Қазіргі заманғы тіршілік ағысы жедел қарқынмен ілгері басуда.Уақыт аясындағы сан қилы өзгерістер.Тәуеліз Қазақстан журанлистикасының стилін қалыптастыруға да орасан зор ықпалын тигізді.
Уақыт алға жылжыған сайын адамзат алдынна қойылар міндет күрделіене беретіні белгілі.ЮНЕСКО-ның құрметті профессоры,радиожуранлистиканың зеттеушісі ғлым Н.Омашев өркениетті әлемдегі БАҚ-тың ілгерілеушілік бағытын былайша сипаттайды; “Дамыған елдер журналистикасы бұрынғы ауыр да үлкен техникалық құрал-жабдықтардан бас тартып,аз ғана топпен игеріп кетуге болатын ыңғайлы,әрі тиімді аппаратураларға көшті.Студияларға зілдей болып адамның еңсесін басп тұүратын суық темірлер азайған…..”
Қазіргі заманғы журанлистиканы азаматтық және ақпараттық қоғам жағадйындағы мамандық ретінде қарастыра келіп,ресейлік зеттеуші М.Павликова мынадай алаңдаушылық білдірген; “Ақпараттық тасқының күрт ұлғайуы біріншіден,спутниктік телеканалдар санның артуына,екіншіден,қатардағы азаматтардың жаңа апараткеңістігін яғни,Интернетті игеруне,үшіншіден,БАҚ-тың қоғамдық функциясыныңкемуіне жне көбінесе комерциялық мақсатқа жұмсалуына байланысты мүмкін болып отыр.
Қазақстандағы мемлекеттік емес радиоарналардағы жарнаманың дені орыс тілінде.Бұл тектәуелсіз радоарналардың көбеюіне,ал соның слдарынан БАҚ ішінде радиожарнаманың ең арзан бағасынбелгілеудегі бәсекеге байланысты болып отыр.
Қазақстанда 115 телерадокампания бар.Солардың екеуі ғана мемлекеттік болып табылады.Әрбір телеарнаның ,әрбір радиостанцияның үкіметке қатысты өз позициясы,өз тсратегисы,өзіндік көзқарастары өз эфирлік жоспарын жүзеге асыру барысындағы саясаттары бар.Қазақстан шын мәнісінде Евразия кеңістігінің тап ортасындағы табиғи ресурсқа бай мемлекет. Оның тәуелсіздігін сақтап қалуға әлемнің өркениетті елдері мүдделі. Сондықтан да, бейбіт өмір кешкен берекелі елміз. “Әрине, адам қашан да болған үстіне бола бергенін тілейді. Мұның өзі орынды да. Халық билікті өміріміз жақсара түссе екен деп қалап сыйлайды, біз солай етуге тиіспіз. Оның үстіне кемшіліктеріміз де аз емес. Солар болмасын деп сынап жатамыз, бұған әркімніңде құқы бар.Алайда, шындықтың өңін айналдыруға болмайды. Кейде объективті фактілерге көз жұма қараған кезде мұны жай ғана қателікке жатқыза салу жөнсіз” деп атап өтті Елбасы Н.Ә.Назарбаев Астанада өткен журналистердің тұңғыш конгресінде сөйлеген сөзінде.Негізінде,үкметтіңде,опозицияның да үні эфирден естіліп,дәріптеусіз дәл факт ретінде тыңдарманға ұсынылуы керек.Екі жақтың да пікірін айқын таныту-журналистикадағы шындықты айтудың жоғары үлгісі болмақ.Ал халық өміріндегі маңызды мәснлелерге дер кезінде көңіл бөліп өзекті өткір проблемалар аясында қисынды қоғамдық пікір туғызу-әрбір журанлисттің кәсіби брышы.Демократиялық бағыттағы кәсіби деңгей содан көрінбек.
Эфирдегі сөз салағының келесі бір бөлшегі насихаттан құралуы шарт.Бірақ,қазіргі таңдағы талысыз ақпараттар тасқынның әсерінен сөздің ақпараттық ролі басым түсіп,насхаттық ролі келесі кезекке ығыстырылғандай.Дәл қазіргідей заманда газет журанл оқып,теледидар қарауға біреулердің қауырт тірліктен қолы босамаса,келесі біреулердің тиын тебені жетпейтіндігі,оадиоға құлақ түретінін ескерсек,онда насихат эфирдің үлесіне тиетін дүние.Еліміздің тарихи шежіресі,ата-бабаларымыздың дәстүр-салты,аты аңызға айналған талантты тұлғалардың өмірі мен шыармашылық жолы ұлттық мәдениетіміз бен әдебитіміз,осндай-ақ Қазақстанда өндірілегн өнімдер мен шығарылған бұйымдар-осының бәрі насиахаттың негізгі нысандары.
Эфирдегі насихат Қазақ радиосынжа ролик ретінде де,бағдарлама ретінде де кездеседі.Ал тәуелсіз радиоарналар жаңалықтар оқып,шетелдік музыканың ертелі кеш төтеп берумен шектеледі.Ал егер бағдарлама ашса,онда ол музыкалық ән-шеру,құттықтау-концерттерден әрі аспайтын,ұлттық идеологияның берік орнығуы,ұлттық мәдениет пен өердің өркендеп даму оның насихатталуына тікелей байланысты.
Тікелей эфирдегі кәсіби деңгейдегі қалай анықтауға болады деген сауалға жауап іздеу нәтижесіде ойраымызды қорыта келсек мынадай ұсыныс жасауды ұйғардық.Ең әуелі,тез әрі кең ауқымда таралатын,аудиторияның психологиясыналей әсер ететін радионың мейлінше өтімді идеологиялық құрал екенін ескеірп,содан соң эфирді ерікеннің ермегіне айналдырып,өрескел әңгімелерге орын беретін тәуелсіз радиоарналардың мемлекет мүддесін нұқсан келтірмеуі үшін,олардың Қазақстан Республикасының БАҚ және тіл туралы заңдарында іс жүзінде орындауын түбегейлі жолға қою қажетігін есепке ала отырп,сонымне қатар эфирдегі сөзді ақпрааттық,жарнамалық,саясаттық,насихаттық функцияларына сәйкес саралау нәтижеінде эфирдің ксіби деңгейін мөлшерлеуге мүмкіндік туатын қаперде ұстап мемлекет деңгейіндегі қызмет ететін мониторингтік лабаратория ашу керек .