Қазақстан Ақтөбе облысьшда мүнай мен газ өндірісін арттыруға қол жеткізген Қытай үлттық мүнай-газ коорпора-циясының қызметін жоғары бағалайды. Аталған коорпорация Кеңкияқ—Атырау мұнай қүбырын іске қосуда да белсенділік танытты. Қытайлық оріптестер инвестициялык, міндеттеме-лерін орындап қана қоймай, түскен табысты ендіріске қайта салып жүр.
Біздің еліміздегі мүнай өндіру перспективасын ескере отырып, Президент Батыс Қазақстан-Қытай мүнай қүбыры қүрылысын кезең-кезеңімен жеделдете түсуді үсынды. Кездесуде сондай-ақ Қытай компанияларының Қазақстан мүнай-газ өнеркәсібін дамыту бағдарламаларын іс жүзіне асыруға қатысуы және керісінше Қазақстан кәсіпорын-дарының Қытайдағы мүнай-газ жобала$В»іна қатысуы тақырыптары қозғалды.
Сонымен Қазақстан үшін Қытаймен ынтымақтастыктың зор маңызы бар. Оның үздіксіз ілгерілеу бағытында дамып келе жатқаны қуантады. Сауда-саттық көлемі үлғайып келеді, саяси байланыстар түрақты түрде дамуда. Біз Қытаймен арадағы шекараны анықтап белгілеу — тек Қазақстанның ғана емес, сонымен қатар, түтастай алғанда, бүкіл аймақтың қауіпсіздігін нығайтуға қосылған маңызды үлес деген пікірді бекем үстанамьтз. Сондай-ақ, біз Батыс Қазақстаннан Қытайға мүнай қүбырын тартуға да үлкен мән беріп отырмыз. Мүнайдың әлемдік рыноктарындағы жағдай біздің осы тандауымыздың дүрыстығын корсетеді.
Қазақстан қарым-қатынастарының, әсіресе, экономикалық, инвестициялық және ғылыми-техникалық ынтымақтастық салаларының зор болашағы бар. Қазақстанға ірі мөлшерде қаржылай көмек бергені үшін Жапония Үкіметіне ризалық білдіреміз.
Монғолия Үкіметінен екі жақты қарым-қатынастардың түрлі салаларында түрақты жүмыс байланыстары жолға қойылып отыр.
Қазақстан сыртқы саясатының күн төртібінде Таяу Шығыс аймағындағы Түркия мен Иран сияқты мемлекеттерге маңыз-ды мән беріледі. Бүл елдермен ынтымақтастық онды бағытта дамып келеді.
Түркиямен әрі саяси, әрі экономикалық байланыстарымыз нығая түсті. Энергоресурстарымызды тасымалдау саласында бүл елмен белсенді жүмыс жүргізіліп жатыр.
Ал, Иранға келетін болсақ, осы елмен озара қарым-катынасымыздың түрақтылығын сақтаудың сәті түсті. Алдағы жылы жоғары дорежеде кездесу откізу жоспарланып отыр. Біз Иранның Каспий теңізінің қүқықтық мәртебесін айқын-дау мәселелерінде үстанатын неғүрлым сындарлы позициясы болады деп үміттенеміз.
Сауд Арабиясымен байланыстарымыз барған сайын арта түсіп келеді. Біз осы мемлекеттің басшылығына Астана каласын көркейтуге берген комегі үшін ризашылығымызды білдіреміз.
Қазақстанның Парсы шығанағындағы еддермен ынтымақ-тастығын дамытуда елеулі ілгері басшылыққа қол жетті, Ол мемлекеттердің Қазақстандағы инвестициялық қызметі неғүрлым белсенді бола түсті.
Ел экономикасын өркендетіп, халықтың өл-ауқатын жақсартуда кеп үміт артылып отырған мүнайға байланысты. Республика Президенті Әзербайжанның, Түркияның, Грузия мен Түрікменстанның президенттерімен бірге Баку-Жейхан мүнай қүбырын қолдау жөне осы жобаға Қазақстан мен Түрікмениядан мүнай көлемдерін тарту жөніндегі Ыстамбүл декларациясына қол қойды. Осынау қүбыр желісінің жалпы үзындығы 1730 шақырымға созылып, 1010 шақырымы Түркияның, 255 шақырымы Грузияның және 465 шақырьдмы Әзірбайжанның аумағьшан өтеді. Қүбыр диаметрі 1022 миллиметр болып, бір жылдағы еткізу қабілеті 50 миллион тонна мүнайға жетпек. Егер жобаны талдап жасау 9-11 айға, қүрылысы — 36 айға, қүбырды толтыру — 5-6 айға созылатынын ескерсек, оны 2005 жыддың басыңда пайдалануға беруге болады екен. Тағы да үш-төрт жыл қүбыр желісінің толық қуатына шығуы үшін қажет. Ал жобаның жалпы қүны 2,4 миллиард АҚШ долларына жететін көрінеді2.
