- Жеткіншектердің таным процестерін психодиагностикалау.
“Сөздер қатарын есте сақтау “ әдістемесі.
Сөздік тестерді вербалдық интелектіні зерттеу әдістері деп атайды.
Мақсаты: қысқа және ұзақ мерзмімді есте сақтау қабілетін бағалау және вербалдық инттелетін дамыту.
Барлық вербалдық тестерді қолдану барысында балаларға бірнеше қосымша тапсырмаларды орындату арқылы олардың интеллектуалдық қабілетін дамыту жұмысы жүргізіледі. Ұсынылып отырған тесті орындау барысында баланың шығармашылық қабілетін дамытуға үлкен мән беріледі.
Балаларды тапсырмаларды орындауға арналған 6-ға бөлінген бір парақ қағаз таратылады. Олардың әрқайсысына тапсырмадағы сөздер қатарымен орындалатын операциялардың біреуі беріледі. Әр қатардағы сөздермен алты тапсырма орындалады.
Оқушыларға тесті орындау тәртібі түсіндіріледі: «Қазір мен сөздер қатарын асықпай оқимын. Ол сөздерді сол ретімен есте сақтаңыздар. Бір сәт өткеннен соң мен белгі беремін, ал сіздер естеріңізде қалған сөздерді берілген парақтың біріншісіне жазып оны маған тапсырыңыздар. »
Орындау ережесі түсіндірілгеннен соң келесі тәртіп бойынша зерттеу жүргізіледі. Қағазға жазылған 15 сөз бір рет асықпай анық оқылады. Бір-екі өткеннен соң балалар сөздер ретін бұзбастан бірінші параққа жазып береді. Бұл бірінші тапсырма. Оны орындау нәтижесі балалардың қысқа мерзімдік ес көлемін көрсетеді.
Бірінші тапсырма:
1-ші вариант:
(Бірінші тапсырма ретінде келесі сөздер қатарын қолдануға болады).
- Май; 2. Қол; 3. Шар;4. Ой; 5. Күн;6.Киім;7. Мезет;8. Күміс; 9. Аяқ;10. Бет;11. Қоян;12. Балық;13. Мұрын;14. Мата; 15. Жыл;
2-ші вариант:
(Жоғарыда айтылған тәртіп бойынша тапсырманы екінші рет орындауға болады).
- Сөз; 2. Мұрын;3. Бас; 4. Шкаф;5. Мыс;6. Көйлек;7. Сабын;8. Құлақ; 9. Түлкі;10. Ай; 111. Балға;12. Сағат;13. Асхана;14. Шеге; 15. От;
Екінші тапсырма.
Бірінші тапсрманы орындап болғаннан соң зерттелінушілермен ауа-райы т.с.с. мәселелер бойынша әңгімелеу жүргізіледі. Бұл тәсіл балалардың көңілін тапсырмадан есте қалғандары қайта жаңғыртылып жазылады. Бұл екінші тапсырма . Оның көмегімен ұзақ мерзімдік ес көлемін өлшеуге болады.
Бағалау шкаласы 1: (ес көлемін бағалау).
9 және одан көп сөздің реті бұзылмаған-жоғары;
5-8 –орта
1-4-төмен
Қорытындылау барысында сөздер саны және олардың реті сақталғаны ескеріледі. Ес көлемі өлшенгеннен соң интеллекті зерттеуге және дамытуға арналған тапсырмалар орындатылады. Оның нәтижесін бағалау келесі шкала бойынша жүреді.
Бағалау шкаласы 2:(Интеллектуалдық дамуын бағалау).
Тапсырмаларды толық және мағыналы орындаған – жоғары;
Төрт-бес тапсырманы орындаған –орта;
Тек біріншіден үшіншіге дейін орындаған – төмен.
3-ші тапсырма.
