш өңірлері туралы заңдар айтылады.

IV тарауда қоршаған ортаны қорғау саласындағы стандарттау мен сертификаттар обьектілері, қоршаған ортаны қорғау саласындағы стандарттау, сертификаттау заңдары айтылады.

X тарау шаруашылық және өзге қызметке қойылатын экологиялық талаптар деп аталады. Бұл тарауда қоршаған ортаға әсерді бағалау, табиғи ресурстарды пайдалану кезіндегі  экологиялық талаптар, жобалауға қойылатын экологиялық талаптар, кәсіпорындарды, құрлыстарды және өзге де обьектілерді орналастыру кезіндегі экологиялық талаптар, мемілекеттік мүлікті жекешелендіру кезіндегі қойылатын экологиялық талаптар мен міндеттемелердің есебі, банкноттық жағдайдағы экологиялық талаптар міндеттемелердің есебі, заңды тұлға таратылған және ұйымдастырылған кездегі экологиялық талаптар міндеттемелердің есебі, қалалар мен елді мекендер салу кезіндегі қойылатын экологиялық талаптар, әскери және қорғаныс обьектілеріне, әскери қызметке  қойылатын экологиялық талаптар, климатты және жердің озон қабатын қорғау сияқты заң актілері айтылады.

XI тарау экологиялық сараптама деп аталады.

Онда экологиялық сараптама және оның түрлері, мемілекеттік экологиялық сараптама, қоғамдық экологиялық сараптама туралы айтылады.

XII тарау қоршаған ортаны қорғаудың экологиялық, ғылыми және мәдени жағынан ерекше құнды обьектілері деп аталады.

Бұл тарауда мемілекеттік табиғи қорықтың қоры, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жайындағы заңдар қарастырылады.

XIII тарауда төтенше экологиялық ахуал және экологиялық апат аймақтары туралы заңдар, яғни төтенше экологиялық ахуал, экологиялық апат аймақтары, төтенше экологиялық ахуал, экологиялық апат аймақтарын жариялау тәртібі туралы заңдар айтылған.

XIV тарау қоршаған ортаны қорғау саласындағы ақпарат және қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемілекеттік статистика заңдылықтары туралы айтылады.

XV тарау қоршаған ортаны қорғау саласындағы экологиялық тәрбие мен білім беру, ғылыми зерттеулер деп аталады. Мұнда экологиялық тәрбие мен білім берудің жалпыға бірдей және үздіксіз жүргізілуі, экологиялық білім беру, қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылыми зерттеулер сияқты заңдар айтылады.

XVI тарау қоршаған ортаны қорғау саласындағы бақылау деп аталады. Бұл тарауда қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемілекеттік бақылау, бақылаудың түрлері мен міндеттері, ведмостволық және өндірістік бақылау, қоршаған ортаны қорғау саласындағы қоғамдық бақылау, қоршаған ортаны қорғау саласындағы бақылауды жүзеге асыратын адамдарды қорғау шаралары сияқты заң актілері айтылады.

XVII тарауда экологиялық аудит, экологиялық аудиторлық қызмет, экологиялық аудитті жүзеге асыру тәртібі, заңдары жазылған.

XVIII тарау қоршаған ортаны қорғау саласындағы дауларды шешу және қоршаған ортаны қорғау туралы заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік деп аталады. Бұнда қоршаған ортаны қорғау саласындағы дауларды шешу, қоршаған ортаны қорғау туралы заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік, туралы заңдарды бұзудан келтірілген зиянды өтеу сияқты заңдар қарастырылады.

Ал соңғы XIX тарауда қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастық деп аталады. Бұл тарауда қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастық, шетелдік ұйымдар мен азаматтардың Қазақстан Республикасы аумағындағы қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметі, сонымен қатар Қазақстан Республикасы аумағындағы  қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық шарттары туралы заңдар жазылған.

Осы Заң қазіргі және болашақ ұрпақтардың мүдделері үшін қоршаған ортаны қорғаудың құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін белгілейді және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, шаруашылық және өзге де қызметтің табиғи экологиялық жүйелерге зиянды әсерін болғызбауға, биологиялық алуан түрлілікті сақтау мен табиғатты ұтымды пайдалануды ұйымдастыруға бағытталған.

