Бейнелеу өнерінің қысқаша тарихы. Өнердің тәрбиелік мәніне келетін болсақ мұндайда өлшеусіз өсе бастайды. Өнер тудыратын шынайы сұлулық адамның бойында ,сұлу адамдар арқылы сұлу мүсіндер пайда болады, соңғысы өз кезегінде
Біріншілерге әсер еткен сөйтіп мемлекет сұлу мүсіндерге сұлу адамдар бергендіктен қарыздар болды.Грек колоннасы құрылысы жағынан өз міндетіне тамаша сай келді. Сөйтіп қазір сәулет әбден танылған міндет атқару принципіне толық сай келеді, сондықтан да грек ордерлері уақыт сынына төтеп берді. Өз міндетіне толық сай грек колоннасы әсемдігі жағынан да мүлтіксіз болды.
Құдай мүсіні сақталатын гимарат соның алқасы ретінде ойластырылған грек храсмының өзі мүсіндермен безендіріледі, оларға құжыраның немесе тұғырдың қажеті жоқ өйткені олар осы храмның өз перзенті, олардың тамыры бір, оның келбетімен астасып кеткендей, сонымен бірге өзгеріп жетіледі архайкалық архитектура тастан жасалған зор қалдықтары аспан фонында ерекше көзге түседі. Осы қирандылардың бір құдіреттілігіне қайран қалған біздің қиалымыз бүкіл храмның мынау гүл жазйрады бір кезде асқақ тұрған храмның тұтас қалпын елестеткісі келді бірақ қайта жасалған храм көрінісі Грецияның атақты ескерткіштері біздің санамызда бейнесі жансақ. Храмның архетектуралық бөлшектері мүсіндік әшекейгелері жарқырата боялатын да, мұның өзі бүкіл ғимаратқа мерекелі көрік береді. Әр алуан бояу бейненің реализмі мен көріктілігі арттыра түсіп көздің жауын алады, бейнені неғұрлым айқын түсінікті, ал осындай әсер етуге кһөмектесетін болмыспен дәл іріктелмейді. Бейнелеу өнерінің адам баласының заманнанзаманға рухани, эстетикалық байлығы ретіндеұласып келе жатқан өнер саласы. Бейнелеу өнеріжеке өнер саласы емес, бірнеше өнер cаласының өмірге келуіне себепкер болған бейнелеу өнерінің атасы.
Грек өнері мүлдем өзгеше үш мәдени ағымның құйылысынан туған Кіші Азияда өзінің өміршеңдік күшін тегінде әлі де сақтаған өзінің жеңіл тынысы ежелгі эллиндік барлық даму кезеңдеріне оның рухани талап-тілегіне жауап бере алған эгей мәдениеті. Жаулап алушылар Критте сәндік нақышының еркін қиялы менг тоқтаусыз серпінін қиқар қатал өктем аса қарапайым геометриялық ишарамен бәсеңдеуге бейім. Осының алдында Египет пен Месопотамияға көркем шығармашылық үлгілер пластикалық және бейнелеу өнері формаларының мүлтіксіз нақтылығын өзінің тамаша бейнелеу өнері мен сәндік шеберлігін жеткізген шығыс өнері. Алайда шын мәнінде жаңа ұлы өнердің пайда болуы үшін бұл ағымның қосылуы ғана жеткіліксіз болар еді. Теңіз қай жерден болсын жақын сияқты. Грек халқы балалық шақта бастап өткізіп жатқан кезде елінің пейзажын оған жердің кез келген түкпіріндегі барынша көп әдемілікті жинап алып сол алқапты күн сәулесімен естен тандыра нұрландыра алатын ақылды да аса шебер құдайлар жасағандай болып көрінген.
Ежелгі грек табиғатты ашылмаған құпиясымен қабылдамай оның көз аясындағы объективті шындығын қабылдаған оның өнері реалистік болуға тиіс еді.
Элладаның көркем творцчествосы әлем тарихында тұңғыш рет өнердің өлшемі реализмді орнықтырды. Бірақбұл табиғатты дәл көшіру реализмі емес табиғат жасай алмаған немесе жасап үлгермеген аяқтау түрінде реализм.Сөйтіп табиғаттың жоралғысымен жүре отырып өнер табиғатты көрсеткен.Адам- табиғат гүлі. Сондықтан мифтік шығармадан кейін өнер пенде өз бойында ашуға тиіс ержүректілік пен сұлулыққа ие адамды бейнелеуге тиіс. Құмыра өрнектерінде адамға негізгі көңіл бөліне бастаған оның бейнесі шынайы белгіге ие бола бастады. Сонымен бірге мұның өзі аса мәнді оқиға мүсін пайда болды,оның басты тақырыбы адам еді.
