Токугава династиясының билігі кезіндегі Жапонияның әлеуметтік –экономикалық және саяси жағдайы

1598ж.императорХидэесифеодалдықсоғыстардыболдырмаумақсатында5басминистрлердентайроаттыжоғарғыбасқаруорганынқұрды.ОныңқұрамынаТокугаваИэясу,Маэда,Уэсуги,Мори,Укита.Оларимператоркәмелеткетолғаншабасқаруғатиістіболды.БірақекіжылданкейінТокугаваИэясуэскериқимылдардыбастады.

1600жСэгигахарамаңындағышайқастафеодалдықкнязьдеркоалициясынжеңіп,билікбасынакелді.1603ж.Иэясусегунтитулыналды,сөйтіпЖапониядаТокугаваэулетініңбилігібасталды.XVIIғ.басындаелде260-ғажуықіріжэнеұсақкнязьдіктерболды. Жапонияныңхалқыныңсаны28млн.адам,оның80%ауылшаруашылығыменайналысты.

1590ж.өзінде-ақТокугаваИэясуғаимператорХидэесиКантоауданының8 провинциясын сыйға тартқанболатын,сондықтан ірі феодалдықүйге айналды. Осыдан кейінТокугаваөзбилігіннығайтып,басқакнязьдіктергебақылауынорнатудыкөздейді.Елдіңөңделетінжерінің1\4бөлігіТокугаваларқолындаболды.Токугаваларорнатқанәлеуметтікжүйедетөрттопболды.

1.Си–самурайлар,сегун,оныңмаңындағылар,императоржэнеоныңмаңындағылар. 2.Но-шаруалар 3.Ко-қолонершілер4.Се-саудагерлер.

Кугэтобыныңжерлеріболмаған,оларсегуннанкүрішпенайлықалған.

Елдегінегізгіәкімшілікбірлікфеодалдықкнязьдіктерболды.Оларкүрішкірісінебайланыстыкатегорияларғабөлінді.Еңүлкенфеодалдықкнязьдіктіңкірісіжылына10мыңкокукүрішболған.Елдежылына11млн.кокукүрішжиналса,оның4млн.Токугаваүйінікіболды.АлМори,Маэда,Уэсуги-1млн.200мың.

Жерекікатегорияғабөлінді:мемлекеттікжәнежекеменшік.Мемлекеттікжерлер-олсегунніңжериеліктеріеді,жекеменшіктегі–князьдер,храмдар, монастырьлар жерлері. Жапониядабасыбайлылықболмаған.Шаруафеодалдықөкіметбелгілеген жерүлесіндеөмірсүрүгеміндетті болды.Жердіқолданудыңнегізгітүрі–жалға алу, міндеткерліктіңнегізгітүрі-нэнгу, күріш рентасы. Барщина,яғнижұмыспенөтеурентасы басқаелдердегідейкеңіненқолданылмады. Олфеодалдыңжекеқажеттеріне жұмсалды: жөндеужұмыстары,малғаазықдайындау,жолқұрылысы,көпірлермен жолдардыжөндеужұмыстары.

ТокугавалықЖапонияныңкөптегенқалаларыболды,оларқолонерменсаудаорталықтарыеді.Еңірілері-

Токугавасегунатыжойылғаннанкейін,билікимператорөкіметінеөтті,олүкіметфеодалдықөкілдерденқұрылдыдаоларЖапонбуржуазиясыныңмүдделерінқорғады.

Албуржуазияныңөзіфеодалдықәкімшіліктерментығызбайланыстыболдыда,импералистікүкіметініңсаясатынқолдады.

Медзиреформаларыжапонфеодалдықмонархияныңбуржуазиялықманархияғаайналудағыалғашқықадамболыптабылады.

Дворяндарменсамурайларбасымбөлігіелдефеодалдық-абсолюттікмонархиянысақтаудықалады.

Самурайларжәнедержаваларфеодалдықопозитцияғабірікті,оларқайтақаруларғақарсыболды.Олардыңарасындаимператорлықүкіметмүшелерідеболды.(ТакалориСайго).Феодарлдықопазитцияөзініңсаясибағдарламасынгазеткешығарды.Ондафеодалдыққұрылысты,әскери-феодалдықдиктатуранысақтаудыталапетті.

МакалериСайгожәнеоныжақтаушыларКореяғақарсытезарадаәскерижорыққашақырды,талапетті(алүкіметтіңқалғанмүшелеріолсоғысқаәлідайындыққажетдептүсінді).Осыжағдай1873жТакамориСайгожәнет.Б.Министірлердіңимператорлықүкіметтіңқұрамынаншығуғасебепболды.