Қазақстанның тәуелсіз дипломатиясы озі үшін тиімді саналатын Баку —Жейхан мүнай қүбырының жобасына қолдауын да білдірді.Солай болса-дағы Европадағы, қала берді дүние жүзіндегі қауіпсіздік мәселесін Ресейді қатыстыра отырып шешу қажеттігін қадап айтты.
Қазақстан Оңтүстік Азияның ірі-ірі мемлекеттері — Үндістанмен және Пәкстанмен достық қарым-қатынастарды дамытуға әбден мүдделі. Сонымен қатар біз принциптүрғысынан алғанда ядролық қаруларды таратпау тәртібін бұзу саясатына риза еместігімізді айтуға тиіспіз. Қазақстан осы екі ел басшыларының Ядролық сынақтарға жалпыға бірдей тыйым салу жөніндегі келісім- шартқа қосылу ниеті бар екені жөніндегі мәлімдемелерін қүттықтап қуаттайды.
Қазақстан Ауғанстандағы соғысты тоқтату, елдің ішкі ісіне сырттан араласпау және БҮҮ қамқорлығымен үлттық келісім Үкіметін күру арқылы ол елде бейбітшілікті қайтадан орнатуды жүйелі түрде жактап келеді.
Қазақстан үшін сыртқы саясаттың еуропалық векторы барған сайын зор мән-мағынаға ие болып отыр. Мүның өзі Батыс Еуропадағы ықпалдастықтың жоғары деңгейіне және аддағы кезде біртүтас еуропалық валютаның айналымға шығуына байланысты. Еуропа одағм*қазірдің өзінде Қазақстанның ең ірі сауда-экономикалық әріптесіне айналды. Біз Еуропа одағымен болат және тоқыма өнімдерінің саудасы жөнінде, қазақстандық бірқатар тауар өндірушілердің Еуропа рыногындағы мүдделерін қорғау туралы, сондай-ақ Қазақстанның Дүниежүзілік сауда үйымына мүше болуы мәселелерінде өзара бірлескен іс-қимыл таныту туралы келіссөздерді жүргізуді жалғастыра беруге ниет етіп отырмыз.
Қазақстанның Еуропадағы саясатында Германия бағыты басыңкы болып табылады. Принципті түрғыдан алғанда біз өз еліміздегі неміс капиталының мүдделерін толық қамта-масыз етуге үмтыламыз. ГФР-дің Үкіметімен және қаржы институттарымен жасалған маңызды уағдаластықтарға 1997 жылы қол қойылды. Мүның езі істің шын мәнісінде біздің елдеріміз арасындағы үзақ мерзімді ынтымақтастықтьщ негізін қалады.
Біздің мемлекетіміздің Франциямен саяси байланыстарында елеулі түрде оң жетістіктерге қол жетті. Сонымен қатар бүл елмен сауда-экономикалық ынтымақтастығымызды арттыра түсуге күш-жігер жүмсаудың маңызы зор.
Италиямен байланысымыз да ойдағыдай дамып келеді. Соңғы жылдары екіжақты ынтымақтастықтың мол мүмкін-діктері пайда болды. Италияның Қазақстан үшін неғүрлым ірі сауда өріптестерінің бірі болып отырғандығы айрықша.
Соңғы кезде біздің еліміздің Үлыбританиямен байланысы да күшейе түсті. Қазақстан бүл мемлекетпен ынтымақтас-тықты дамытып, нағайта беруге, өсіресе, инвестицияны күшейте түсу саласында мүдделі.
Беншпокс елдерімен, әсіресе Бельгиямен байланыстарымыз елеулі түрде арта түсті. Осы елдің Премьер-министрінің Қазақстанға келіп қайтқан сапары саяси және экономикалық түрғыдан нәтижелі болды. Біздің Орталық Еуропаның
Венгрия, Польша, Чехия, Румыния, Болгария сияқты мемле-кетгерімен қарым-қатынасымыздың болашағы жақсы болады деген оптимистік үмітіміз күшті. Үкіметгік және парламенттік қүрылымдардың басшылары арасындағы келіссоздер біздің дипломатиямыздың осы бағыттағы елеулі түрде ілгері басқандығының айын көрінісі.