Реформаларды жалғастыру және терендету үшін Қазақстан Республикасы Президентінің басшылығымен және тікелей қатысуымен әзірленген елдің жаңа Конституциясын қабыддау жөніндегі республикалық референдумның маңызы аса зор болды.
Жаңа Конституцияны қабылдауды біддірген 1995 жылғы 30 тамыздағы референдумнын оң қорытындылары (сай-лаушылардың 89 пайызы жақтап дауыс берген) тандаған жолдың д үрыстығын тағы да дәлелдеп берді.
Президенттің Қазақстан Республикасының егемендігін жариялауымен бірге аумақтық тұтастықты сақтау мен елдің үлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің неғүрлым өткір мәселелері де шешімін тапты.
Жаңа Конституцияның қабыдцануы Президештік басқару нысанының ауқымында Мемлекет басшысының мәртебесі оның «ахуалды» меңгеруіне, сөйтіп Қазақстан жағдайында мемлекеттік билік органдарының үйлесімді қызмет етуін қамтамасыз етуге, коғамды ойдағыдай және түпкілікті рефор-малауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, қуатты әлеуметтік жіктеліс жүріп жатқан кезде көп үлтты әрі коп дінді қоғамда азаматтық татулықтың, қоғамдық түрақтылықтың және үлтаралық келісімнің кепілі Президент сынды түлғаның болуы өмірлік мәнді мәселеге айналады. Ол сонымен қатар өкіметтің озін тағайындап отырған халықтың алдындағы жауапкершілігін көтерудің де үтымды қүралы болды.Биліктің түрақтылығы реформаларды жүргізудің жоспар-лылығын, кезеқцерін, биліктің әр тармағындағы саясат сабақтастығын қамтамасыз етгі. Соның нәтижесінде қоғамда саяси түрақтылық сақталды.
1995 жылғы Конституциямыз экономикалық реформа-ларға тың серпін беріп, Үкімет қызметі үшін нарықтық қатынастар талаптарына сай келген және сай келетін заңна-малық негіздің және заңнамалық өрістіңжасалуын қамтамасыз етті. Мөселен, Конституция мемлекеттік те, жекелік те меншіктің бірдей қорғалуына кепілдік береді. Біздің еліміз үшін жерді жеке меншікке жатқызу мүмкіндігін конститу-циялық түрғыдан бекемдеудің маңызы ерекше болды соның ішінде макроэкономикалық түрақтылықты, инфляцияны толық тежеуді, тиімді қаржы-кредит жүйесінің кайрштасып, меншік қатынастарының түрақтанғанын, жекелендірудің кезең-кезеңімен ойдағыдай жүгізілгенін атаған жен. Әсіресе, инвесторлардың сеніміне ие болғанымыз президенттің көрегендігін көрсетті.
Қазақстан бүгінгі күні үлттық экономикаға шетел капи-талын тарту жөнінен үздік көрсеткіштердің біріне ие. Өнеркәсіп ендірісі түрақты өсе бастады. Ауыл шаруашылығы жанданып келеді. Әлеуметтік реформа табанды да жоспарлы жүргізіліп келеді.
Бүгінгі күні біздің Конституциямыз бен зандарымыз адам игілігіне жүмыс істеумен қатар, оның шығармашылық, жасампаздық қуатына серпін беріп, кәсіпкерлік бастамашылығын ынталандырады деп айтуымызға толық негіз бар.
Жаңа Конституциямызда азаматтардың конституциялық қүқықтары мен бостандығы айқын түжырымдалып, оларға нақтылы кепілдік берілді. Негізгі заңда адамның қадір-қасиеті, оның қүқықтары мен бостандығы туралы қағида-лардың баяңды етілуі әрбір азаматты қорғауға деген үмтылыс-тан туындап отыр.
Басқаша айтсақ, Конституциямызда осы заманғы нарық-тық экономиканың адамның өз еңбегінің нәтижесіндегі нақты үлесіне (нәтижесіне) қарай оның сан түрлі мүддесін қамтамасыз ету мүмкіндіктерін алға тартатын принциптеріне сәйкес азаматтардың конституциялық қүқықтарының, бостандығы мен міндеттерінің мөнісі мен мазмүны пайым-далып отыр. Бүл ретте мемлекет тегін әлеуметтік қамтудың ең қажетті тәменгі деңгейіне кепілдік береді.
Қазақстанда қазіргі қолданып жүрген Негізгі Заңның қабылдануына орай азаматтардың өз мүмкіндіктерін іске асыруы үшін сапалық жаңа қүқықтық кеңістік қалыптасып, қоғамды одан әрі демократияландыру үшін кең өріс ашыдцы. Экономикалық бостандық, идеологиялық және саяси саналуавдық, баршаның заң алдындағы теңдігі — Қазақстан-ның қүқықтық дамуының негізгі басымдықтары, осылар. Сонымен қатар, Конституция демократиялық институттары асыра пайдалануға жол берілмейтінін ескертеді, сөйтіп конституциялық қүрьшысы күштеп озгертуге, республиканың түтастығын бүзуға, мемлекеттің қауіпсіздігіне нүқсан келті-руге, өлеуметтік, нәсілдік, үлттық, діни, тектік-топтық жөне рулық алауыздықты қоздыруға тыйым салады. Негізгі Заңның қоғамда конституциялық зандылықты, түрактылық пен қүқық төртібін қамтамасыз етуге бағытталған қорғаушылық уәзипасы, міне, осыдан айқын көрініс береді.
Біздің Конституциямыз, бір қарағанға «Қатал» болып керінгенімен, демократиялық институттар қүруға кедергі келтірмегені былай түрсын, қайта оларды қолдап, көтермелеп отырады. Негізгі Заңға 1998 жылы енгізілгең түзетулер де, міне, осыған бағыттадды. Мүны, тегінде, биліктің қолда-нылып жүрген институтгарын демократияландыруға — Парла-менттің өкілеттігін кеңейтуге, жекелеген санаттағы бас-шылардың, соның ішінде аймақтағы басшылардың сайлан-балылығына байланысты, сондай-ақ саяси партиялар мен қозғалыстардың қызметіне, азаматтардың қоғамдық бірлес-тіктерінің ел өміріне белсене қатысуына байланысты да айтуға болады.
Бүған мысал ретінде Конституциямызға сәйкес қүрылған екі палаталы Парламентті айтуға болады.
1998 жылдың күзінде Парламент қабылдаған Консти-туцияға енгізілген өзгертулер мен толықтырулар жоғары өкілді органның мемлекеттік билік жүйесіндегі маңызын, рөлі мен орнын айқындап берді. Жүйеге келтірген конститу-циялық низамдар еліміздің заңнамалық органы қызметінің тегеурінін, оның депутаттарының кәсіпқойлығын артгыруға бағытталды.
Парламенттің заңнамалық қүзыретінің аясын айқын белгілеу заңнамалық биліктің неғүрлым тиімді жүмыс істеуіне қажетті алғышарттар жасап, заң шығару жүмысының пөр-менділігі мен сапасын артгырады, оны қатаң конституциялық негізге қояды. Ал, мүның өзі, өз кезінде, еліміздегі конституциялық завдылық тәртібін нығайтады.