Оқушылардың ғылыми білімін қоғамдық қажетті деңгейімен қамтамасыз ету,қазіргі қоғамдағы жалпы білім беру қызметіне жаңаша қарау,қол жеткен табыстарды сын көзбен бағалай отырып саралау,оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуды, сабаққа деген қызығушылығын арттыруды, оқытудың озық технологияларын меңгеруді талап етеді.
Оқушыларға бейнелеу өнерінің туындыларын, көркемдік ерекшеліктерін таныстырудың әдіс-тәсілдерін,саяси идеялық, эстетикалық тәрбие берумен қатар бейнелеу өнерінің ұғымдарын қалыптастыруға ықпалын келтіреді.
Сондықтан өнер шығармаларының көркемдік ерекшеліктерінтаныстырудың әдіс-тәсілдерін жетілдіріп, сабақ беру әдістемесін дамыта түсу қазіргі бейнелеу өнерін оқыту саласындағы қажеттіліктің бірі. Қандай өнер шығармасын алсақ та оның идеялық мазмұны ,композициялық құрылысы, істер үйлесімділігі, орындау техникасы болады.
Оқушының өз болмысын тануға көмектесіп,қабілетін ояту, жаңа рухани күш беру білімнің ең маңызды мақсаты болып табылады.
Оқушылардың рухани жан дүниесі бай болуы үшін ең алдымен көркем өнерлік сана дамуының ерекше маңызы бар. Оқушылардың бейнелеу өнеріне деген қызығушылығын оятып,эстетикалық сезім мен көркемдік талғамды қалыптастыруға,жалпы адамзаттық өнер құндылықтарын ажырата білуге,өнердің шын мағынасын түсініп, оны өмір қажеттілігіне жарата білуге бейімдеу аса қажеттілікті талап етеді.
Бастауыш сынып оқушыларының өнерден алатын орны ерекше. Бейнелеу өнері оқушылардың саналық пен білімділікке жетелеген қозғаушы күш. Сондықтан бейнелеу өнері оқушылардың єлеуметтік дамуындағы бірден-бір негізгі белгі болып табылады.
Қазіргі жетілген қоғамымыздың жастары өзінің бүкіл адамгершілігі,ақыл-ой парасаты, мєдениеті жағынан бұған дейінгі қай кездегідей болса да еңсесі биік тұратын,жан-жақты тєрбие алып,жаңа сана, жаңа қасиеттермен шыңдала түскен рухани жан дүниесі мейлінше жетілген болуы тиіс.
Бейнелеу өнері сабақтарында шығармашылық жұмыстардың әртүрлі тұрпаттары мен әдіс-тәсілдер түрін пайдалана ,оқушының сурет салудағы шығармашылық үрдіске енуін белсендіріп , әр түрлі тұрпатта орындау әдіс-тәсілдерін игеруде жаңа шешім қабылдауына көмектеседі.
Шығармашылық деген балалық шақ кезінен басталады. Таныс көріністер бейнеленген шығармаларды таныстыру оқушыларды өнерге тартудың ұтымды жолы.
Шығармашылық дегеніміз адамның өмір шындығына өзін -өзі тануға ұмтылуы, ізденуі болып табылады. Өмірде дұрыс жол таба білу үшін дұрыс ой түйіп, өздігінен сапалы, дәлелді шешімдер қабылдай білуге үйренуі керек, адам бойындағы қабілеттерінің дамытып, олардың өшуіне жол бермеу адамның рухани күшін нығайтып,өзін-өзі тануына көмектеседі.
Шығармашылық іс — әрекетініңайқындалар тұстарыбаланың өз шамасымен жас мөлшеріне лайықтыеңбек әрекеті барысында әсемдік пен ұқыптылықтыықыластанаұштастыруы,мінез құлқындағыәдеп пенәсемдікті ұштастыруы , эстетикалық танымдық іс — әрекеткедеген құштарлығы,көркем шығармаға деген ынтасы. Баланыңкөркемдікке деген ынтызарсанасымен көркем мазмұнды әрекетін қатар қалыптастыра отырыпдамытуды бір тұтас педагогикалық үрдістің екі жағы деп те айтуға болады.
Бейнелеу өнері сабағын дамыта оқыту технологиясы арқылы,халқымыздың өнері мен мєдениетін жаңғыртып қолдана отырып, оқушыларға жан-жақты рухани-эстетикалық біліммен тєрбие беру жолдарын жетілдіріп, дамыту жєне оның єдістемелерін анықтауымыз қажет
Бейнелеу өнері пєнін тереңдетіп оқыту бағытын,оның сабақ түрлерін,оқушылардың жас жєне психологиялық ерекшеліктеріне сай анықтау керек.Оқушылардың халық мєдениетіне, өнеріне дєстүрлеріне деген көзқарастарын, білім деңгейін жєне оған деген қызығушылығы мен ынтасын арттыру тєсілдерін белгілеу болып табылады.
Бейнелеу өнері пєндерін тереңдетіп оқытуда халқымыздың єдет-ғұрпын, салт-дєстүрін, өнерін, жалпы ұлттық өнер- тұрмыс тыныстарын түрлі тарихи деректер арқылы таныстырып, еске түсіре отыруымыз қажет.Оқушылардың өз халқының мєдениеті, өнері мен қатар єлемдік рухани байлық негіздерінде жете біліп, жан-жақты тєрбие алу жолдарын қарастырамыз.
Көркем өнер, көркемдік таным бағытында оқушылардың халықтық мєдениетпен өнер негіздерін пайдалануға білімдері мен теориялық жєне практикалық көркем қызметтерін ұштастыра отырып, тєрбиелеу жолдарын анықтау керек.
