Цирконий, гафний және оксид қосылыстарының химиясы

Цирконий және гафний. Жер қыртысында

0,02 және 3,2 х 10-4%.

Циркон Z rSiO4

Баделеит ZrO2

Ал гафний минералдары әдетте цирконий минералдарымен бірге ұшырайды.

tб Zr═18550Ctб Hf═22300C

Оксид пленкаларының пайда болуы нәтижесінде химиялық активтігі өте аз.

Қыздырғанда концентрленген H2 SO4 – де ериді, НҒ және патша арағында ериді.

Z r +6HF═H2 [Z rF6] +2H2

Қосылыстарында +4 т.д көрсетеді. Тотықтары және гидроксидтері амфотерлік қасиет көрсетеді. Бірақ қышқыл негіздермен қатты (жесткий) жағдайларда ғана әрекеттеседі.

Z rO2 +2KOH ═K2 Z rO3 + H2O

Hf (OH)4+2HCl═ Hf (Cl)2 O + 3 H2O

Металлдық цирконийді алу титанды алуға ұқсас. Гафнийді циркониймен бірге жолаушылас алады.

Цирконий және гафний нейтрондарды ұстау, жұту қабілеттері болғаны үшін ядролық реакторларда конструкциондық материалдар есебінде қолданылады.

Цирконий және балқытпалары химиялық машиналар құрылысында және әртүрлі балқытпаларға (мыс, темір т.б) ыстыққа және коррозияға шыдамдылығын арттыру үшін қолданылады.

Цирконий порошогы қопарылғыш заттарда тез жану қабілетіне ие болғандығы үшін детенатор есебінде қолданылады.

Z rO2 ыстыққа шыдамды материалдар – керамикалық заттар алуда, электроизоляторлар алуда қолданылады.

Z rO2, НfO2 – арнайы шишалар алуда шихта компоненттері

Z rС НfС абразив материел (егеу) және керамика өндірісінде қолданылады.