Қазақстан Республикасының 1997жылы 15 шілдеде қабылдаған қоршаған ортаны қорғау туралы заңы 19 тараудан, 89 баптан тұрады. I тарау жалпы ережелер деп аталады. Мұнда қоршаған орта және оны қорғау, қоршаған ортаны қорғау обьектілері, табиғи ресурстар, табиғатты пайдалану, қоршаған ортаның сапасын нормалау, қоршаған ортаның мониторингі, қоршаған ортаны ластау, экологиялық талаптар, экологиялық қауіпсіздік, эколкгиялық  жүйе сияқты мәселелерді қарастырады.

Сонымен қатар Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңдары, қоршаған ортаны қорғаудың негізгі принциптері кіреді.

II тарау азаматтар мен қоғамдық бірлестіктердің қоршаған  ортаны қорғау саласындағы құқтары мен міндеттері айтылады.

III тарауда мемілекеттік өкімет пен жергілікті өзін өзі басқару оргондарының қоршаған ортаны қорғау саласындағы құзыреті деп аталады. Бұл тарауда Қазақстан Республикасы үкіметінің қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметі, Қазақстан Республикасы орталық атқарушы органының қоршаған ортаны қорғау саласындағы құзыреті жайында айтылады.

IV тарауда табиғат ресурстары, табиғатты пайдаланушылар туралы және табиғатты жалпы және арнайы пайдалану, табиғи ресурстарды табиғат пайдалануға беру негіздері, табиғатты пайдалануға арналған лимиттер мен квоталар, табиғатты пайдалануға рұқсат беру, табиғатты пайдалануды мемілекеттік реттеу, табиғатты пайдаланудың мемілекеттік құрлымы мен табиғи ресурстарды кешенді пайдалану, молықтыру және қорғау схемалары, табиғи ресурстардың мемілекеттік есебі мен мемілекеттік кадастрлары, табиғатты пайдаланушылардың негізгі міндеттері мен құқтарын қорғау туралы айтылады.

V тарауда табиғи ресурстарды пайдалану және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі қызметті лицензиялау тәртібі туралы заңдар айтылған. Ол бойынша лицензиялауға тиісті қызмет түрлері, табиғи ресурстарды пайдалану және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі лицензиялау тәртібі, табиғатты пайдалану шарты сияқты заңдар қорытылған.

VI тарау қоршаған орта мен табиғи ресурстардың мониторингі деп аталады. Бұл тарауда қоршаған орта мен табиғи ресурстардың мемілекеттік мониторингі, қоршаған ортаның өндірістік мониторингі туралы заңдарайтылады.

VII тарау қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық тетігі деп аталады. Онда қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық әдістері, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды жоспарлау мен қаржыландыру, табиғи ресурстарды пайдаланғаны үшін ақы төлеу, қоршаған ортаны ластағаны үшін ақы төлеу, табиғи ресурстарды қорғау мен молықтыру үшін төленетін ақы және қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық жағынан ынталандыру, экологиялық сақтандыру, қоршаған ортаны қорғау қорлары мемілекеттік қоршаған ортаны қорғаудың мемілекеттік қорларының қаражатын пайдалану туралы заңдар қарастырылған.

VIII тарау қоршаған ортаның сапасын нормалау деп аталады. Бұл тарауда қоршаған ортаның сапасын нормалаудың негізгі міндеттері мен талаптары, қоршаған орта нормативтерінің негізгі түрлері, қоршаған ортаға зиянды заттардың жол беруге болатын шекті мөлшерде шоғырлану нормативтері, қоршаған ортаны ластайтын заттардың жол беруге болатын шекті мөлшерде шығарылу және тасталу нормативтері, шудың, тербелістің, магнит өрістері мен өзге де зиянды физикалық әсерлердің жол беруге болатын шекті деңгейінің нормативтері, радиациялық әсердің жол беруге болатын шекті деңгейінің нормативтері, ауыл шаруашылығы мен орман шаруашылығында агрохимикаттарды қолдануға жол берілетін шекті нормалар, күзетілетін санитардың қорғаныш және өзге де қорғаныш өңірлері туралы заңдар айтылады.