Бейнелеу өнері басқа оқу пәндеріне ұқсамайтын өзіндік атқаратын міндеті мен тәрбиелік мүмкіндігі зор.Оның басты мақсаты өмір шындығының қос қағымдық ерекше бір мезетін көркем бейнелеу арқылы мәңгілікке тоқтаудың қыр-сырын балаларға үйрету содан эстетикалық тәлім тәрбие беру.Бейнелеу өнерін оқыту айналадағы өмір шындығын көркем бейнелеу ерекшеліктерін танытуды оқушылардыңтабиғат сұлулығын халық өмірінің көріністерін жүйелі қабылдауын оның мүмкіндігіншеөзінің көркем бейнелеу жұмыстарында қолдана білу машықтарын қалыптастыруды көздейді. Бұл пәннің мазмұны мен мақсаты мектептің жалпы оқу тәрбие жұмыстарының негізгі талаптарымен де ұштасып жатады.Сол себепті әрбір сабақты оқыту мен тәрбие процесінің тығыз бірлігі осы өнерді меңгертудегі негізгі болып табылады.Бейнелеу өнері сабақтарында оқушылардың практикалық білімі мен көркемдікті түйсінуін Үйлесімді ұштастыра білуге,шындық пен өнердегі әсемдікті дәл сезіне білуін шығарманың ынтасына өнерге деген ықыласы мен қызығушылығына және материалдың дүние танымының қалыптасуына ықпал етеді.Айналадағы өмір шындығын көріністерін көркем бейнелеу әдістері мен тәсілдерін меңгеру белсенді шығармашылық жұмыс.
Оқушылардың көркем мәдениет құбылыстарды олардың қоғам өміріндегі мәні. Айналадағы шындық объектілерді мен құбылыстарды эстетикалық тұрғыдан қабылдай білуге баулу. Балалардың көру мен есту байқампаздық қабілетін бояу түстерін ажырата білу түстерін дағдыларын қалыптастыру. Бейнелеу өнері сабақтары оқушылардың практикалық білім мен көркемдікті түсінуін үйлесімді ұштастыра білген, өнердегі әсемдікті сезіне білген. шыңдалу биіктігіне көтерілді. Әсіресе мүсін өнері көне грек дәуірінде дамыды. Солардың бірі екі қанатты қыз баланың бейнесі апалы-сіңлілі оларды муза деп атады. Өнер мен ғылымды мәңгі жастық шақты паш ететін өнер туындысы болды. Жалпы бейнелеу өнері , суретші қауымы арасында үлкен дағдарысты әңгімелер туғызды. Суретші еңбектері енді жарамсыз оның ішінде құны төмендейтін болар деген тәрізді оған қарамай тіпті кейін түрлі-түсті бейнешығаратын техникалық құралдарпайда болса бейнелеу өнері оның ішінде живописъ өнері өз құнын жойған бүгінгі күннің мыңдаған суретшілері көптеген өнер мектептері дәлел бола алады..
Бейнелеу өнері — басқа оқу пәндеріне ұқсамайтын өзіндік атқаратын міндеті мен тарихы, тәрбиелік мүмкіндігі зор пән.
Оныңбасты мақсаты — өмір шындығының қос қоғамдық ерекше тәлім тәрбиеберу. Беинелеу өнерін оқыту аиналадағыөміршындығынкөркем беинелеу ерекшеліктерінтанытуды ,оқушылардың табиғат сұлулығын ,халық өмірінің көріністерінжүиелі қабылдауын оның мүмкіндігіншеөзінің көркем беинелеу жұмыстарында қолдана білу қалыптастыруды көздеиді.Бұл пәннің мазмұны мен мақсатымектептің жалпы оқутәрбие жұмыстарының негізгі талаптарымен де ұштасып жатады.Солсебепті әрбір сабақты оқыту мен тәрбие процесінің тығыз бірлігі осы өнерді меңгертеудегінегізі болып табылады.
