Көне шығыс елдерінің құқығының сипаттары

Б.э.д. ІІІ-ІІ мынжылдыктарда коне Месоспотамия жогары жер шаруашылыгы, жазушылық, есептің ондық жуйесын жургызу және ен бырыншы коне зандар мен жарлыктардын пайда болуымен ерекшелынды. Шумерлар катан есептылыкты, тартыпты, ұйымдастырушылыкты жаксы корды. Бул бюрократиянын зор же нысы және архаикалык зандылыктары болды.

Кездейсоктык емес дін мен ресми дәстүрдің екі құдай әйелді бейнелеуі: Ниша (әділеттілік заңын, шындықтың мейірімділік жебеушісі) және Нибал (хат және есептілік) жебеушісі).

Көбінесе осы дәірдің құқығын Шульга заңы бойынша танысуға болады (Ур-Намма заңы) және бізге дейін өтіп кеткен Эшнунна заңының фрагменттерынен коруге болады.

Коне шыгыстын баска елдегы сиякты алдымен Египетте де құқық қайнар көздері әдет-ғұрып болды. Мемлекеттің датуы және фараондардың заңдылық қызметтері де кодификацияны құрды, бірақ олар бізге дейін жетпеген және египеттік құқықтар туралы мәліметтер өте қысқа.

Египеттік заңдар жеке меншік құықғы, оның формалары туралы, мүлікті иелену және ьаскару туралы ұйғарымдарды мазмұндады.

Египетте жер иеленудің бірнеше түрлері болған. Мемлекеттік, храмдық, жеке кәне қоғамдык жерлер болды. Оте ертерек ірі жер иелену храмдық шаруашылық және патшалык аксуйектык турынде пайда болган. Ауылда жеке меншыктын дамуы жай журды. Бул жерде устап туратын фактор ретынде қоғам болды.

коне египеттік құқық келісім шарттар түрлерін білген, олардың ішінде: қарыз алу келісім шарты, жалға алу келысым-шарты, сату-сатып алу, жерді арендаға беру, серіктестік, ауыр жүк болды.

Некелесу келісім шарт негізінде, әйелі мен күйеунің атынан жасалды. Келысым шарт мулыктың құқықтық режімін, әйелмен бірге келген мүлік әйелдің жеке меншігі болып қалуын анықтаған, әйелге отбасынын барлык мүлкі берілуіне рұқсат келісім шартта анықталған. Египетте еркін түрде 2 тарап үшін ажырасу жүзеге асты.

Египеттік құқық заңдары бойынша және өсиет бойынша мұрагерлікке қалдыруды білген болатын. Заң бойынша мұрагерлер 2 жинтықтың балалары болды. Өсиетті күшуі де, әйелі де жасауына болады.

египеттік құқыққа қылмыстық әрекет боп таныдған аукымды ірі әрекеттер белгілі болды. Кобынесе ауыр кылмыс ретінде қоғамдық және меншіктік құрылымға қол соғушылық болып саналды. Осындай жағдайларда тікелей кінәлілермен қоса оның барлық отбасы мүшелері жауапкершілікті болды. Қылмыс діни сипатта қатаң жазаланды.