Екінші дүние жүзілік соғыста жапонияның жеңілуі жапонияның ішкі саяси және эканомикалық жағыдайын нашарлатты. Жапония соғыстан кейінгі тарихындағы оккупациялау кезіндегі өзгеше кезеңі болып, елдің жоғарғы билігі одақтас державалардың атынан сөз сөйлеген американдық оккупациялау армиясының қолында болғанымен, АҚШ бұл билікті өзіндік жолмен емес, үстемдік етуші топтардың назарын қамтып көрсететін жапон үкіметі арқылы жүзеге асырды.
Жапонияны оккупациялау кезеңінің өзіндік мазмұны болғ Жапонияны оккупациялау кезеңінің өзіндік мазмұны болған жоқ. Окупациялау кезеңінің негізгі ерекшелігі мынада, АҚШ Жапонияға қатысты өзінің жеке мақсатын көздей отырып, өзін 1945 жылы 26 шілдедедегі одақтық державалардың Потсдамдық деклорациясына қатыстымын деп санады.
Онда жапониядағы милитаризмді мүлде жою қажеттілігі туралы, жапон халқында демократиялық тенденцияның нығайтуға және жаңарудағы кедергілерді жою, сөз еркіндігін, дінге сену және ойлау еркіндігін орнату және негізгі адам құқықтарын сыйлау қажеттігі жөніндеайтылды.
Милитаристік Жапонияны жеңу гитлерлік коалицияға қарсы соғыстағы одақтас державалардың жеңісінің ажырамайтын бір бөлігі болды. Сондықтан АҚШ Жапонияны капитуляциялағаннан кейін жапонияға қатысты одақтас державалардың ортақ партиясы Потсдамдық деклорациядан тез арада ашық түрде бас тарта алмады. Сонымен қатар олар демократиялық және бейбітшілік даму жолындағы Жапон халқымен соғыстан кейінгі көтерілісімен санауға міндетті болды. Сонымен қатар американдық билік жеңісті қолдана отырып Жапонияны демитаризациялап және оның эканомикасының күшін әлсіретуге ұмтылды.
Оккупациялау кезінде АҚШ Потсдамдық деклорация және Алыс Шығыс комиссияның шешімі бойынша Жапонияға қатысты демократизация және делимитаризация жөніндегі бірнеше деректива қабылдады, ол 11 елдің өкілдерінен тұрды: АҚШ, Англия, Кеңес Одағы, Қытай, Франция, Голландия, Канада, Австралия, Жаңа Зеландия, Индия және Филиппин.
Жапониядағы АҚШтың оккупациялау саясаты Алыс Шығыс комиссиясының әсері шешуші болған жоқ. Оның қаулысы ереже ретінде қабылдануы үлкен кешігушілікпен оккупациялаушы әскердің бас қолбасшысы генерал Макартурға беру арқылы американдық үкіметтің тиісті ұйғарымы арқылы жүргізді. Онымен қоса американдық үкімет «уақытша дерективаны» өзі жіберуге мүмкіншілік алды. Сол уақытта Алыс Шығыс комиссиясы Жапонияда АҚШтың келісімісіз бірде бір шара жүргізе алмады.
Сонымен АҚШ мемелекеттік қызметтерін өзіне алды. Олар қаржы және ішкі сауда, соттың барлық орындарының үстінен басқарушылық қойды, полициялық билік, мемлекеттік қаржыны құруды, парламенттік заңның билігін шектеді.
Дипломатия жағынан Жапония үкіметі басқа елдермен қарым-қатынаста болу құқығынан айырылды. Жапонияның сыртқы саясатының барлық қызыметтері оккупациялағае биліктің қолында болды немесе тек солар арқылы орындалатын еді. Жапонияның сыртқы істер министрі болғанымен бірақ оккупациялау кезінде ешқандай өзіндік рөл ойнаған жоқ. Оның сыртқы саяси қызыметтерінің барлығы оккупациялаушы әскери штабтың және үкіметпен арасындағы байланыста болды.
Жапонияны капитуляциялағаннан кейін АҚШ саяси жағыдайды және буржуазно-демократиялық құқықтарды шектеуді жеңілдету үшін бірнеше шаралар қолданды. Ұлт азаттық қоғамды, құпия организацияларды тарату ресми түрде жарияланды. 1945 жылы 11 қазанда Макартур жапон үкіметіне профсаюз емес организацияны жұмысшыларға пайдалануға, демократизация жүйесін ағарту, обсолютизмді леквидациялау,әйелдер құқығын теңестіру және эканомиканы демократизациялаутуралы 5 ірі реформалар жүргізу туралы деректива жіберді.
