Орта Азия табиғаты өзінің түрлі думандығымен дүние ғалымдарын таң қалдырды. Қатаң шөлден тартып, қалың жапырақты ағаштар, ормандар, құм және батпақты батпақты аймақтар реттесіп келеді. Таулы зоналарда тасты, қиялы аймақтар шөп өспейтін кейде қалың ағаштар мен орманның болуымен ерекшеленеді. Орта Азия солтүстіктен оңтүстікке қарап мың км жерді иелеп жатқанымен бірге теңіз бетінен 132метрден 7,5 мың метрге дейінгі биіктікте жатады.Біздің зонада Сібір тайгасы, Гималай субтропикалық климаты Орта Азияда флора мен фаунасынің түрлі думандығымен деректеледі. Әдебиеттерге жүгінсек 800 түрлі омыртқалы жануарлар болып оның 105 түрі балықтар, 9 амфибиялар, 79 бауырымен жорғалаушылар, 459 түрі құстар, 153 сүтқоректілер екені анықталды. Балықтардың көпшілігі интрадукцияланған екенін есте сақтау керек. Ертедегі зоогеографтар Орта Азияның жануарлар түрлерінің құрамына қарап бірнеше аймақтарға бөледі. Бұл жөнінде алғаш болып Н.А. Сверцов жұмыс алып барды. Ол Орта Азия зонасын 4 зоогеографиялық аймаққа бөледі.
1.Солтүстік Шығыс- Балқаш, Ыстықкөл, Нарын.
2.Орталық аймақ – Шу, Талас, Шатыркөл, Төменгі Нарын.
3.Солтүстік Батыс – Қаратау, Арыс, Сырдария, аралға дейін
4.Оңтүстік Батыс – Сырдария, Қызылқұм кіреді.
Одан кейінгі фауна анализімен М.А. Менсберг айналысты. Олда жоғарыдағы аймақтарға қосылған. Бірақ ол жануарлар құрамын есепке алып олардың экологиялық байланысына мән береді. Соның үшін ол екі аймаққа бөледі. Кейін бұл жөнінде Н.А. Зарудный, Б.А. Кузнецов,А.П. Кузнякиндер өз еңбектерін сіңіреді. Бірақ олар құрлықтағы жаруарларды есепке алған.
Л.С. Берг біздің территориямызда дүниежүзілік экологиялық аймақтарға бөлгенде эхтиофауна элементерін есепке алып тек галоартикалық аймақ деп белгіледі. Ол кейін Орта Азия аймақтарын Жерорта теңізі және Азия жоғары тау аймақтары дер екіге бөледі. Жерорта аймақтарына Каспий, Арал теңізі. Амудария, Сарысу, Шуды кіргізеді. Жоғары тау аймақтарына Балқаш, Тибет, аймақтарын кіргізеді. Бірақта аймақтар жоғарыда айтылғандай түрлі туман болғандықтан олардың шекерелерін қою өте қиын болады. Бұл мәселе әлі күнге дейін тартысумен келеді. Орта Азия Қазақстан фаунасы көбірек Оңтүстік Европа, Солтүстік Америка, Кіші Азия фауналарын характерленсе құстар фаунасы Б.К. Штыгманың жер орта теңізінің фаунасы мен сипаталады. Жерорта теңізі аймақтары фаунасы біздің фаунамызға сәйкес келеді. Мысалы: көбірек балықтар түрі, бауырмен жорғалаушылар, т.б.
Кем түрде болсада Жеротра теңізінің құстарыда кездеседі. Кейінгі фауналы топты Сибір фаунасы иелеп олар Хвой және ежелгі өсімдіктер аймақтарын құрайды. Сондай – ак ол зона тобына бауырмен жорғалаушылар, құстардыда кездестіруге болады.
Тірі организімдер өздерінің табиғи жағдайда сырт орта және өз ара түрлі жіпшелермен байланыста болады. Бүтін табиғатта биологиялық комплекстер арқылы ажыратуға болмайтын байланыста болып біріншісін өзгертірсе, екіншісін жоюға дейін барады.
Жануарлардың өсімдіктермен байланыстылығы тек қоректік заттар арқылы көреміз. Мысалы: жануарлардың өсімдіктермен, жыртқыштардың етпен қоректенуі. Бірақта бұл жерде табиғат арқылы байланыстылығын айқын көруге болады. Мысалы: жануарлардың ін құруы, кемірушілердің сақтануы үшін топырақты жер бетіне шығаруы. Мысалы: құстар 1 түнде 15- 20 грамға дейін шығын шығарады,бұның нәтижесінде гектарына 300-600 килограмға дейін азот пайда болады.
Бұл жануарлардың өсімдектерге қолайлы жағдай жаратуы болып есептеледі. Сондайақ өсімдіктердің таралуында сүтқоректілердің рөлі үлкен .Мысалы: теріге пайдаланатын жануарлармен олардың жүні арасымен көптеген тұқымдар таралады. Сондайақ көпшілік жануарлардың асқазанында қорытылмайтың тұқымдар олардың тезегі арқылы кең көлемге тарайды. Адам баласы өсімдіктер дүниесін меңгеру басталғаннан бері өсімдіктермен жануарлар арасында үлкен қарым қатынас барлығымен соқтықты. Ол қарым қатнасын зерттеу әлі күнге дейін үлкен мәселе болып келеді. Өсімдікиеп ішінде көбірек жәндіктерден зиян көретін өсімдік бидай болып есептеледі. Тек кемірушілер отряды Қазақстан үшін үлкен шығын. Қазақстанда бір хамияк ініне жылына 16 килограмға дейін бидай таситыны анықталды. Сондайақ бау бақшада және техникалық егіндерде сүткоректілердің үлкен зиян көреміз. Омыртқалылар отрядының пайдасы жөнінде айтсақ шаруашылықтағы медицина тағы басқа өндірістердегі өнімдерді көрсетуге болады.