IV тарауда қоршаған ортаны қорғау саласындағы стандарттау мен сертификаттар обьектілері, қоршаған ортаны қорғау саласындағы стандарттау, сертификаттау заңдары айтылады.

X тарау шаруашылық және өзге қызметке қойылатын экологиялық талаптар деп аталады. Бұл тарауда қоршаған ортаға әсерді бағалау, табиғи ресурстарды пайдалану кезіндегі  экологиялық талаптар, жобалауға қойылатын экологиялық талаптар, кәсіпорындарды, құрлыстарды және өзге де обьектілерді орналастыру кезіндегі экологиялық талаптар, мемілекеттік мүлікті жекешелендіру кезіндегі қойылатын экологиялық талаптар мен міндеттемелердің есебі, банкноттық жағдайдағы экологиялық талаптар міндеттемелердің есебі, заңды тұлға таратылған және ұйымдастырылған кездегі экологиялық талаптар міндеттемелердің есебі, қалалар мен елді мекендер салу кезіндегі қойылатын экологиялық талаптар, әскери және қорғаныс обьектілеріне, әскери қызметке  қойылатын экологиялық талаптар, климатты және жердің озон қабатын қорғау сияқты заң актілері айтылады.

XI тарау экологиялық сараптама деп аталады.

Онда экологиялық сараптама және оның түрлері, мемілекеттік экологиялық сараптама, қоғамдық экологиялық сараптама туралы айтылады.

XII тарау қоршаған ортаны қорғаудың экологиялық, ғылыми және мәдени жағынан ерекше құнды обьектілері деп аталады.

Бұл тарауда мемілекеттік табиғи қорықтың қоры, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жайындағы заңдар қарастырылады.

XIII тарауда төтенше экологиялық ахуал және экологиялық апат аймақтары туралы заңдар, яғни төтенше экологиялық ахуал, экологиялық апат аймақтары, төтенше экологиялық ахуал, экологиялық апат аймақтарын жариялау тәртібі туралы заңдар айтылған.

XIV тарау қоршаған ортаны қорғау саласындағы ақпарат және қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемілекеттік статистика заңдылықтары туралы айтылады.

XV тарау қоршаған ортаны қорғау саласындағы экологиялық тәрбие мен білім беру, ғылыми зерттеулер деп аталады. Мұнда экологиялық тәрбие мен білім берудің жалпыға бірдей және үздіксіз жүргізілуі, экологиялық білім беру, қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылыми зерттеулер сияқты заңдар айтылады.

XVI тарау қоршаған ортаны қорғау саласындағы бақылау деп аталады. Бұл тарауда қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемілекеттік бақылау, бақылаудың түрлері мен міндеттері, ведмостволық және өндірістік бақылау, қоршаған ортаны қорғау саласындағы қоғамдық бақылау, қоршаған ортаны қорғау саласындағы бақылауды жүзеге асыратын адамдарды қорғау шаралары сияқты заң актілері айтылады.

XVII тарауда экологиялық аудит, экологиялық аудиторлық қызмет, экологиялық аудитті жүзеге асыру тәртібі, заңдары жазылған.

XVIII тарау қоршаған ортаны қорғау саласындағы дауларды шешу және қоршаған ортаны қорғау туралы заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік деп аталады. Бұнда қоршаған ортаны қорғау саласындағы дауларды шешу, қоршаған ортаны қорғау туралы заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік, туралы заңдарды бұзудан келтірілген зиянды өтеу сияқты заңдар қарастырылады.

Ал соңғы XIX тарауда қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастық деп аталады. Бұл тарауда қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастық, шетелдік ұйымдар мен азаматтардың Қазақстан Республикасы аумағындағы қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметі, сонымен қатар Қазақстан Республикасы аумағындағы  қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық шарттары туралы заңдар жазылған.