Уақыт және оны өлшеу

Біз уақыт ұзақтығы яғни уақыт аралығы ұзындық, аудан, масса және т.с.с шамалардын қасиеттеріне ұқсас қасиеттерге ие болатын аддитивті скаляр шама ретінде қарастырамыз. Сондықтан, уақыт аралықтарын салыстыруға, қосуға, азайтуға,оң нақты санға көбейтуге болады,уақыт аралықтарын өлшейді. Алайда уақыт өлшеу процесі ұзындық,аудан,масса сияқты шамаларды өлшеуден өзгешелеу. Мәселен мынада, бірлік ретінде алынған уақыт бірлігі аралығы бір ғана рет қолдануымыз мүмкін.

Сондықтан уақыт бірлігі ретінде жүйелі қайталанатын процес алынуы қежет болады. Осындай бірлік бірліктердің халықаралық си жүйесінде секунд деп аталған. Жыл-Жердін күнді айналып шығу уақыты.Тәуліктер-Жердің өз осінен айналып шығу уақыты және т.с.с.

Уақыттың бірліктері мыналар. ғасыр, жыл, ай, апта, тәулік, сағат, минут, секунд. Уақыт бірліктері арасындағы қатынас төмендегі кестемен сипатталады.

1ғ=100жыл, 1жыл=3651/4 тәу(келесі жылы 366 күн,жай жылы 365күн )бар. 1жыл=12ай,1апта 7күн,1тәулік 24сағат ,1сағат 60минут360секунд,1минуд 60секунд.

Жалпы, ғылым мен техниканың дамуы уақыт бірлігін анықтауда өзгерістердің жиі енуіне себепкер болғандыгын айта кетуге тиіспіз.

Негізі бірліктерден туынды бірліктер, мәселен жалғаулар арқылы (мега,кило,дека ) еселік,сондай-ақ үлестік(деци, санти, милли. микро, нано )бірліктер жасалады.