Қараша айында алдағы меншік қолданушы компанияларды (дзайбицу) мұздату, императорлық үйді және «дзайбицуды» тарату туралы директива қабылданды. Желтоқсан айында Макакртурдың жергілікті реформаны жүргізу туралы меморандум, елден бөлек «синто» бөлімі туралы декрет жарияланды. Император ғибадатын әлсірету мақсатында 19846 жылы 1 қаңтарда ол басқару династиясы құдіретті түрде шыққан деген мифтан көпшілік алдында бас тартты.
Солайша жапония жанама түрде басқаруды орнату, шын мәнінде жапон үкіметін АҚШ оккупациялау саясатын өкілдік ретінде бергенін білдірді. Консервативтік күш биліктің оларға берген күшін пайдалана отырып максималды түрде ескі саяси құрылымды және империалистік системаны сақтап қалуға ұтылды.
Барлық саяси партиялар соғыс кезінде таратылды және олардың орнына біріккен саяси организация Ұлы Жапонияның саяси ассоциясы құрылды. Жапония капитуляцияланғаннан кейін лезде әр түрлі бағытта ескі және жаңа партиялар пайда бола бастады.
1945 караша айында сьездік кұрылтайда 1940 жылы профсоюзбен таратылған соғыска дейінгі әртүрлі социал-демократиялық партиялардың және топтардың құрылыуының нәтижесінде Жапонияның социалдық партиясы (ЖПС) құрылғаны жөнінде жариалады. Оған Жапонияның коммунистік партиясының бірігуін калаған барлық социал-демократтар, оң жағынан бастаған сол жақтыққа дейінгі социалистер кірді.ЖПС-нің кұрылуына оңдық социалистер жетекші рөл ойнады.Құрылтайдың сөзде қабылданған партияның программасы ірі социал-реформалар жүргізуді жобалап түсіндіре отырып және империаллистік системанын шартарына сүйене отырып социализімді кұру бейбітшілік,социализм және демократия ұранын жариялады.
Оккупациялаушы биліктің көмегімен буржуазиялық саяси партиялар құрыла бастады. Либералдық партия (Дзюито) кұрылды, оның негізгі өзегі соғысқа дейінгі буржуаздық-помещитік Сэюкай партиясың мүшелеріінен құрылды.
Либералдық партия монополистік буржуазияның беделі мықты партия ретінде пайла болды. 1945 жылы 16 қарашада прогресшіл партия (симпото) пайда болды, оған соғысқа дейінгі басқа буржуазиялық Мисэито және Сэюкай партияларының мүшелері кірді. Прогресшіл партия бірнеше ірі буржуазия бөлігінің, помещиктердің және жоғарғы қатардағы крестиандардың мүддесін көрсетті.
- жылы 18 желтоқсанда жапон ынтымақтастық партиясы құрылды,
ол жапонияның корпоративтік партиясы атымен де танымал болды (Нихон кюдото). 1946 жылы мамыр айында ол коперативтік демократиялық (кюдо-минсюто) атына ие болды. Партияның прграммасы топтық ынтымақтастық принсипіне сүйене отырып, оның негізгі көңілін бірлестіру ауыл шаруашылығын модеризациялау, балық шаруашылығына және т.б. бөлді. Сөйтіп ол орташа және ұсақ буржуазияның ықыласын білдіретін партия болды.
Сонымен қатар бейбітшілік, күріш және бостандық ұранымен 19 жылға тиым салынған халықтық үкімкт құруға ұмтылған жапонияның камунистік партиясын саяси оренаға шығады. 1946 жылы сәуір айында соғыстан кейін бірінші рет парламентке сайлау өтті. Ең көп орын алған либериялдық партия болды- 140 орын, одан кейінгі орынды прогресивтік партия-94 орын және социялдық -92 орын. Комунистер тек -5 орынға ие болды.
Либериялдық партияның лидері Ёсида үкіметті құрды, оған прогресшіл партияда өз үлесін қосты. жылы парламент Жапонияның жаңа конституциясын бекітті, ол 1947 жылы 3 мамырда өз күшіне енді. Конституцияны өндеу кезінде Амернипкандық окупациялық билік және Жапондық билеуші топтары елдің түпкі демилитизациясын талап еткен Жапон халқының еркімен және әлемдік демократиялық қоғаммен санапсуға мәжбүр болды.
