БҰҰ-ның Қазақстандағы жобалары мен бағдарламалары

Біріккен Үлттар Үйымы жүйесіндегі Балалар қоры (ЮНИСЕФ) Қазақстанда кызмет ете бастаған алғащқы екі жылдың ішінде жалпьт құны алты миллион доллар түратын дәрі-дәрмек пен медициналык қүрал-жабдықтар болсе, кейін балалар мен оның аналарына арнап тағы да бірнеше миллион доллар қайырымдылық көмек көрсетті. Кейінгіжылдары Ислам Даму Банкі, Азия Даму Банкі және Еуропалық кайта күру және Даму банкі мен донорлық елдер тарапынан келетін көмек те көбейе түскен.

БҮҮ мен Қазақстан үкіметі арасындағы байлаңыс екі кезеңде — 1996-1999 жылдарға және 2000-2004 жылдарға арналған рамалы бағдарлама бойынша жүзеге асуда. ЮНДАФ-тың моліметіне карағанда, Қазақстан Республикасында, әсіресе, қүзырлы мекеменің Дамыту бағдарламасы (басты мақсаты — адам дамуын жетілдіруге көмек көрсету, сондай-ақ әлеуметтік даму мен кедейшіліктІ жою, әйелдер мен еркектердің тендігі, тиімді мемлекетгік басқару және қоршаған ортаны қорғау сияқты стратегиялық маңызды міндеттерді камтиды), Әйелдер дамыту қоры (ойелдердің күқын қорғауға, олардың экономикалық және саяси мүмкіндіктерін арттыруға көмектеседі, БҮҮ қүрамында әйелдер мүддесін үлттық, аймақтық және әлемдік деңгейде шешілуіне ықпал етеді) жоне Еріктілер бағдарламасы (1970 жылы БҮҮ Жобалары мен Бағдарламаларын, соның ішінде, әсіресе, қоғамдық (немесе жүртшылықты) колдау мақсатымен қүрылған) белсенділіктанытып келе жатқан корінеді.

Сондай-ақ БҮҮ жүйесі бойынша жүмыс істеп жатқан Балалар қоры, Халықаралық валюта коры, Білім, ғылым және мәдениет үйымы, ВИЧ/СПИД/-пен күресу женіндегі бірлескен бағдарламасы, Халықаралык еңбек үйымы сияқты үжымдардың тірлігіне де ризашылық білдіруге болады.

Тағы бір айта кетерлік жәйт, Біріккен Үлттар Үйымы 2001 жылды — Халықаралық еріктілер жылы деп жариялады. Мүның езі мана біз жоғарыда атап корсеткен Еріктілер бағдарламасы (БҮҮЕ) аясында үйымдастыратын шаралардың кең ауқымда, толыққанды болып өтетінін байқатса керек.

Қорыта келгенде, Қазақстан БІріккен Үлттар Үйымына мүше болған тоғыз жылдың ішінде түрлі саяси және эконо-микалық мәселелерді шешуде белсенділік те, біліктілік те корсете білді, сойтіп өзінің халықаралық беделін арттыра түсті деп айтуға толық негіз бар.

Қазақстан Біріккен Үлттар Үйымымен ынтымактастыққа аса зор маңыз береді. БҮҮ Бас Ассамблеясының 52-сессия-сында Семей полигоны жонінде арнаулы карар қабылданды, ал оның мамандандырылған үйымдары Еуропалық эконо-микалык, комиссия мен Азия және Тынық мүхит аймағы үшін экоиоімикалық-әлеуметтік комиссия, Орталық Азия аймағын әлеуметгік-экономикалық жағынан дамьпу жонінцегі бағдарлама болды. БҮҮ-ның Бас Ассамблеясы бір кезде ядролық сынақтардан зардап шеккен Семей аумағын қалпына келтіру жоніндегі шаралар туралы және бір қарар қабылдады.

Қазақстан Экономикалық ынтымақтастық үйымына мүше 2000-шы жылы Катарда өткен Ислам конференциясы үйымының бас қосуына белсенді түрде қатысты.

Қазақстан Біріккен Үлттар Үйымы жүйесіндегі БҮҮ Даму бағдарламасы, Дүниежүзілік денсаулық сақтау үйьшы, ЮНИСЕФ, ЮНЕСКО, Боскындар ісі жоніндегіжоғарғы комиссариат, Есірткіге бақылау жасау жөніндегі БҮҮ бағдарламасы, Қызыл Крест және Қызыл Жарты Ай қоғамы және басқа беделді үйымдармен ынтымақтастықты нақтыландыра түсті. Еліміз Дүниежүзілік банк, Халықаралық валюта қоры, Еуропа қайта қүру және даму банкі, Ислам даму банкі, Азия даму банкі сияқты халықаралық қаржы институттарымен үйлесімді түрде өзара тығыз жүмыс істеп келедІ.

Қазақстан БҮҮ-ға қабылданған 1992 жылдан бері Біріюсен Үлтгар Үйымының ондаған үйымдары мен бағдарламаларына мүше немесе қатысушы болып үлгерді. Байланыс, әсіресе, Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың БҮҮ-ның Бас Ассамблеясының 47-ші сессиясының жүмысына қатысып, соз сойлегелі бері ерекше қарқынмен нығая түсті.