Платон және Сократа жан туралы ілімі Аристотель жан дүниесі туралы

Құқық жүйесін іске асыруға байланысты психикалық мәселелерді қарастырады, онда бірнеше салаларға жүктеледі. Қылмыскер психология үкім шығаушы мен орындаушы психолгиясы және т.б. Әскери психогогия адамның соғыс жағдайындағы қылық әрекетін, қой басшы мен оның билігіндегі сарбаз арасындағы қарым қатынастың психологиялық тараптары, әскерді рухтандырушы үгіт наситхат психологиясының әдістерін және т.б. зерттейді. Аталған топ қатарынва спорт сауда, ғылым және өнер шығармашылық психологиясы да кіреді.

Талай ғасырлар бойы адам көптеген ғылымдар әулетінің зерттеу обьектісі болып келеді. Осы таритхи мен қалай пайда болғанын тілі мен әдеттерән танып білуге деген адамзат құштарлығының шегі болған емес. Ал осы таным жолында жантану ғылымының аталатын орны аса ерекше. Адам болмысының табиғатынаоның саналы қоғам шеңберінде өркендеу мен қалапитасуына , төңірегіндегі басқа адамдар мен қарым – қатынасының ерекшеліктеріне деген прсихология дамуынығ негізінде жатқан қызығушылық уақыт озығуымен өрістейтүскен. Қазіргі кезде өндіріс, ғылым,, медицина өнер, оқу, ойын және спорт салаларындағы бірден бір іс әрекеттік психологиялық заңдылықтарды түсініп танып білмей тиімді орындалу мүмкін емес. адамның даму заңдары мен оның болмысының жасампаздық мүмкіндіктері жөніндегі білімдер жүйесі. Бұл қоғамның кемелденіуі үшін өте қажет адам әр түрлі ғылым тұрғысынан жан-жақты зерттелетін обьекті ал ғылымдардың әр бірі өзіне тәнерекше көкесті мәселер мен айналысады.

Жан туралы алғашқы ғылыми түсінік ежелгі гректерден әмбебап ғалымы Аристотелъ есімімен байланысты. Ол өзінің «Жан туралы» атты кітабында жан тәннің өмір сүру формасы екендігін, ол ес, қиял, ойлау, эмоция секілді процестерге бөлінетіндігін айтқан еді. Грек ғалымы Демокрит жанды заттың атомдары секілді өсіп, өшіп отыратын, үнемі қозғалыста болатын қасиет деп түсіндірді. Ілкі орта ғасырда Шығыстың ұлы ойшылы Әбу Нәсір әл-Фараби адамның жан қуаттарынаң мәнін ғылыми тұрғыдан түсіндірген аса кемеңгер ойшыл болды.

Психологияның тарихы екі кезеңге бөлінеді. Оның біріншісі –шамамен 2400 жылға созылып, көш басы Аристотельден басталатын жан дүниесі жайлы түрлі ой-пікірлердің ілкі тарихы. Осы кезеңде Герофил, Эразистрат, Гиппократ, Гален, Әбу әлі Ибн Сина, Декарт, Гоббс, Спиноза, Лейбниц, Локк, Руссо, Дидро, Кант, Гегель, т.б. ғұламалар адамның жан дүниесінің сыры мен қыры туралы небір сындарлы пікірлер айтқан. Мәселен, Декарт жануар сыртқы ортаның әсеріне рефлекс арқылы жауап береді десе, Спиноза адамның еркі мен эмоциясы денемен тығыз байланыста болатындығы жайлы айтты.