Үшінші параққа алдыңғы жаттығудан үш сөзді еске түсіріп сол сөздерді қолдана отырып сөйлем құру, келесі үш сөзді еске түсіріп, олармен сөйлем құру тапсырылады. Жалпы алты сөзді қолдана отырып екі сөйлем құру керек.
4-ші тапсырма .
Төртінші параққа есте қалған сөздерді түгел қолданып және сөйлемдер құруға қолданылған алты болуы мүмкін немесе өмірде болған оқиғалардан қызық бір көріністі жазып беруге болады.
5-ші тапсырма.
Бесінші параққа есте қалған сөздерді қолдана отырып достарына, туыстарына мереке күнімен құттықтау, хат жазу ұсынылады.
6-шы тапсырма.
Алтыншы параққа есте қалған сөздерді қолдана отырып мультфильмге сценарий жазу керек. Тапсырма орындалғаннан соң сценарийлар конкурсынөткізіп жіберген артық болмайды. Өйткені мұндай тапсырма баланың шығармашылық қабілетін дамытуға ықпал жасайды.
“Ассоциативтік ес көлемін анықтау” әдістемесі.
Мақсаты: Балалардың ассоциациясының көрініс беруін және ассоциация бойынша есте сақтау механизмінің қалыптасқанын анықтау.
Зерттелінушілерге тесті орындау тәртібі түсіндіріледі: «Мен сөз тіркестерін жұптастырып оқимын. Мысалы: «Трактор-дала». Ал сіздер оқылған сөздерді жақсылап тыңдап, әр сөздің екінші сөзбен қандай белгі бойынша жұптастырылғанын, олардың бір-бірімен байланысын түсініп есте сақтаңыздар. Сөз тіркестерін оқимын. Екі секундтан соң әр жұптың бір сөзін ғана қайтадан оқимын. Ал сіздер сөз жұптарының екіншісін естеріңізге түсіріп, оны жауап параққа жазыңыздар. Мысалы: «Трактор» деген сөзді оқығанда сіздер оның жұбы «Дала» деген сөзді жазасыздар».
Тапсырмалар:
Жаңа-үй11. Мәдениет-кітап
Құрыш-экскаватор12. Күндіз-азан
Кеш-түн13. Стол-журнал
Машина-дөңгелек14. Даналық-оқу
Су-құбыр15. Қоңырау-сабақ
Есік-терезе16. Сәуле-дыбыс
Шу-тыныштық17. Мереке-би
Қатынас-тіл18. Ақша-киім
Материал-ағаш19. Спрот-күрес
- Қате-жазу 20. Мәскеу-қала.
Бағалау шкаласы:
Дұрыс жазылған сөздер (+) белгіленеді. Қалып кеткен және басқа сөзбен жаңғыртылған сөз жұптары дұрыс жауапқы есептелінбейді.
15 және одан көп (+)-ассоциативтік ес көлемі жақсы;
10-14 –орта;
1-9 төмен.
аудармай іс-әрекетін тиянақты орындауын бағалау.
Орындау ережесі: әріптерден тұратын текстің ішінде мағынасы бар сөздер кездеседі. Тексті мүмкіндігінше тезірек қарап шығып, әріптер арасындағы «жасырынып» тұрған сөздерді тауып, олардың астын сызып отыру керек.
Мысалы: рюкледпсихологфыврукэж. Бұл қатардағы әріптер арасында «психолог» деген сөз «жасырынып» тұр.
Тапсырма банкісін келесі үлгі бойынша жасау керек.
Орындау уақыты 2 минут.
Мюнстерберг әдістемесін жүргізу бланкі.
Аты – жөніөткізілген күні
Тапсырма:
Блосчыкүнігеэждрухтаңертеңбюфыклесменщзхъфыертыхтұрамынждэхшижуныныппавывфтараныполполджэалғаннанхздлосоңқрыфятамақтаныпңкиініпкуцйіңмектепкекшұщзқхывжарлдвныкуджилщимшощзошгұоүлашлгщгшщшшщвауңіөқвчменбұғынбарамынрлдхаваокушезхпмчюждэжпымсабақтанңөмірджжъмұғалімімінекөптегенжақындайжарттыоамызютүсінбегенхззщгшжақындайкеоқудығңеибітіремізнгшщмамандықгшіщещаулдықалуғагшщзқөаттанамызеждоунгшэщ.