Самурайлардыңнаразылығы1876жолардыңпенсиясынжойғаннанкейінкүшейді.Пенсияныңорнынабұрынғыпенсиядан5-14жылдықкөлеміндебуржуазияғакампесатцияберілді.Осыактнәтижесінде

Самурайларбұрынғыкняздармемлекеттенүлкенайырмаақшаалдыжәнекөптегенмемлекеттікжерлердітөменбағаменсатыпалды.өнеркәсіптікбанкпенорындарынашты.БірақжайСамурайларпалғанақшакөпболмады.1881жқазанайында“парламеттіксайлауЛигасының”(дзигото)құрылды.Оғанлибералдыпамещиктер,ауылбуржуазиясы,интеллегенсияныңбірбөлігі,іріалабуржуазиясыныңбірбөлігікірді.Дзиготобасқарудағыбастыроль(Итагаки)либералдыпамещиктер.

1882жекінші“қайтақұруларменпрогрестіңКанституциялықпартиясы”құрылды.(кайсинто).Окумабасқарды.Ірі,ортақалабуржуа,ірібуржуазияланғанпамещиктер,либералдыинтелегенсияөкілдері.

Партиябасшылары-ірісаудажәнеқаражатбуржуазиясыныңмүдделерінқорғады.Үкімет“канституциялық,императорлықпартияны”(тәйсэйто)құрылды,оныңқұрамындачиновниктерболды.Партиямүшелеріазболғандықтаноларүлкенрольойнамады.

Демократиялыққозғалыстанқорыққанжапонүкіметіканституциянықабылдаудытездетті.Канституцияқабылдауқарсаңында-императорХаккайдоаралыныңкөпжерлерін,бурынғықауымдықормандыиеленді.ҮкіметакцияларыЖапонияныңәртүрлібанктеріндегіимператорәулетініңиелігідепжарияланды.Дварияндартитулдаренгізілді.

Канституция11.02.1889жжарықкөрді.Осыкүніб.Э.д.66жимператорыныңәулетіненбасталғанеді.1889жЖапонконституциясы,оғаннегізжәнеүлгі–пруссканституциясы.

Император“Қасиетті”депжарияланды.Соғысжариялау,бітімжасау,келісімгеқолқою,жәнеорнынаналу,парламенттішақыружәнетоқтау.ИмператорЖапонияныңқарукүштерініңжоғарғықолбасшысыболыпесептелді.

Конституциябойыншапарламенттіқұрды.

2палата-пэрлер,өкілдерпалатасы.

Перлерпалатасы-императорәулетініңмүшелері,жоғарғытитулдыазаматтар,императортағайындаған,алжартысыұжымдықмерзімгееңбайсалықтөлеушілерсайланды.

Өкілдерпалатасы-әрбіртөртжылсайынқайтасайланды.Сайлауқұқығы25жастанасқанеркісілерболды,олар15салықтөлеушілерболу,қажетжәнеөзокругтарындакемінде1,5жылтұруқажет.

Жапоназаматтарыныңқұқығышектеуліболды.1889жКонституциябуржуазиялық-либералды,либералдыпомещиктероппозициясыменүкіметке,монархияғадегеназаябастады.

ТәуелсізкапиталистікдамужолынатүскенненкейінЖапонияАзияныңбасқахалықтарынаотаршылдықагрессияныбастады.Феодалдық-Самурайтоптарытабыстысоғысолардыңрөлінкөтеретінесенді.Жапонбуржуазиясыжаңа,отаршылдықрынокпеншикізаткөздерініздеді.АгрессивтісыртқысаясатЖапонбуржуазиясын,помещиктерменәскериқолбасшылардыбіріктірді.ЖапонияныңалғашқыагрессивтіактілеріВашингтонқолдауынтапты.АҚШЖапонияарқылыамерикакапиталынаКореяменТайваньғаенуінежағдайжасау,Жапониядаорнығыпалу,жәнеАнглияменРесейдіңҚиырШығыстағыпозициясынәлсірету.1874ЖапонәскериқызметінетүскенамерикагенералыЛеоандрбелсендіқатысуыменЖапонияТайваньтұрғындарыныңқарсыластығы,Жапониясоғысқадайынболмады.Жапонүкіметініңәскеріналыпкетуінмәжбүретті.ЖапонэкспансианистеріСахалин,Куриларалдарынакөзтікті.