Е.Гайдар үкіметі және оның 1992ж монетаризм саясаты

1992-1993 жылдарда жаңаРесей экономикасын өзгерту шараларын қолға ала бастайды. Негізгі бағыт экономикалық өзгерістерді заңдастыру үшін конституциялық заңдарға өзгерсітер енгізді. Ресейдегі саяси құрылым өзгерістерін заңдастыру міндеттері қойылды. Экономикалық реформаның басты бағыты нарықтық капиталистік қоғамға өту, демонипозициялау, жекешелендіру, жеке кәсіпкерліктоптарын құрып, жаңа қоғамға өту болды.

1991 жылы қазан айында Б.Ельцин Ресей Федерациясының халық депутаттарының сьезінде радикалдық экономикалық реформаныңбағдарламасын жариялады. Реформаның мақсаты баға мен жалақыны либерализациялау (еркіндік беру), еркін саудажәне жекешелнедірудібасты міндет етіп қойды. Елдегі экономиканың тоқырауын ескереотырып, бағдарламаны қолдап, президентке қосымша міндеттерді жүктеді. 1991 жылы 6-8 қарашада Б.Ельцин жаңа үкімет құрып, өзіне екі вице-премьерді белгіледі. Е.Гайдар экономикалық саласындағы бағыт берушіболып американдық либерал-экономист Д.Сакс тағайындалды.

1992 жылы 2 қаңтарда Ресей Федерациясында нарықтық экономикаға өту үшін алғашқы шараларды жүргізуге кірісті. Польшадағы Бальцеровичтің «шоковая терапия» әдісін қолданып, Е.Гайдар бағаны либерализациялады, бақылауды алып тастады, еркін баға принциптерін жүргізді. Мемлекеттік реттеуден бас тартып, саудагерліктің дамуына жол ашты.

1992 жылы қаңтарда баға 1000-1200 %-ға өсті. Жылдың аяғында 26 есеге өсті. Жалақы бар болғаны 12 есеге өсті.

1992 жылы сәуірде Ресей Федерациясының Халық депутатары кеңесінің ҮІ сьезінде үкіметтің реформа жүргізу саясаты қатты сынға алынды. Б.Ельцин үкіметінің құрамын өзгертуге мәжбүр болды. 1992 жылы маусымда Е.Гайдар мен парламент оппозиция арасына жекешелендіру саясатына жаңа пікірталас бастады. 1992 жылы 19 тамызда РФ президенті Б.Н.Ельцин «РФ – да жекешелендіру жүйесіне шек (чек) ваучер енгізу туралы жарлыққа қол қойды.

Қазан төңкерісінен кейін Б.Ельцин заң шығару орындарына сайлауды 12 желтоқсанға белгілейді. Мемлекеттік дума мен жаңа конституцияға сайлау уақытында өтті. Жаңа Ресейпарламентінде саяси партиялар мен жеке блоктар қатысты.

Мемлекеттік думаға сайлаумен қатар Ресей Федерациясының жаңа конституциясына референдум өткізілді. Конституция жобасын қолдап 32,9 миллион адам дауыс берді. Референдумғақатысқан сайлаушылардың 58,4 %-ы қолдады. Жаңа конституция социалистік қоғамның жойылғандығын бекітті. Атқарушы билік президенттік болып бекітіді. Ресей Федерациясы президенттік республика болып қалыптасты.

1994 жылы желтоқсанда Солтүстік Кавказда соғыс қимылдары басталды. 9 желтоқсанда Б.Ельцин Ресей әскерін Шешенстанға, Ингушияға және Солтүстік Остияға кіргізуге бұйрық берілді.

Қару-жарақтың 80 %-ын және әскери техниканың 75 % -ын өз қолдарына алып, Ресей әскерінің Шешенстаннан әкетілуін талап етті. Шешенстанда соғыс қимылдары 1994-1996 жылдар аралығында жалғасты.

1995 жылы 14 маусымда Шамиль Басаев бастаған шешен партизандары Сатавраполь облысының Будденовск қаласында шабуыл жасап, ауруханада жатқан 1500 бейбіт адамдарды кепілдікке алды. 17 маусымда екі жақты келісімдердің барысында Ш.Басаев терроршыларға жіберілді. Ресей президенті Шешенстан мәселесінбейбіт келісімдер арқылы шешу жолын іздестірді.

1996 жылы 16 маусымда РФ президенттік сайлаудың бірінші кезеңі өтті. Б.Ельцин — 35,28 %, г.Зюганов – 32,04 %, А.Лебедь — 14,52 %, Г.Явлинский – 7,42 %, В.Жириновский – 5,7 % дауыс алды. Сайлау нәтижесінде Б.Ельцин жеңіп шықты.

1998 жылы 10 қыркүцекте мемлекеттік думаға премьер – министр Е.Примаковтың кандидатурасын ұсынды. Мемлекеттік дума депутатары Е.Примаковты қолдады. Сыртқы істер министірі болып И.Иванов тағайындалды. 1998-1999 жылдарында елде әлуметтік-экономикалық тұрқтылық орнады. 1999 жылы жаңа үкіметтіңқұрамына В.В.путин Федералдық қауіпсіздік кеңесінің директоры болып Н.Петрушев тағайындалды.

2000 жылы 26 наурызда Ресей Федерациясында кезекті президенттік сайлауы өтті. Сайлаудың бірінші кезеңінде 52 % дауыс жеңіп алған В.В.Путин президент болып сайланды.

В.В.Путинөзінің қызметін мемлекеттік конституциялық реформалаудан бастады. Федералдық жоғарғы билікті күшейту үшін Ресей әкімшілік бөлініп, әр аймаққа президент өзінің уәкілін қойды. 2000 жылы 1 қыркүйекте мемлекеттік Кеңес атқарушы мекемесін құрды. Мемлекеттік Кеңеске губернеторлар және Федералдық басшылар мүше болды. 2000 жылы 25 желтоқсанда губернаторларды сайлау арқылы емес, жергілікті депутаттар президентінің ұсынған үкіметтерін сайлап қоятын болды.Мемлекеттік дума және федералдық кеңестің мақұлдауымен «Мемлекеттік ту», «мемлекеттік әнұран», «Мемлекеттік елтаңбаларын» бекітті.