- Жеткіншектердің ақыл-ой (интеллектуалдық) даму деңгейін анықтау тесті.
(ШТУР тестінің жеткіншектерге арналған модификациясы)
Мақсаты: орта буын оқушыларының интелектуалдық даму деңгейін және жалпы мағлұматтылығын бағалау.
Бұл тест төрт субтестен тұрады. Субтстілер тапсырмалары жеке-жеке бланкілерге түсіріледі және әр субтестіге жеке жауап парақ даярланады. Тапсырмаларды орындату алдында балаларға оның ережесі түсіндіріледі. Сонан соң жауап парақтар көрсетіліп, оған белгіні қалай түсіру керек екені айтылады. Бірінші тапсырманы орындау уақыты аяқталғаннан соң тапсырма бланкісі мен жауап парақты жинап алып, екінші субтест тапсырмалары мен жауап парағы беріледі.
№ 1субтест.
Орындау ережесі: Әр тапсырмада бес сөз берілген. Олардың төртеуі ортақ қасиеттермен сипатталады, ал бесінші тек өзіне тән көрсеткіштермен ерекше болып тұр. Сол сөз артық деп аталады. Артық сөзді тауып оның әріптік белгісін жауап парақта көрсету керек.
Мысалы: а). кірпіш; б). тас; в). балшық; г). әк; д). үй.
Бұл қатарда алғашқы төрт сөз құрылыс материялдары, ал соңғы сөз (д).үй) – артық, сондықтан осы сөздің әріптік белгісін (д) жауап парақта көрсету керек.
Орындау уақыты 7 минут.
Тапсырмалар.
а) тәрелке; б) кесе; в) үстөл; г) қазан; д) шәугім.
а) жүру; б) секіру; в) билеу; г) отыру; д) жүгіру.
а) биік; б) аласа; в) сымбатты; г) өсімтал; д) ергежейлі.
а) қыл қалам; б) қаламсап; в) қалам; г) фламастер; д) сурет.
а) алма; б) алмурт; в) алхор; г) қарақат; д) шабдалы.
а) шаршы; б) шеңбер; в) эллипс; г) доға; д) қисық.
а) мұғалім; б) оқушы; в) жаттықтырушы; г) прафессор; д) доцент.
а) көру; б) есту; в) жазу; г) сезу; д) иіскеу.
а) батыр; б) қорқақ; в) ержүрек; в) қаблетті; г) талантты; д) жасқаншақ.
а) шекара; б) көпір; в) достық; г) ерлі-зайыптылық; д) бекіткіш.
а) ұқыптылық; б) жігер; в) тырысушылық; г) тазалық; д) адалдық.
а) Арман; б) Үсен; в) Сәкен; г) Асанбаев; д) Жұман.
а) ақ қайың; б) қарағай; в) емен; г) шырша; д) раушан.
а) қара-қоңыр; б) ашық; в) көк; г) жарық; д) күнгірт.
а) жақын арада; б) үнемі; в) шапшаң; г) асығыс; д) жылдам.
№2 субтест.
Орындау ережесі: Тапсырманың бірінші қатарына 3 сөз берілген. Бірінші екі сөздің арасында қандайда бір байланыс бар. Ал екінші қатарда берілген бес сөздің біреуі бірінші қатардағы үшінші сөзбен байланысты. Осы сөзді тауып оның әріптік белгісін жауап параққа жазу керек.
Мысалы: Орман:ағаш-кітапхана:?
а) жазушы; б) әңгіме; в) кітапхана; г) кітап; д) каталог.
