Биомеханиканың дене тәрбиесі қаншама көп болғанымен оның бәрі жан-жақты пайдаланыла бермейді. Сондықтан әртүрлі жаттығулар тобын әрқилы жағдайда, белгі-бірт міндеттер орындау үшін қолданылытын дене тәрбиесі жаттығулардың тәсілін — әдіс деп атайды. Мысалы :
Көрсету яғни бұл деген айнамен көрсету, баяу қарқынды көрсету және т.б. Нақтылы үйрету міндетіне сәйкес іске асыратын әдіс жолын әдістемелік әдіс д.а. мысалы : бірі ескіріп, жоғлып жатса, екіншісі өзгеріп. Біздер әдіспен әдістеме ажырата білуіміз керек. Әдістеме деп дене тәрбиесі ол теқ қана дене тәрбиесі емес, дидактикалық білім беру және тәрбие уақытында қолданылады.Қатаң уақыт тәртібімен жаттығу әдістері – жаттығу кезінде көп қайталанып күш түсірумен тынығуды алмастыра орындайтын қимыл — әрекетті біз қатаң уақыт тәртібін жаттығу әдістері д.а. негізгі әдістері ; күш түсіру көлемін қатаң мөлшерлеу, әртүрлі дене қуатының қасиетін дамыту әрбір дене мүшесіне әсер ету.
Қимыл — әрекетке үйрету әдістері – қимыл әрекетінің күрделігіне қарай тұтас та, бөлшектеп те үйретуге де болады. Тұтас үйрету әдісі жаттығуларды бөлшектемей толық үйрету. Күш түсіру қарқыны – белгілі бір уақытта дене тәрбиесі жаттығуларын тездете орындау. Күш түсірудің ішкі және сыртқы қарқынның көрсеткіші болды.
Сыртқы көрсеткіш – қозғалыс жылдамдығы, спорт ойындарындағы ойын қарқыны.
Ішкі қарқын – жүректің соғу жиілігі, белгі бір уақытта күш жұмсау тағы басқалар жатады.
Адам организмінде әсер ету көлемі жағынан күш түсіру. Мысалы : (кіші жүректің минутына 130 рет соғады.) орта (131-155 рет соғу) үлкен (156-175) қатты (176-190) оданда қатты соғулар болады. Бұлшықеттің жұмысына байланысты күш түсіру стандартты және ауыспалы болып келеді.
Стандартты — бұлшықеттің белгілі бір уақытта жаттығуды орындаудағы тұрақты қарқынды жұмысы.
Ауыспалы – бұлшықеттің жаттығуды орындаудағы қарқындының өзгеруі (жоғары және төмен).
Дене тәрбиесінің принциптері — Қимыл ептілігімен дағдысын қалыптасу және дене қуаты қасиетін тәрбиелеу жалпы заңдылықтарға бағынады, ол әдісте келіп принциптер д.а.
Дене тәрбиесінің принциптері :
1) саналық және белсенділік 2) жүйелілік, 3) біртіндеушілік, 4) реттілік, 5) даралық.
2)Саналық пен белсенділіктерін – бұл принциптердің мақсаттары – дене тәрбиеғсі процесінде жаттығулардың сапалы белсенді және шығармашылық әрекетерін педагогикалық тұрғыдан бағыттау. Мысалы: балаларға қызықты тапсырмалар беру, марапаттау ойындар өткізу.
3) Жүйелілік – дене қуаты қасиетін дамыудағы және қозғалысқа үйретудегі жақсы нәтиже. Мысалы : сабақтар арасында үзіліс болмауы, түрлі жаттығулар үйрену.
4)Біртіндеушілік – орындайтын жаттығулар тәсілі күрделеніп, күш түсіну көлемі біртіндеп өсуін біртіндеушілік деп аталады. Мысалы : оқушылардың мүмкіндіктері тұрақты өсіп отыруы.
5)Реттік — қимыл әрекетке үйрету және дене қуаты қасиетін дамыту. Мысалы: жеңілден — қиынға, қарапайымнан – күрделіге.
Даралық — дене тәрбиесі процесінде оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескеру. Мысалы : адамның дайындық денгейі, спортқа деген көзқарас.
Дене тәрбиесі жүйесін тарихи қалыптасқан белгі бойынша топтау. Ал бойынша барлық жаттығулар 4 топқа бөлінеді ; а) гимнастикалық жаттығулар, ә) ойын жаттығулары, б) туристік жаттығулар, в) спорттық жаттығулар болды.
Дене тәрбиесі жаттығулардың әсер етудің анықтайтын факторлар.
1.Әдістемелік факторлар – адамның дене тәрбиесі заңдылықтарын түсінуі.
2.Әдістемелік факторлар – жаттығуларды қолданар кезде ескеретін факторлар.
3.Санитарлық гигиеналық факторлар – дене тәрбиесі жаттығуларды даам аргонизміне тиімді тәртібін сақтап, спорт залын санитарлық нормада ұстау.