Көркемдік тєрбиеге баулу қазақ халқының өнер түрлерімен, мєдени мұраларымен,ұлттық салт-дєстүрлерімен бейнелеу өнері сабағы түрлерінде таныстырып игерту арқылы орындалады.
Оқушылардың қабілеттері екі түрлі әрекетте дамиды. Біріншіден , кез келгенбала оқу әрекетінде адамзат баласыныңосы кезге дейінгі жинақталғантәжірибесін меңгерсе, екіншіден, кез- келген оқушы шығармашылықәрекеттер орындау арқылы өзінің ішкі мүмкіндіктерін дамытады. Оқу әрекетінен шығармашылық әрекеттіңайырмашылығы – ол баланың өзін- өзіқалыптастыруына ,өзидеясынжүзеге асыруына бағытталған жаңа әдіс- тәсілдерді іздейді . Проблеманы өзінше , жаңаша шешугеталпыныс жасайды.
Екі әрекеттеоқушылар екі түрлімүдделер көзделгенәртүрлі мақсаттаршешеді . Мысалы ,оқу әрекетіндебелгілі – бірережені меңгеретін,дағдыны қалыптастыратынжаттығуларорындалса, шығармашылықәрекетте баланың ізденужұмысы бастынысанада болады . Сондықтан оқу әрекеті баланың жалпықабілетін дамытса, шығармашылықәрекетнақты жағдай шешу барысында нәтижеге жеткізетін қабілеттеріндамытады .
Балалардыңбойындағы шығармашылық қабілеттерінашудың және дамытудыңкөп тәсілі бар .
Оқушылардыңжаңа ғана айтылған ертегі немесе нақылға орай қандай да болмасын сурет салуды сұрасақ, бала өзінбейнелеу өнерінің шеберіретінде сезінеді, сонымен бірге әңгіменің мазмұнын есінде жақсысақтап қалады , өйткені ол әңгіменіңмазмұнын ішкі сезімімен жеткізудікөздейді.
Осысияқты тағы басқа да суреттербойынша әңгіме құрастыруға болады . Сабақтың тақырыбы бойынша балалардыңадамның әлдебірсарасы туралыайтатын бір нәрсені бейнелуді сұраңыз. Мүмкін бұл оларғаалғашқыдақиын тапсырма болып көрінер.
Алайда , балалар уақытыкелгенде кез –келген шығармашылық ойды қағазбетінде түсіругеболатынынтүсінеді және оны өзіндік пікіріне қоса, әсерлі жеткізудімақсат етеді. Балалардың ішінде әлдекімге өзініңсезімдерін суреттер арқылы емес, сөзбен жеткізу жеңіл болады.
Балалардың бойында көркемдік қабілеттерін дамытуға қамқорлық жасай отырып педагог балалардың сурет салуға, мүсін жасауға және тағы басқаларға назарын, ықыласын аударудың алғашқы қозғау салушы факторлары болып табылатын сәттерді білуге тиіс затты немесе құбылысты-ашық түсті картинкаларды, кітапшаларды,ойыншықтарды, мерекелік көріністерді қабылданған кездегі баланың терең эмоциялық тебіреністері көбіне осындай факторлардың бір қызметін атқарады
Бұл қабілет егер оқушыларән айту немесе музыка тыңдау кезінде өздерінің әсерленушілігітуралыжазуға талаптану кезінде байқалады. Кейбір балаларсезімдерін өздері шығарғанөлеңдеріндеайқын көрсетуге қабілетті келеді.Мысалы Көктем тақырыбына сурет салу кезінде көктем туралы өлеңді пайдаланып, П И ЧайковскийдыңЖыл мезгілі песасынтыңдаған жақсы Бейнелеу өнері балалардың білімді, іскерлік пендағдыларды игеру және практикада қолдану процесінде ғана мүмкін болатын творчествалық қабілеттерін дамытуға септігін тигізеді
Соныменқатар өзінің ішкі ойын толықтыру мақсатында ақындардыңөлеңдерін пайдаланады. Балалардың бойындағы шығармашылық қабілеттерін ашудың және дамытудың тәсілі көп. Оқушылардан жаңа ғана айтылған ертегі немесе нақылға орай қандай да болмасын сурет салуды сұраңыз.Бала өзін бейнелеу өнерінің шебері ретінде сезінеді.Сонымен бірге мазмұнының есінде жақсы сақтап қалады.Өйткені ол әңгіменің мазмұнын ішкі сезімімен жеткізуді көздейді.
Қорыта келе, балалардың шығармашылық қабілетін дамыту дегеніміз адамның өмір шындығына өзін -өзі тануға ұмтылуы, ізденуі болып табылады. Өмірде дұрыс жол таба білу үшін дұрыс ой түйіп, өздігінен сапалы, дәлелді шешімдер қабылдай білуге үйренуі керек, баланың бойындағы қабілеттерінің дамытып, олардың өшуіне жол бермеу баланың рухани күшін нығайтып,өзін-өзі тануына көмектеседі.
Резюме
На занятиях изобразительного искусства нужно развивать творческие способности учащихся. Для этого нужно им давать интересные темы,связанные с культурой, фольклором, искусством, с обычаями и традициями казахского народа.
Summarу
It is required to educate in every pupil creative skills of describing,rebirth the art and culture of our nation on the Fine arts class by technology of advanced teaching.To develop on each lesson children’s vision of our culture,art,custom,their level of knowledge and interest by underlining its importance and role in getting a world status of an artist.
Әдебиеттер
1.Р.Ростовцев., Методика преподавания изобразительного искусства в школе, Москва., Просвещение., 1980 г.
- Ө. Жәнібеков., Қазақ қол өнерінің мәдениеті., Алматы., Өнер, 1982 ж.