Орындау уақыты 6минут.
Тапсырмалар.
- Орман:ағаш-кітапхана:?
а) жазушы; б) әңгіме; в) кітапхана; г) кітап; д) каталог.
- Қайырымды: мейірімді : -күн:?
а) күн; б) түн; в) апта; г) сәрсенбі; д) тәулік.
- Мектеп: оқу-аурухана:?
а) дәрігер; б) оқушы; в) ғимарат; г) емдеу; д) ауру.
- Ән: керең-сурет:?
а) ақсақ; б) соқыр; в) суретші ; г) сурет; д) бояужаққыш.
- Пышақ: болат-стол:?
а) шанышқы; б) орындық; в)таға; г) дастархан; д) ағаш.
- Балық: тор – шыбын:?
а) торшабақ; б) маса; в) бөлме; г) ызындау; д) өрмекші өрнегі.
- Құс: ін – адам:?
а) адамдар; б) балапан; в) үй; г) жұмысшы; д) есік.
- Пальто: түйме – бәтенке:?
а) тігінші; б) дүкен; в) аяқ; г) бау; д) бас киім.
- Шалғы: топ – ұстара:?
а) шоп; б) шаш; в) өткір; г) болат; д) аспан.
- Аяқ: етік – қол:?
а) голош; б) жұдырық; в) саусақ; г) білезік; д) қолғап.
- Су: құрғақшылық – тағым:?
а) ашиық; б) ішу; в) нан; г) ауыз; д) тамақ.
- Паравоз: вагон – ат:?
а) поезд; б) жалқы; в) жем; г) арба; д) қора.
- Жүргізу: тұру – айқайлау:?
а) үндемеу; б) еңбектеу; в) шулау; г) шақыру; д) жылау.
- Қасқыр: арлан – құс:?
а) ауа; б) тұмсық; в) бұлбұл; г) жұмыртқа; д) жылау.
- Темір: ұста – ағаш:?
а) ағаш түбірі; б) ара; в) ағаш шебері; г) теннис алаңы; д) бұтақ.
№3 Субтест.
Орындау ережесі: Тапсырманың бірінші қатарындағы сөзді анықтайтын екі сөзді екінші қатарда берілген бес сөздің ішінен тауып, олардың әріптік белгісін жауап параққа жазу керек.
Мысалы: Бақ:
а) орман; б) бақша в) жеміс ағаштар; г) тал; д) шөптер.
Дұрыс жауабы; в) жеміс ағаштары және д) шөптер.
Орандауға уақыты 5 минут.
Тапсырмалар:
- Өзен:
а) жаға; б) балық; в) балықшы; г) су өсімдіктері; д) су.
- Қала:
а) автомобиль; б) ғимарат; в) тобыр; г) көше; д) велосипед.
- Сарай:
а) пішен сарай; б) жылқы; в) шатыр; г) мал; д) қабырғалар.
- Кітап оқу:
а) мөр; б) кітап; в) шағын сурет; г) көз; д) сөз.
- Ойын:
а) қараталар; б) ойыншылар; в) айыптар; г) жазалар; д) ережелер.
- Соғыс:
а) аэроплан; б) зеңбіректер; в) атыс; г) мылтық; д) сарбаздар.
- Кітап:
а) қағаз; б) суреттер; в) өнер; г) мәтін; д) мөр.
- Ән айту:
а) дыбыс; б) көрермендер; в) дауыс; г) ән ырғағы; д) қол шапалақтау.
- Спорт:
а) медаль; б) оркестр; в) жарыс; г) стадион; д) жеңіс.
- Емхана:
а) бөлме; б) бақ; в) радио; г) дәрігер; д) науқастар.
№ 4 Субтест.
Орындау ережесі: Тапсырма ортақ қасиеттермен сипатталатын заттар мен құбылыстарды білдіретін екі сөз берілеген. Олардың анықтамасын немесе жалпылап көрсететін ұғымды тауып оны жауап параққа жазу керек.
