Әрбіржекеадамныңденсаулығы оладамөміріндегі айтарлықтайорыналатынфакторболыптабылады.Себебіадамденсаулығы-оныңнегізгібайлығы.Осығанбайланыстыадам денсаулығынқорғаумәселесі-жалпымемлекеттің,қоғамның,әрбіразаматтыңнегізгіборышы.Соныменәрбірқоғаммүшесіденсаулықтысақтау шараларынжүргізутуралымәселелергебасқаназараударып, халықтыңденсаулықсақтаумәселесініңшешілуінебелгілібіршараларқолданып,қоғамүшінбіршамасептігінтигізуі керек.Қазіргі кездемемлекетіміздіңҚРКонституциясынасәйкесденсаулықтысақтаумәселелеріжөніндемемлекеттік бағдарламаларәзірлеген,осы бағдарламабойыншаҚРДенсаулық сақтауісі жөніндегі агенттігіжұмыс істепотыр. ҚР Конституциясыныңадамжәнеазаматбөлімінің 29-бабыныңтармақтарынасәйкес,ҚР азаматтарыныңденсаулықсақтауғақұқығыбар.ОсығанбайланыстыҚРазаматтарызаңмен белгіленгентегінәрікепілдімедициналықкөмектіңбаршатүріналуғақұқылы “Мемлекеттікжәнежекеменшікемдеумекемелерінде,сондай –ақжекемедициналық практикаменайналысушыадамдарданақылымедициналықжәрдемалузаңдабелгіленгеннегіздер ментәртіпбойынша жүргізіледі “делінгенОсығанорай азаматттардыңденсаулығыннығайту,айналадағықоршағанортанысақтаушараларынжүзегеасырумақсатында,әсіресеөсіпкележатқанжасөспірімдердің денсаулығынсақтауүшінмемлекеттікжәнежекеемдеумекемелерізаңғасәйкесақылытүрденетегінмедициналық жәрдемсәйкес ақылы түрдене тегінмедициналықжәрдемкөрсетудіжүзегеасырыпотыр.
Осыарададенсаулықдегенұғымғатүсінікбере кетейік.Денсаулықдегеніміз–адаморганизмніңдұрысәрі қалыптыжұмысістеуі.Яғни, адаморганизмініңәрбірорганы,әрбірмүшесісолжаратылғанқалпынасақталып,оныңдұрысәріқалыптытүрдебелгілібірфункциялардыатқаруы.Денсаулыққақарсы қылмыстардыңқоғамға қауіптілігі-бұлқылмыстардыңжасағанкезде,бірадамекіншібір адамның денсаулығынақасақана немесе абайсызда зиянкелтірмеді,яғникінәліқоғамғақауіптііс-әрекеттердіжасайотырып,адамөміріүшінеңқымбаттыболыптабылатынадамденсаулығыназаңсызтүрдеқолсұғады.Адамденсаулығыназиянкелтірукөбінесеоныңмемлекетпенқоғамнақтыорындау мүмкіндіктерінайырады.Мысалы:адам денсаулығыназиянкелуі-оныңміндеттіәскериқызметке шақыруынакедергікелтіруімүмкін,сондай-ақәскеринемесе басқа даарнайықызметтердіатқаруыназияндыәскерін тигізуімүмкін.Сондықтандаадам денсаулығынақарсы қылмыстардыжасау-тек жәбірленушініңөзіне ғанаемес,сондай-ақ оның жақын туысқандарыүшін деүлкензалалболыптабылады.Яғни, жәбірленушініңденсаулығыназиянкелусалдарынан,оныңжақынтуысқандарынадабелгілі біркөлемдематериальдықзалалкелуімүмкін.Адам денсаулығынанайырусалдарынаноныңөмірдегі,қоғамдағыеңбек жәнебасқадақоғамқызметтеріндегібайланысыүзілді,оныңеңбекке,қоғам қызметтеріндегібелсендітүрдеқатысуынакөбінесемүмкіндікберебермейді.Сондықтан даадамденсаулығы – адамөмірініңнегізгіқуанышы,негізгібайлығыболыптабылады.
Ендіадамденсаулығынақарсықылмыстардытоптастырайық.ҚРҚылмыстықкодексіндеадамденсаулығынақарсықылмысқақандайқылмыстаржататынынақтыкөрсетілген.Соныменадамденсаулығынақарсықылмыстарғамыналаржатады:
- Денсаулыққа қасақанаауырзиянкелтіру(103-бап)
- Денсаулыққа қасақанаорташа ауырлықтазиянкелтіру(104-бап)
- Денсаулыққа қасақанажеңілзиянкелтіру(105-бап)
- Ұрып-соғу (106-бап)
- Азаптау (107-бап)
- Денсаулыққа жанкүйзелісіжағдайындазиянкелтіру(108-бап)
- Қажетті қорғанысшегіненшығукезіндеденсаулыққаауырзиянкелтіру(109-бап)
- қылмыс жасағанадамдыұстаукезіндеденсаулыққаауырзиянкелтіру(110-бап)
- денсаулыққа абайсыздазиянкелтіру(111-бап)
10 қорқыту(112-бап)
11 ауыстырыпсалу неөзгедейпайдалануүшінадамныңоргандарын тініналуғамәжбүрету(113-бап)
12 медицинақызметкерініңкәсіптікміндеттерін тиісіншеорындамауы(114-бап)
13 сөзауруларын жұқтыру(115-бап)
14 адамныңиммунтопшалығывирусынжұқтыру(116-бап)
15 заңсызабортжасау(117-баптың4-тармағы)
16науқасқа көмеккөрсетпеу(118-бап)қауіптіжағдайдақалдыру(119-бап)