Канституцияны бірінші бабында және приамбулада халық суверенді билікті ұстанушы деп жарияланды, ал 1899 жылы жылдық канституция бойынша билік тек императордың қолында болды.
Концтитуцияда заң алдында бәрі тең деп жарияланған және бұрынғы аристократтық сословияның оның артықшылықтарымен қысқартуға, мемлекеттен шіркеулерді бөлу, Заңды құқық алдында ерлі зайыптылар тең, балалардың еңбегін қанауға тиым салу, халық еңбек етуге, білім алуға және «таза және мәдени өмірлі» ұстануға құқылы. І Конституция ортақ сайлау құқығына және демократиялық бостандыққа шақырады, онымен қоса сөз, басу, жиналыс және одақтастық бостандығы. Конституцияның бірінші баптары азаматтардың құқығын және тұтқындау, пәтер үйді түнту кезінде, мүлікті конфескациялағанда және соттық тексеру кезінде соттық биліктің және орындаушыны әрекетінің ережесін анықтайды. 9- бабта халықаралық қақтығыс кезінде Жапония соғыстан бас тартады және елдің құрлықтағы әскери күшін, теңіз әскери флотын немесе әскери әуе күшін құруға тыйым салынады делінген Конституция заңды түрде жеке меншікті шығару тәсілін де қорғайды және бекітеді. Конституцияның 29-бабында «жеке құқық бұзылмауы тиіс делінген» Жапонияның императоры суверендік билікке ие болған жоқ. Конституция бойынша ол мемлекеттің символы және халықтың бірлігі болып саналды.І
Императорлық тақ «императордың жан ұясына парламент қабылдаған арнайы заң» бойынша билік императордың жан ұясының мүшелеріне беріліп отырды.
Күтпеген жағдайларда мұрагерлік туралы сұрақты он адамнан тұратын императорлық сарай кеңесі шешетін болды; екі адам император жан ұясының мүшелері, екі парламент палаталарының председательдері және орынбасарлары пример- министр, императорлық сарайды басқарушы бастық жоғарғы сот және жоғарғы согттың бір мүшесі. Кеңес министірдің өкілдігімен өтеді. Императордың үйіне немесе күнделікті жүргізетін ісіне қатысты сұрақтарды императордың сарайды меңгеретін министірлер кабинетінің тұсындағы ерекше органдармен шешіледі.
Императолық қызметіне парламенттің ұсынуымен пример-министірді тағайындау және жоғарғы соттың басты судиясын министірлер кабинетінің ұсынысы мен тағайындау, парламентті шақыру, өкілдер партисын тарату, ортақ парламенттік сайлауы кіреді. Императорға конституцияға, заңдарға, үкіметтің указдарға және шарттарындағы өзгерістерді жариялау жүктеледі.
Ол мемлекеттік министірлерді және басқару комитеттегі адамдарды сәйкес тағайындауға және отставкаға жіберу кезінде сонымен қатар елшілерге куәлік грамоталарын тапсырады ол наградаларды тапсырады, ратификацияланған грамоталар және өкілдерін қабылдайды және салтанаттарға қатысады. Мемлекетке қатысты барлық әрекеттерді император осы істерге жауап беретін министірлер кабинеттерінің кеңесімен және мақұлдауымен орындауға міндетті.
Практикада император билігінің Жапония саяси өмірінде анықталған канституциясымен шектелмейді. Билеушілер тобы бұрынғы монархиялық көңіл-күй қалдықтарына сүйене отырып көпшілікке император «халықтық бірлік символы» ретінде топтардан және партиялардан биік тұр деп, императордың ғибадатын жаңартуға ұмтылды.
Канстутциядағы өзгеріс тек парламенттің үштен екі бөлігінің жақтауы мен содан кейін халық референдумы өткеннен кейін қабылданады.
Парламент Канституция бойынша мемлекет билігінің жоғарғы органы және мемлекеттің жалғыз орган болып табылады. Ол өкілдер палатасы және кеңесшілер палатасы болып бөлінеді. Екі палатада 1950 жылы 15 сәуірдегі конституция бойынша өкілдер
палатасына жиырма беске толғандар, ал кеңесшілер палатасына отыз жасқа Сайлау құқығына жиырма жасқа толған барлық азаматтар сайлау туралы заңға негізделіп сайланады. Өкілдер толған азаматтар сайлана алады. Сайлауға қатысу үшін кандидат және оның партиясы көп көлемде ақшалай кепілдік беруге міндетті. Егер кандидат орнатылған минимум дауыс жинамаса онда кепіл қазына меншігіне жіберіледі. Сонымен қатар кандидат және оның партисы мемлекеттік қазынаға көп мөлшерде (қаржылай) сайлау жүргізудегі мемлекеттік шығынға (конпецация ретінде) қаржылай ақша қосуға міндетті.