Мысалы: Шырша – қарағай.
Дұрыс жауабы: Қылқан ағашты жыпарақтар.
Орындау уақыты 6 минут.
Тапсырмалар:
Ұл – қыз.
Повесть – кинофильм.
Ысқырақ – шу.
Аштық-құрғақшылық.
Автомобиль-ұшақ.
құрбақа-жылан.
Жаңбыр-бұршақ.
№1№2№3
1.в) үстөл;1.г) Кітап;1.а) жаға, д) су.
2.г) отыру;2.б) түн;2.б) ғимарат, г) көше.
3.в) сымбатты;3.г) емдеу;3.в) шатыр, д) қабырғалар.
4.д) сурет;4.б) соқыр;4.б) кітап, г) көз, д)сөз.
5.г) қарақат;5.)д) ағаш;5.г) ойыншылар, д)ережелер.
6.а) квадрат6.д) өрмекші; 6.е) атыс, д) сарбаздар.
өрнегі;7.б) үй;7.а) қағаз, г) мәтін.
7.б) оқушы;8.г) бау;8.в) дауыс, д) ән ырғағы.
8.в) жазу;9.в) шаш;9.в) жарыс, д) жеңіс.
9.г) талантты;10.д) қолғап;10.а) бөлме, г) дәрігер.
10.а) шекара;11.а) аштық;
11.б) жігер;12.г) арба;
12.г) Асанбаев;13.а) үндемеу;
13.г) шырша;14.б) тұмсық;
14.в) көк;15.в) ағаш шебері.
15.б) үнемі;
№ 4 субтесттің дұрыс жауаптары (кілті).
2 ұпай1 ұпай0 ұпай
- Балалар, адамдар. Оқушылар. Басқа жауап.
- өнер туындылары. Шығармашылық. Басқа жауап.
- Дыбыс. Айқай-шу, ашу. Басқа жауап.
- Физиологиялық Жоқтық. Басқа жауап.
жағдай, күй.ашаршылық
- Көлік, транспорт. Транспорт. Басқа жауап.
- Қосмекенді. Жануарлар. Басқа жауап.
- Ғылым салалары. Әдебиет. Басқа жауап.
- Халық ауыз Әдебиет.Басқа жауап.
әдебиеті, шығармалары.Таңбалар.
- Математикалық Басқа жауап.
Амалдар.
- Сезім мүшелері. Бас мүшелері.Басқа жауап.
Бағалау шкаласы.
Бірінші үш субтстке берілген дұрыс жауаптардың әрқайсысы бір балл деп бағаланады. Жалпы жинаған ұпайлар дұрыс жауаптар санымен есептеледі. Төртінші субтест жауаптарының мазмұны кілт кестесінде көрсетілген жауаптардың қайсы вариантына сай келсе ол бағандағы балл бойынша бағаланады. Интелектуалдық дамудың жалпы көрсеткіші төрт субтест бойынша жинаған балдардың қосындылары бойынша шығарылады.
35-40 балл, жоғары;
30-34 – жақсы;
25-29 – орта;
20-24 – төмен;
1-19 — өте төмен;
Сынып оқушыларының неше пайызы жоғары, нешеуі жақсы, орта және төмен көрсеткішке ие болғанына байланысты олардың жалпы мағлұматтылығын және оқытудың сапасын болжамдауға болады.
- Жеткіншектердің өзін-өзі тануы.
Мына заманда жылы жүректі жанды кездестіру қиын дейсің. Әйтеуір адамдардыңбәріәлдеқайда асығады ешкімдітоқтатып көмексұрай алмайсың. Ал өзіңше? Сеніжмейірімдідепатауғаболама? Төмендегісұрақтарғажауап беріп көр.
- Сірә сеніңде балакезіңде сүйікті ойыншығыңболған шығар.Ал қазір бар ма?
А)Үйімтолған ойыншық.