Бейнелеу өнер сабақтарында оқушылардыңпрактикалық білімі мен көркемдіктітүисіндік үилесімді ұштастырабілуге шындық пен өнердегі әсемдікті дәл сезіне білуін, шығарманың ынтасынаөнерге деген ықыласы мен қызушылығына және материалдық дүние танымыныңқалыптасуына ықпалетеді. Аиналадағыөмір шындығы көріністерінкөркембеинелеу әдістерімен тәсілдерін меңгеру белсенді шығармашылық жұмыс.
Оқушылардың көркем мәдениет құбылыстарды олардың қоғам өміріндегі мәні.
Аиналадағышындықобъектілері мен құбылыстары эстетикалықтұрғыданқабылдаи білуге баулу.Балалардыңкөру мен есту ,баиқампаздық қабілетін бояу түстерін ажырата білу дағдыларын қалыптастыру.
Оқушылардың шындық пен өнерге деген белсенді эстетикалық сезімталдық қабілеттерін тәрбелеу өнердегі икемділектерін дағдыларын еңбекке оқуға паидалана білуге үирету.
Туғанхалқының сәндік қолданбалы өнер түрлерімен таныстыру.
Әрбір сабақта қазақ дәстүрлерініңүлгісін паидалана отырып әдептітазалыққа сұлулыққа түсіне білугетәрбиелеу.
Бейнелеу өнері оқыту барысында қолданылатын педагогикалық әдістің бірі болып табылады.
Бейнелеу өнері пәнінің мүмкіндіг шексіз мұндай нақты бір шешім болуы мүмкін емес, әр оқушының белгілі затты немесе құбылысты қалай қабылдаса солай бейнелеуге тырысады.
Сондықтан бір оқушының тапқан шешімі екінші оқушының жұмысына ұқсамайды. Осы жағдай кластағы барлық оқушының сабаққа толық ынтамен қатынасуын қамтамасыз етеді. өйткені талантсыз оқушы жоқ, ойын үстінде баланың творчествалық қабілет мүмкіндігі толық ашылады.
Бейнелеу өнерінен үй тапсырмасы берілмейтінін апталық сағат саны бір сағат қана екенін және творчествалық тапсырмалармен жаттығулардың аздығын ескерсек, ойын-тапсырмалардың бейнелеу өнерін оқытуда қаншалықтымаңызды екенін байқау қйын емес. Бейнелеу өнерін оқыту барысында ойын элементтеріаралас тапсырмалар беру оқушылардың сабаққа деген қызыушылығын арттырып , олардың сабақта творчествалықпен жұмыс стеуіне себебін тигізеді.
Бейнелеу өнері сабақтары өзінің терең мазмұндылығымен оқушелардың сбаққа деген ынта-ықыласын қызығуын, творчествалық шабытын арттыратындай болу тиіс, деп көрсетілген.
Мектепте бейнелеу өнері туралы білім беруде оқушылардың кеңістік жөніндегі ұғымын дамытудың маңызы зор. Оқушылар заттың бейнесін дұрыс алғанымен , оның кеңістігі орналасуын дұрыс көрсете алмайды.
Бейнелеу өнерін оқыту программасында композиция теориясымен оның бейнелеу өнерінің барлық түрлері жанырларына қатысты заңдылықтарымен, бейнелеу әдістерімен таныстыру мәселесі де қамтылған.
Бейнелеу өнері программасында бірінші класста композиция бойынша жұмыс істегенде қағаз бетіне үйлесімді орналастыру, ал мүсіндеу және сәндік суретте тұтас бейнені сала білуге үйрету керек, екінші класста оқушылар композиция үшін обьектіні өздері таңдап , түрлі суреттер сала бастайды. Үшінші класта композициямен кеңістіктегі заттардың үйлесімділігін сақтаңдар басты көңіл бөлінеді. Сурет салу 4-6 кластарда суреттің мәніне байланысты кеңістіктегі қалпын түс ерекшеліктерін нәрсенің үстіне түсіп тұрған жарықты үйлестірумен тығыз байланысты делінген.
Сәндік сурет салу бейнелеу өнері сабақтарының бір түрі. Оқушылардың бейнелеу жұмысы кезінде олардың өрнекті формат бетіне орналастыруына, бояу кезінде қылқалам мен жұмыс істеу әдістеріне назар аударамыз.
