Экологиялық сукцессия

Биотикалық қауымдастықтың келбеті түр әр алуандылығымен және сол сияқты басқа да қауымдастық құрамына кіретін түрлер арасындағы байлакныстарды бейнелейтін көрсеткіштерімен ғана аныфқталып қоймайды. Қауымдастықтың бейнелейтін көрсеткіштерімен ғага анықталып қоймайды. Қауымдастықтың қызметі мен тұрақтылығы сондай-ақ, популяцмя аралық байланыстарға, организмдердің кеңістікте таралуына және олардың сыртқы ортамен әрекеттесу ерекшеліктеріне де тәуелді болады. Осылардың барлығы жинала келіп , қауымдастықтың ішкі құрылымы түсінігін құрайды. Ол жайында төмендегідей параметрлеріне қарап пайымдауға болады.

Стратификациясы –верткаль қабаттылығы.Орманның негізгі екі қабаты автотрофты және гетеротрофты қабаттары көп жағдайларда қосымша қабаттарға бөлінеді.

Аймақтылығы – горизонталь жазықтықта бөлшектенуі. Өсімдіктер мен жануарлар бүкіл экожуйе аумағында біркелкі таралмай, ойдым-ойдым орналасады: ондай жерлерде тығыздығы максималды мөлшерде жетуі немесе керісінше жоқтың қасы болуы мүмкін.
Активтілігі – пермодтылығы. Қауымдастықтың периодтығы организмдердің тұтас бір топтарының күн мен түн бойындағы синхронды активтілігінің нәтижесі болып табылады.

Күллі экожүйелерге сондай-ақ маусымдық периодтылық тән, бұл көп жағдайларда қауымдастық құрамының жыл бойында толық өзгеруіне әкеліп срғады.

Стохастикалық байланыстары –кездейсоқ әсерлері. Қауымдастық құрылымының соңғы бес параметрі жоғарыда қарастырылған тақырыптардың тиесілі бөліктерінде жан-жақты талқыланған болатын.

Биотикалық қауымдастықтың келбеті әртүр әр алуандылығымен және басқа қауымдастық құрамына енетін түрлер арасындағы байланыстарды бейнелейтін көрсеткіштерімен анықталмайды. Қауымдастықтың қызметі мен тұрақтылығы сондай-ақ, популяция аралық байланыстарға организмдердің кеңістікке таралуына және олардың сыртқы ортамен әрекеттесу ерекшеліктеріне де тәуелді болады. Осылардың барлығы жинала келіп, қауымдастықтардың ішкі құрлымы түсінігіне құрайды ол жөнінде төмендегі параметірлеріне қарап байқалады.

Стратификатциясы (вертикаль бағыттылығы ) орманның негізгі екі қабағы (ярусы) автотрофты және гетерофты қабаттары көп жағдайларда қосымша қабаттарға бөлінеді. Мыс: өсімдік жамылғысы шөптесін өсімдіктер, бұталар, ағаштар қабатынан (ярусынан) тұруы мүмкін, сол сияқты топырақ та қабаттарға (горизонттарға ) айқын бөлінеді.

Стратификация тек орман немесе су экожүйелеріне ғана тән нәрсе емес. Типті “бір өлшемді” көрінетін шабындық сияқты экожүйенің өзінің бірнеше қабатын (ярусын ) бөліп көрсетуге болады: жауын құрттарының қоңыз лигинкаларының және басқа да жануарлардың бүкіл өмірі өтетін топырақ қабаты құмырсқалар жыртқыш қоңыздар мекендейтін топырақ беті қанатсыз насекомдар мен сауытқы кенелер тіршілік ететін мүктер қабағы: секіртпелер, шөп бүргелер, т.б. жануарлар мекендейтін өсімдіктердің сабақтары мен жапырақтары, гүл өрмекшілері аралар т.б. уақытының көпшілігін өткізетін гүлдер.

Аймақтылығы (горизонталь жазықтықта бөлшектенуі). Өсімдіктермен жануарларбүкіл экожүйе аумағында мөлшерге жетуі немесе керісінше жоқтық қасы болуы мүмкін.Активтілігі (периодтылығы ) қауымдастықтың периодтылығы организмдердің тұтас бір топтарының күн мен түн бойындағы синхронды активтігінің нәтижесі болып табылады. Олардың біреулері түнде ғана екіншілері – күндіз, үшіншілері-тек ымыртта ғана активті.

Барлық экожүйелерде маусымдық, периодтылық тән, бұл көп жағдайларда қауымдастық құрамының жыл бойында толық өзгеруіне әкеліп соғады.