Өкілдер палатасы 511 депутатардан тұрады. Оған сайлау 130 сайлау округтерінде өтеді. Әр округте сайлаушылар санына байланысты үштен- бес депутаттарға дейін сайланады.
Кеңесшілер партиясы 252 депутаттардан тұрады: оның 152 –сі сайлау өкругі ретінде қарастырылатын превектура бойынша сайланады; ал қалған 100 дипутат қоғамдық сайлау округі ретінде сайланады. Сайланған кандидат дауыс жинаудан бірінші орын алғандар деп саналатындар таңдалады, егер бұл көлем бекітілген минимумнан аз болмаса.
Өкілдер палатасы төрт жылда қайта сайланады, бірақ олар мезгілінен бұрын таратылуы да мүмкін. Кеңесшілер палатасының мүшесінің өкілдік мезгілі алты жыл. Әр үш жылда палата мүшелерінің жартысы қайта сайланады. Екі палатаныңда парламенттері өкілдік мезгілінің бітуіне отыз күн қалған кезде сайлау жүреді, ал төменгі палатаны мезгілінен бұрын тарататын кезде, таратылғаннан кейін 40 күн ішінде сайлау керек. Парламент жұмысының тәртібі канституция мен сонымен қатар («өкілдер палатасының ережелерінен») 1947 жылы 28 маусымда қабылданған және 1949 жылы 28 шілдеде қабылданған «Кеңесшілер палатасының ережелерімен» анықталады.
Парламенттің кезекті сесиясы жылына бір рет шақырылады. Күтпеген сесияларының министрлер кабинетінің шешімімен шақырылады. Сесия ұзақтығы екі палата мүшелерінің шешімі бойынша анықталады. Парламент отырысы ереже бойынша ашық түрде олардың пратаколы жариялануға міндетті, бірақ палата депуттатарының үштен –екі бөлігінің келісімі болғанда жабық отырыс өткізуге де болады. Парламент жұмысы лауазымды депутттар ішінен сайланғандар реттейді: екі палатаның өкілдері мен, тұрғылықты комиссия өкілдері мен және палатаның генерал императоларымен.
Парламент қызметінде маңызды рөлді тұрақты парламент комисиясы алады. Әр палатада он алты тұрақты комисичдан тұрады, атап айтқанда: Министірлер кабинетінің ісі бойынша; жергілікті администрация ісі бойынша; Юстиция және транспорт жайында; сыртқы саясат мәселесі бойынша; ауыл және орман шаруашылық мәселесі бойынша; мемлекеттік қаржы мәселесі бойынша; ағарту мәселесі бойынша; социял және еңбек мәселесі бойынша; өнеркәсіп және сауда мәселесі бойынша; байланыс мәселесі бойынша; құрылыс мәселесі бойынша; ішкі парламенттік организацияны жұмыстық қаржысының мәселесі бойынша.
Бұл комисияларда профил бойынша әр қайсы заң жобасына және шешімге дайындалады одан кейін толық отырысқа жіберіледі. Әр комиссия парламенттегі үделді салмағына қараай әр түрлі партиялардың орташа 20-40 депуттарынан тұрады. Конституция парламентке қаржыны басқаруда ерекше құқық береді. Парламент министірлер кабинетін таңдауымен жылына бір рет жапонияның мемлекеттік қаражатын анықтайды.
Заң жобалары ана немесе мына палата депутаттарына немесе бір палата арқылы кабинеті парламент сеніміне жіберіледі.Палатаның біреуісіне ұсынған заң жобасы бес күн ішінде парламенттік талқылауға берілуі тиіс.
Конституция бойынша парламенттік заңды қабылдау үшін екі палатаның көп көлемде келісімі қажет, бірақ бұл жағыдайда біріншілік ролді өкілдер палатасына беріледі. Егер онымен қабылданған заң жобасын кеңесшілер палатасы қабылдамаса, онда өкілдер палатасы оны екінші рет қарастыруына болады және бұл палатаның үштен екі бөлігінің келісімінен кейін заң жобасы заң ретінде қабылданады.
