Материалдықжауапкершілікұғымыжәнеоғантартудыңшарттары.
Қызметшілер ұйымыныңмүлкінеұқыптылықпенқарауғажәнежұмыспроцесінде жұмысберушігемүліктікзиянкелтіругежолбермеугеміндетті.Еңбекміндеттерінорындаукезіндеұйымғакелтірілгензиянүшін,егерзияноныңкінәсінен келтірілгенболса,қызметкергематериалдықжауапкершілікжүктеледі.
Қызметкердіматериалдықжауапкершіліккетартуүшінбіруақыттамынадайшарттарбарболуықажет:
Жұмысберушігекелтірілгензиянныңнақтылығы.Қызметкердіңәрекеттерінемесеәрекетсіздігісалдарынанжұмысберушініңмүлкіненақтызиянкелтірсе(ұрлау,жоғалу,жетіспеушілік,тапсырылғанмүліктіңсақталуынқамтамасызетпеут.с.с)олеңбекзаңдарыныңнегізіндежауапкершіліккетартылады.Зиянныңөлшерін анықтаған кездетекқанатікелейнақтызиянесептеледі,алынбағантабыстарескерілмейді.Кәдуілігіөндірістік –шаруашылықтәуекелсанатынажатқызылуымүмкінболатынзалалүшінқызметкергежауаптылықжүктеугежолберілмейді.
Шығынға(зиянға)себепшіболғанжайлар заңғықайшыкелсе.Зиянқызметкертарапынанжасалатынәрекеттіңнемесеәрекетсіздіктіңсалдарынанболады.Материалдықжауапкершіліктекосыәрекетнемесеәрекетсіздіктерзаңғақайшыболғанжағдайдағанажүктелінеді.Мысалы,жүргізушіжұмысберушініңрұқсатынсыз қараудағытехникасынжекеөзшаруасынапайдаланғанкездеістеншығардыделік,оныңбұліс-әрекеті,әрине,заңғақайшы.Демек,оданкелтірілгензиянныңорнынтолтыруталапетіледі.
Зиянкелітірудегікінә.Егерұйымғакелтірілгензиянеңбеккердіңөзкінәсіненболсағанаеңбекзаңдарыоғанматериалдықжауапкершілікжүктейді.Кінә — бұлтұлғаныңөзіжасағаніс-әрекетіменоныңқасақаналық жәнеабайсыздықтүріндегісалдарынапсихикалыққатынасы.Қылмыстықзаңғасәйкес,кінә — бұләрқашанне қасақаналық,неабайсыздық.Осығанбайланыстыматериалдықжауапкершіліктіңмөлшеріекітүрліболады.Бұлар- толық мөлшердегіжәнешектелгенмөлшердегіжауапкершіліктер.
Жұмысшының денсаулығына зиян келтірген жағдайдажұмысберушініңжауапкершілікнегіздері
Жекееңбек шартындағыбасқа тарапқазиянкелтіргентарапоныЕңбектуралыЗаңғажәнеөзгедезаңактілерінесәйкессотшешімінегізінденееріктітүрдеөтейді.
Келтірілгензиянмөлшерінанықтаужәнеоныңорнынтолтырутәртібі.
Ұйымғакелтірілгензалалдыңмөлшеріншынмәніндегішығындарыбойынша,бухгалтерлікесептіңдеректерінегізіндебелгіленгеннормаларбойыншақаншалықтытозғанынескереотырып,анықталады.
Материалдыққұндызаттарұрланғанда,кемшыққанда,қасақана жойылғанданемесеқасақанабүлдіргенгезиян мемлекеттікбөлшексаудабағаларыбойынша,алматериалдыққұндызаттардыңбөлшексаудабағаларыкөтермесаудабағаларынантөменболғанреттерде – көттермесаудабағаларыбойыншаанықталады.ҚРзаңдарынасәйкесматериалдыққұндызаттардыңосытүріндебөлшексаудабағаларыжоқболғанкезде,зиянбағажөніндегімемлекеттікорганбелгілейтінтәртіппенесептелгенбағаларбойыншаанықталады.