Сурет салатын қағазды планшетке керіп біту үшін сызба ( архитектура) кнопкасын қолданған жақсы, немесе желімдеуге де болады. Ол үшін қағазды шамалы сулап, планшетке қатты жабыстыра нық ұстап тұрып, шетін кнопкамен бекітіп не желімдеп, планшеттің қырының артқы жағынабекіту керек. Сурет салуға кіріспес бұрын қағаз керілген планшетті жұмыс істеугеыңғайлап, дайындап алған дұрыс
Грек классикалық өнері Б.з.б. V ғасырдың алғашқы он жылдықтарынан бастап Ежелгі Эллада мәдениеті өзінің шырқау шыңына шықты. Аса қауіпті Персиямен соғыс /б.з.б. 500-449 ж.ж./ грек халқына қатал тарихи сын болды. Парсы әскерлері Грек аумағына басып кіріп, қалаларды қиратты. Грек-парсы соғысының барысында грек қалаларының теңіз одағы қалыптасты, оған екі жүзге тарта мемлекет кірді.
Мұнда бірінші орынға Афины ие болды. Бірте-бірте осы тең құқылы қалалардың одағы державаға айналды.афинылықтар одақтастарына өз үстемдігін жүргізе бастады. Афины басты флот болды. Афинымен одақтас мемлекеттерде демократиялық құрылыс, ал Спартаны қолдаған қалаларда олигархиялық құрылыс жеңіп шықты. Афины мен Спартаның тайталасы одан кейін б.з.б. V және VI ғасырлардағы Грекияның тарихын айқындап берді.
Б.з.б. V ғасырлардың ортасындағы Афинының гүлденуі /б.з.б. 444-429 ж.ж. / оны Ежелгі Элладаның аса ірі экономикалық, саяси, мәдени орталығына айналдырып, атақты ақындардың, тарихшылардың, философардың назарын аударды.афины тұрғындары Дионистің құрметіне өткізілетін /көптеген / көктемгі мерекелерде Акрополь бауырындағы театрға жиналатын. Ең кедей азаматтар үшін театр ойын – сауықтарға баруға арнаулы жетон берілетін. Грек трагедисы мифтік тұрғыда, қаза табумен аяқталатын. Көрермендерге ой салып, адамгершілікке, сезімталдыққа тәрбиелеп, этикалық асыл қасиеттерін нығайтты.
Б.з.б. V және IV ғаырларда жасалған сәулетшілердің, мүсіншілер мен суретшілердің даңқты туындылары кейінгі ғасырларда еліктеуге лайық өнеге болды: олар классикалық мұра. Б.з.б. V-IV ғасырлардағы өнер грек классикасының өнері деп аталады. Б.з.б. V ғасырдағы сәулетөнері архаика сәулетінде қалыптасқан. Дорлық ордер храмдары жетекші орын алды.
Бұл белгілер б.з.б. V ғасырдың екінші ширегінде Италияның оңтүстігіндегі грек отары Пестум қаласында салынған тәңірия Гераның храмынан жете көрінеді, бұрынғы ол теңіз тәңірісі Поседонның храмы деп есептелінген. Аумағы 60х24м ғимарат алып жатыр. Құм қайрақтан қаланған. Шатырды сүйеп тұрған колонна дорлық храмға тән үш баспалдаққа тірелген. Храмды қоршаған колонналар мұқият ойластырылып жасалған. Қарсы бетінде – алтау, ұзына бойына – он үш. Гера храмы классикалық сәулет өнеріне тән белгі.
Классика өнерінің қаһармандық сипаты әсіресе, фронтондарында,әдетте, мәрмәрдан қашалған мүсіндер қойылып, метопа тақталары бедермен айшықтанатын дорлық храмдардың мүсін әшекейлерінен айқын сезіледі. Мүсіншілер бұл бейнелер сюжетін мифологиядан алды. классика дәуірінің суретшілері мифке жүгінгенде ескі аңызды жаңартып, өз заманына байланыстырып сала бастады. Б.з.б. V ғасырдың шеберлері барлық дәуірлердегі сәулетшілер мен мүсіншілер алдында тұрған өнер мәселелерінің бірі – сәулет өнері мен мүсін өнерін байланыстырып ойдағыдай шешімін тапты.
Ежелгі Элладаның классикалық өнері тарихында б.з.б. 470-456 жылдары парос мәрмәрінен жасалған Олимпиядағы Зевс храмының мүсін әшекейлреі көрнекті рөл атқарды. Оны жасаушылардың есімдері белгісіз қалды. XIX ғасырлардағы қазба жұмыстары кезінде табылған бұл мүсіндер Олимпия мұражайында сақтаулы.