Ә) Балалық шақтан естелікке қалғанескі ойыншығым бар.
Б)Ойыншықты қайтеммен ендіүлкенмінғой.
В) Ойыншықтарды жек көрем, артық қоқысты көбейткенненбасқапайдасыжоқ.
- Құлағы қалқиған аласа бойлы қара баланың (қыздың)саған ғашық болып қалғанысоншалық, екі апта бойыжолыңды торуылап,көз жасын төгіптұрып кездесугекелісуіңді өтінеді. Не істейсің?
А)Мені біреудің жақсы көруі қуантады,бірақ оныменкездесуге бара алмаспын!Басқалар күледі ғой.
Ә) Жоқ бармаймын.
Б) Менің сүікті адамым барсондықтан онымен тек досретінде араласа аламын.
- Ата-анаң қонақ шақырғалы жатыр. Туғантуыстарыңның бәрікеледі. Бірақ сенің үлкендердіңарасында ішіңзпысады. Мұндайжағдайда….
А)Досымныңүйінеқонаққа кетіп қаламын.
Ә) Басымның ауырғанын сылтауратып бөлмемнен шықпайқоямын.
Б) Қонақтармен біраз отырамын да кейін қыдыруға кетіпқаламын.
В) Отырыстың соңына дейін боламын себебі әке- шешемнің көңілінқалдырғым келмейді.
- Құрбықызың немеседосың кеше сүіктісіменкездесуге барғансондықтанконспектжазуға қолы тимепті . Ол сеннендәптеріңді көшіріп алуғасұрады .Қатесің?
А) Егер ол маған алтын сағатынбіраз уақыт таға тұруға бере тұрса көмектесемін.
Ә) “Азырақ қыдыру керек еді ! енді өзің құтыл”деймін.
Б)Көшіруге беремін “Ғашықтық не істетпейді”
В) Беремін бірақ бұл соңғы рет екенін ескертемін.
- Кейде өте жақын адамыңмен де ұрысып қаласың. Жақындарыңның біріменренжісіп қалдыңделік, кім достасуғабіріншіболып қадам жасайды?
А) Мен емес! Менің өйтуге намысым жібермейді”
Ә) Бәрі жағдайға байланысты. Егер кінәлі болсам бірінші болып кешірім сұрауым мүмкін.
Б) “Кешір”дегенсөзді жек көрем.
В) Егер ренішіміз ұзаққа созылып кетсе,бірінші болып келісімге қол созамын.
6, Көршің қонаққа кетті десенікішкентай баласыменотыра тұруыңдыөтінді. Бірақол айтқануақытынан бір сағат кешігіп келді. Сен:
А) Ештеңе бол мағандай қарсы аламын.
Ә) Ол туралы не ойлайтынымдыбектіне айтып саламын!
Б) Мен бұл балаға тіпті күн сайынқарауғадайын едім.
В)”Сізүшін бмен кездесугекешігіп баратын болдым!”деп бұрқ ете түсемін.
- Күтпеген жерден өзжігітіңнің (қызыңның)өзгемен қол ұстасып бара жатқанынкөрдің, осыдан соңоны кездестіргенде неайтасың?
А) “Сүіктімкеше мен сеніөте сүйкімдіқызбен біргекөрдім. Ол кім?
Ә) “Ә сен мені сол албастыға айыр бастап кеттің бе?
Б) “Сенің маған ештеңе түсіндіргің келмейді ме?
В) Ештеңе сұрамаймын Мен оны сүйемін.
- Мамаң сені дүкенге азық-түлік әкелугежіберді. Сен бәрін сатып алып үіңе қайтыпкеле жатырсың. Сенің соңыңнан үш бірдей аш
күшік еріп,жүгіріп келеді. Оларды тамақтандырысың ба?
А) Наннан бір үзім алып лақтыра саламын.
Ә) Егерқандай күшік біреу болсабәлкім берер едім. Ал олар үшеу.
