1.Өндірістікұжым — ортақ еңбек әрекетімен байланысқан адамдарың тұрақты тобы.
Жұмысшы топтарын тиімді басқарумәселелерін қарастыра отырып, М. Х. Мескон, М. Альберт және Ф. Хедоурндар коллектив қызметіне әсер етуші мынадай факторларды көрсетті:
группа көлемі: «мінсіз» группа 3-9 адамдардан тұруы керек;
тұлғалардың және көзқарастардың, бір мәселені шешу барысында қабылданған шешімдерінің ұқсастығы (сәйкестігі) ретінде түсінуге болатынгруппа құрамы;
топтың мақсатына жетуіне себепші болатын немесе сол мақсаттардың орындалуына кедергі болатын топтық нормалар;
топтың ұйымшылдығы — топ мүшелерінің бір-біріне топтың өзіне деген ұмтылыстарының өлшемі;
топтық пікірлестік —топ үндестігін бұзбау үшін жеке бір тұлғаның қандай да бір құбылысқа деген өзінің нақты көзқарастарын басу үрдісі;
дау – дамай(шиеленістік): пікірлердегі айырмашылықтар көп жағдайда топ тиімділігінің жоғарылығына алып келеді, бірақ шиеліністік міндеттердің орындалуын қатты қиындатуы немесе тіпті топтық өзара әрекеттің бұзылуына алып келуі мүмкін;
топ мүшелерінің мәртебесі: мәртебесі жоғары болған топ мүшелері мәртебесі төмен болған топ мүшелеріне қарағанда топ шешіміне көбірек ықпал етеді;
топ мүшелерінің ролі: топтың қызмет атқарушылығы көбірек тиімдіболуы үшін топ мүшелері сол топтың мақсатқа жетуіне және әлеуметтік өзара әрекетіне ат салысуы, мүмкіндік туғызуы қажет.
- Топтағы адамның ролдік мінез-құлқын қарастыру барысында Р. Кан мен Д. Вольф мынадайжеке-рольдік шиеленістерді атап көрсетті:
тұлғааралық шиеленістер – бір рольді атқаруға талаптанушы ( үміттенуші ) екі немесе оданда көп адамдар арасында пайда болған шиеленістер;
тұлғаішіндік шиеленістер — адамның тұлғалық ерекшеліктері мен атқаратын қызметінің арасындағы қайшылықтарға негізделген шиеленістер;
ролдераралық шиеленістер – бір адам арқылы орындалатын әр түрлі рольдер арасындағы шиеленістер;
ролеподавляющие конфликты —роль «понимает» под себя человека;
ролезаполняющие конфликты, в основе которых лежит противоречие между требованиями ситуации, идентичностью роли и самой личности.
- Адамның топ ішінде, өндірістік коллективтің ішінде болуының маңыздылығытоптың адамғаөз құндылықтарын сақтауға көмектесуі және оны ортақ еңбек әрекетінде көтермелеуімен байланысты.
М. Х. Мескон, М. Альберт және Ф. Хедоурндар атап көрсеткендей, адамдар топтар мен формалды емес ұйымдарға өздерінің топқа қатыстылығын сезіну үшін, өндірістік және өндірістік емес проблемаларды шешу барысында көмек алу үшін, қарым-қатынас қажеттілігін қанағаттандыру және өздерінің кәсіптік және азаматтық құқықтарын қорғау үшін кіреді.
Өндірістік ұжымныңпсихологиядағы басты шешілмеген мәселелері — тұлға мен топтың, тұлға менұжымның ара қатынасы мәселелері.