Храм метопаларында Гераклдың он екі ерлігі, шығыс фронтонында күйме жабыстарының пайда болуы туралы миф, батысында құдайлар мен қаһармандардың тағы кентаврларымен шайқасының көріністері бейнелеген.
Батыс фронтон композициясының сюжеті – лапифтер тайпасының көсемі Пейрифой өзінің үйлену тоойына құдайларды, қаһармандар мен көрші кентаврлар тайпаларын шақырғаны туралы миф. Кентаврлар мас болып алған соң, әйелдер мен жігітерді, соның ішінде Пейрифойдың қалыңдығы Дейдамияны ұрлап алып қашуға тырысады. Қаһармандар олармен шайқасқа түседі.
Мүсіндердің ұзындығы – 26 метрден асады, биіктігі – 3 метр. Композиция орталығына мүсінші лапифтерге жеңіс әкелген жарық пен өнер құдайы Аполлонның тұлғасын орнатқан. Сол жақта қылышын ұстаған Пейрифой, ал оның қасында өзіне қадалған кентавр Евритонды шынтағымен итеріп тұрған Дейдамия бейнеленген.
Зевс храмының батыс фронтонындағы мүсіндерді жасаған шеберлер мүсін композициясын құрастыру тәсілдерін меңгерген.
Б.з.б. V ғасырдың бірінші жартысындағы мүсіндердің таңдаулы нұқаларының бірі – б.з.б. 470 жыл шамасында белгісіз талантты шебер жасаған делбешінің қола мүсіні.
Классикалық өнердің зор жеңісі адамның архаика өнерінің шарттылығынан құтылған тәуелсіз, табиғи қалпын бере білу шеберлігінде жатыр.
Афиныға б.з.б. 470-450 жылдар аралығында сыйлыққа әкелінген мәрмәр бедерде тәңірия кескін – балғын қыз келбеті сұлулық пен әсемдікке толы. Афина найзағайға сүйеніп тұр, басына коринфтік биік дулыға, бет ажары, бүкіл кескіні ойлана қалған бір сәтті сипаттайды.
Б.з.б. 470-460 жылдарда Италияның оңтүстігіндегі грек қалаларының бірінде жасалған бедер де ерекше көркемдік қасиетімен дараланады. Парос мәрмәрінен жасалған үш тақтада мүсінші бс көріністе Кипр аралының маңында теңіз толқының көбігінен жаратылған Афродита туралы аңызды бейнелеген, судан шыққан тәңірияны екі қыз сақтықпен абайлап сүйеп келеді. Тақта тасқа орналасқан пішіндер байсалды, классикалық тас түйін композициясын құрайды. Пішіндер тек мифологиялық сюжетпен ғана емес, көрерменнің көңілінде туатын асқақ сезімді оятуда зор мәні бар.
Қапталдағы тас тақталарда тәңірияның қызметшілері бейнеленген. Біреуінде жалаңаш сыбызғышы қыз сәл шалқайған қалпында көпшіктің үстіне еркін жайғасып отыр.
Қарсы тақтада отырған әлгі қыздан аумайтын, ұзын киім жамылған, ол Афродитаға құрбандық алып келді. Алдында шоғы жайнап тұрған биік қорқорға жұпар иісті дән тастап отыр.
Б.з.б. V ғасырдың екінші ширегі – грек өнерін дамытудың аса маңызды кезеңдерінің бірі. Бұл – қауырт ізденістердің кезі, мүсін шеберлерінің адам денесін реалистік бейнелеу тәсілдерін игеру, пішін қимылының көркемдік мүмкіндіктерін ұғыну кезі.
Грек мүсін өнерінің шынайы үздік шығармасы – құдай Посейдонның сол заманда сомдалған, Артемисион мүйісі маңындағы теңіз түбінен табылған қола мүсіні. Посейдон мүсіні – асқақ қола құйма өнерінің ғажайып үлгісі. Б.з.б. V ғасырдағы тап-тұйнақтай пішін адам денесінің сұлулығы мен пропорциясын мейлінше келісті жеткізе алатын қола мүсіншілердің сүйікті материалына айналды.