Б) Әрине тойдыра тамақтандырамын, обал ғой .
В) Жоқ! Қанғыбас күшіктердіжек көрем.
- Құрбы қызыңсенің туған күніңеәдемікөйлек кйіп келдіСен бір көргеннен ақ оған көйлегініңкеремет жарасатынынбайқадың. Өзойың туралыдос
қызыңаайтасың ба?
А) Жоқ-әоған иожылы сөздерімдіқияқоймаспын.
Ә) Ол шын мәнінде де өте әдемі! Неліктен не туралы өзіне
Айтпасқа.
Б) Егер өз ім оданда әдемі иболып тұрсам.
В) Сенбүгінөте сүлу көрінесің деймін.
- Сен шаршыңқы күйде кележатырсың. Кенет біреу сенен орын беруді өтінеді. Өзі анау айтқан кәрі мүгедек емессияқты не істейсің?
А)Естімегендей боламын.
Ә)Автобуста қаншама жігіттер отыр солар орын берсін.
Б)Орнымнан ұшып тұрамын.
В) Ұйықтап отырғандай түр көрсетемін.
- Жақын құрбың үнемі сағанжылап келеді: біресе жігіті тастап кетіпті, біресе әке-шешесімен ұрысып қалыпты. Ондай сәттерде онытүсінугетүсінуге тырысасың ба?
А)”Қашанғы жылай бересің ?” деп кілт тоқтатамын.
Ә)Бейшара! Мен оныылғи жұбатамын.
Б) Ұялғанның күнінен он минуттыңдаймын да, сосын асығып тұрғанымдыайтамын.
В)”Сен бәрінтым жүрегіңе жақынқабылдайсың” деймін.
- Әпкең жігітімен кездесуге баруға жиналып жатыр. өзі асығыпне киерін білмей ашулануда. Сен жақында ғана әдемі көйлексатып алдың. Сен оған киюге бересің бе?
А)Беремін бірақ мұқият киюін ескертемін.
Ә) Мен саған жаңа көйлегімді берер едімбірақ өзімкиіпқыдыруға бармақпын деймін.
Б)Әрине! Мүмкін осы киімге оның тағдырыбайланыстыц боп тұрған шығар!
В)Жоқбере алмаймын! Өзі бірдеңе қылар.
13.Дүкенде бір қыз кезексізкассаға қарай өтіп барады. Сенің күтіп тұрғаныңа он минут болды. Сондықтан әринереніштісің Мұндай жағдайдане істейсің?
А)Кешіріңіз бұл кісіден кейін мен тұрмын деймін.
Ә) Әринеашуланамын бірақ ештеме айтпаймын.
Б)”Сен бұл жерде тұрғанжоқсыңжоғал”деп айқай саламын.
В)Үндеместен оны шынтағымменитеріп тастаймын даалдына тұрып аламын.
- “Ақбоз атты ханзада”армандамайтынқыз жоқ шығар. Сен ұйқыға кетіп бара жатып тағы да оны есіңе алдың. Сенің қиялыңда.
А) Ол, ұзын бойлы көріктіақшалы.
Ә)Ақылды сабырлы ержүрек. Бұл аталғандар нағыз жігітке тән деп ойлайиын.
Б)Қай шоқ жұлдыздың иесі екені маңызды.
В)Мейрімді сүйкімді мейірбан жләнне адал.
15.Көршіңнің сеннен қарызға ақша алғанына біоаз болды. Қазір сенің өзіңе ақша өте керек. Бірақ оның әліәзір қайтаратын түрі жоқ. Қайтесің?
А)Басқа біреуден қарызға ала тұрамын.
Ә)Менің өзіме ақша керек. Бұдан артық күте алмаймын “! Деп бетіне айтамын.
Б)Оның үйіне барамын даәке-шешесінің көзінше ұрыс шығарамын.
В)Сотқарлау дос жігітімненәлгі ақшанытартып алып беруінөтінемін.