Б.з.б. V ғасырдың аса ірі екі мүсіншісі Мирон мен Поликлет қоламен жұмыс істеген. Мирон, Элевтрлік Мирон – б.з.б.V ғ. Бас кезіндегі аса ірі шебер Агеладтың қолында оқыған, Афиныда жұмыс істеген.
Мирон штаты архаикалық өнер дәстүрлерінен қол үзіп, қимыл-қозғалысты беруде таңғажайып шеберлікке жетті. Ол жааған жеңімпаз атлеттер мүсіндері ерекше танымал болды. Мирон мүсіндерінің көбісін қоладан құйды. Мирон мүсіндерінің көбісін Афиныда жұмыс істеумен өткізді, шығармасының гүлденген шағы б.з.б. V ғасырдың екінші ширегі еді. Оның шығармаларының көпшілікке ең танымалысы – б.з.б. 460-450 жылдар арасында жасалған «Диск лақтырушы мүсіні», ол атлетикалық жарыс жеңімпазын мадақтайды. Диск ұстаған қолы барынша кейін қарай қайырылған. Жалаңаш балғын балғын жігіт еңкейе алға ұмтылған. Миронның жаңашылдығыц – грек өнерінде алғашқылардың бірі болып,мүсін өнерінде қимыл әсерін бере алғандығында.
Поликлет – грек мүсіншісі әрі өнер теоретигі. Б.з.б. 480 ж.ж. гүлденген. Б.з.б. V ғасырдың аяғында дүние салды. Ертедегі жазушылар мәліметтеріне қарағанда, Поликлет мүсіншісі Агеладтың шәкірті болған. Шебер алтынмен піл сүйегінен алып діни мүсіндерді сомдаумен айналысқан. Поликлеттің «Амазонка» атты еңбегі Фидий, Креселай мен Фрадмон қатысқан бәйгеде бірінші орын алды. Оның шәкірттері мен мұрагерлері көп болған.
Поликлет дененің барша мүшелерінің мөлшерімен олардың өзара қатынасын математикалық тұрғыдан дәл есептеген. Мүсінші «Канон» / яғни «ереже» / атты теориялық трактат жазып, онда адам тұлғасының пропорциялары туралы ойларын баяндады.
Поликлет атлет-азамат туралы өз мұратын найзагер жігіттің б.з.б. 450-440 жылдар шамасында құйылған қола мүсінде жүзеге асырды.
Алтын денелі жалаңаш атлет «Дорифор» / «Найзагер» / сабырлы да сымбатты қалпында бейнеленген. Жігіт жаңа ғана алға бір қадам басып, тоқтай қалған сияқты. Денесінің бүкіл салмағын оң аяғына салған.
Бұл мүсіннің көшірмелері Ежелгі Эллиаданың көптеген қалаларында, жігіттердің гимнастикалық жаттығулар жасайтын орындарында тұр. Қазірге дейін «Дорифор» дүние жүзілік өнерде адам баласының таңғажайып бейнелерінің бірі болып табылады.
Б.з.б. V ғасырдың үшінші ұлы мүсіншісі афинылық Фидий болды, оның шығармашылық даналығы шыңына жете гүлденген құл иеленушілік демократияның мұраттарын толықтай сомдау болды.
Фидий Хармид – ұлы гректің б.з.б.V данышпан мүсіншісі. Оның шығармасында афинылық құлиеленушілік, демократияның шарықтап гүлденген шағындағы эстетикалық мұраттар аса айқын көрініс тапты. Фидий б.з.б. 500ж. Шамасында Афиныда дүниеге келді. Оның ұстаздары арасында мүсінші Агелад пен кескіндемеші Полигнот болды.
Мүсіншінің балалық және жастық шағы грек-парсы соғысы тұсында өткендіктен ол бүкіл өмірін дерлік парсыларды жеңген грек халқын мадақтайтын ескерткіштер жасауға арнады.
Грек өнерінің өте маңызды іс әрекеті дінді уағыздаушылардың көз өзі антикалық өнер ескеткішінің алғашқы бейнесі туралы шын түсінік бере алмайды . Архайкалық дәуірдегі Грек суретшісі өнерде жаңа жол салып келе жатқан адам кескінін өзі қалай көрсе сол қалпында бейнелегісі келеді. Сондықтанда дәстүрлі қарсы алдынан бейнелеуден бейнелеу өнерінде немесе бедерде қырынан көрсеткенмен денені қарсы алдынын көрсетуден бастартуды қолдаған.