- Құрбы қыз екеуің туған күнде бір жігітпентаныстыңдар даол екеуіңе деұнапқалды. Алайда кешбіткен соңжаңа таныстарыңтек сеніменкездесіп тұрудықалайтынын айтты. Не істейсің?
А) Келісемін сөйтеміндебар шындықтыайтып беремін.
Ә)Онымен құрбымнан жасырын кездесемін.
Б)Әрине келісемін! Қызғанса қызғана берсін!
В)Келіспеймін себебіқұрбымдыренжіткім келмейді.
Енді жауаптарыңды мына үлгі бойынша санап шық.
АӘБВАӘБВ
1201510595201015
21052015101552010
3510152011 5201015
4105520121510205
52015510131520510
61510205145151020
72051015152015105
81510205161510520
— 135 ұпай:
Сені мейірімдідеп айта алмассың. Әрдайым өзімдікі дұрыс деп есептеп
Қателеріңді мойындамайсың. Досыңмен әлде ата-анаңмен ұрысыпқалған кездебірінші боп кешірімсұрамайсың. Жақындарың қиынжағдайға ұшырасаоларғакөмектесудің орнынақолыңдыбір сілтейсіңде “Меніңқолым тимейді, өздеріңқұтылыңдар!” дейсің. Егер жападан жалғызқалғың келмесемінез-құлқыңдықадағала. Мейірімдірек болаяушылық сезімінежәнеадамдарғакүлімдепқарауға үйрен!
— 200 ұпай:
Сенің мейірімділігің бір түрлі…..Сенің құрбыңа көмектесіп әпкеңдіқолдапкурстасыңды құтқарудыңмүмкінбірақ…. бұл үшін өзіңе пайда ке,летінінекөзің жетсе ғана. Пайдасыз қайырымдылықжасауқолыңнанкелмейді. Біреуді мақтаудыңбіреуге қарағанданашар көрінудіжеккөресің. Кейде сен өзіңнің осы мінезіңүшінұялыпол туралыойламауғатырысасың. Бекер-ақ! Қайта өзіңнің нені
Дұрыс нені бұрысжасайтынынжайлыкөбірек ойлан,сонда достарың дакөбейеді.
— 270 ұпай:
Сен бірқалыптымейірімді жәнесабырлысың. Қай жағдайда биязылық көрсетіп қай жерде өз дегеніңнен таймау керек екендігі жақсы білесің. Өтірік пен шынды дұрыс айырып, ешқашан кек сақтамайсың,сатқындық пен алдаушылықты кешіре білесің. Әрине кейдебіреуге қатты сөз айтып қалуың мүмкін тек егер ол өзі кінәліболса ғана. Достарыңақайырымдысың (оларға көмектесу саған ұнайды) бірақ мейірімділіктіңарқасында опық жеп қалмаужағындақарастырасың. Сен өзіңе не керекекенін түсінесіңжәне мақсаттарыңныңорындалуынабарыңдысаласың. Бұл мінезіңменмақтануға болады.
— 320 ұпай:
Сен өте ашық мінездіқарапайым жансың. Ешқашан еш нәрседенпайда іздемейөз жүрегіңнің үнінеғанақұлақаласың. Бірақсен үнеміөзің туралыұмытып кетесің, сенің шыдамыңныңшегі жоқ. Ақкөңіл болған жақсы ғой алайдаөзгелержді басыңа шығарып жібермеуді ойла! Кейде айналаңдағылардыңкемшіліктеріне мұқият қара олардың сеніңкеңпейілділігіңдіпайдаланаберуіне жолберме. Егер бір нәрсемен келіспесең. “Жоқ!Мен келіспеймін жәнеолай істемеймін деп ашық айт.
Жаратылыстану-математика.
Ертегі-аңыз.
Бөлу-алу
Мұрын-құлақ
Субтестердің дұрыс жауаптары (кілті):