Өкілдер палатасына бірінші болып қаржы және халық аралық келісімдерді қарастыруға құқылы, сонымен қатар егер кеңесшілер қалыптасқанда бұл мәселелерді талқылау кешіккен жағыдайда немесе палатаның қаржы туралы заңды және халық аралық келісімдерге қатысты басқа шешім қабылдану өкілдер палатасының сенімінен кйін 30 күн ішінде өзкүшіне енеді.
Кеңесшілер палатасында сонымен қатар өкілдер палатасына қатысты үстемдік таптарға оларды тармақ ретінде қолдануға мүмкіндік беретін артықшылығы бар. Егер өкілдер палатасы олардың есебін ақтамаса.
Кнңесшілер палатасының құрылымы тұрақты болып келеді. Сонымен қатар өкілдер палатасына қарағанда кабинетпен таратылмайды. Кабинет өкілдер палатасын таратып «күтпеген жағыдай» бола қалған кезде кеңесшілер партиясын шақырып оларға «шұғыл» заң жобалар мәселесін шешуді тапсыра алады.
Конституция парламентті орындаушы және сот билігінің нақты тәуелділікке қояды. Кабинет жағынан бірінші болып төменгі палатаны жинауға немесе тарату туралы мәселені шешеді. Жоғарғы соттың екінші жағы болып, мына немесе ана конституция заң сәйкес келетінділігін және оны жарамсыз жағыдайда орнатылуы заңды емес деп мойындауға сақтау құқығына ие. Парламенттік қызымет императорлық билікпен ығыстырылады: оның шақыруы кабинетті шығаратын рекомендациялық арнаулы императорлық эдиктпен өтеді.
Жапониядағы орындаушы органның министрлер кабинетінің өкілдігі және жұмыс тәртібі 1947 жылы 16 қаңтардағы конституцияның кабинет туралы заңында бекітілген.
Жапонияның министрлер кабинеті кабинет басшысы премьер министр және оның министрлерінің құрамымен қызмет етеді. Кабинеттің басшысының тікелей басшылығында кеңсе премьер-министрі, ал министрдің тікелей басшылығында 12 министр: шет іс юстициясы, қаржы, ағарту, денсаулық сақтау, ауыл және орман шаруашылығы, сауда және өнер- кәсіп, транспорт, пошталық байланыс, еңбек, құрылыс, жергілікті адменистрация ісі бойынша.
Кеңсе премьер-министрінің қол астында сонымен қатар 24 арнаулы басқарушылықтар бар, олардың ісіне премьер-министр жауапты.
Жапония министрлер кабинетінің құрамында ішкі-істер министіріне арнаулы тақ жоқ, сонымен қатар қарулы әскери, және теңіз министрлері. Бұл қызыметтер полициялық зорлық зомбылыққа және милитаризмге қарсы кепіл ретінде алынып тасталды.
Әскери министрдің қызыметін қорғануды басқаратын портфельсіз министр орындайды, ал ішкі істер министрінің бұрынғы көптеген қызыметін қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін мемлекеттік комитетті басқаратын жергілікті администрациялық министрге жүктелген.
Конститьуция бойынша министрлердің жартысы парламент депутаттары болуға міндетті. Министрлердің еш қайсысы тағайындалған қызыметімен қатар административтік басқада тақтарға орналаса алмайды, конституция бойынша «азамат» болуға міндетті№
Практика әдетте барлық министрлердің немесе оларды басатын парламент депутаттарын куәландырады. Кабинет басшысын парламент ұсынысымен император тағайындайды. Жапонияда қалыптасқан практика бойынша кабинет басшысының қызымет орнын көпшілік партиясының парламент лидері қызыметте болады. Конституция министрлер кабинетіне атқару билігін іске асырылуын жүктейді. Ортақ кабинет қызыметін басқарумен қатар, заң өмірін өз еркімен жүргізу міндеттемесін жүктейді; Мемлекеттік істі басқару, сыртқы саясатты басқару.
Келіс сөздерді бекіту; сонымен қатар үкіметтік немесе жағыдайға байланысты парламенттің мақұлдауын талап етеді. Қабылданған заң нормалары бойынша азаматтық қызымет организациясы және оны басқару.
Қаржыны құрастыру және оны парламентке қарастыруға ұсынылады. Конституция және заңдарды өмірде іске асыру мақсатында үкіметте бұйрықтар шығарылады сонымен қатар үкіметтік бұйрықтарда қылмыстық жазаға қатысты баптар қамти алмайды.
Ортақ және меншік амнистиялар жауапқа тартуды кейінге қалтыру және жұмсарту туралы шешім қабылдау, Кабинет министрлер туралы заң мен конституция парламент алдында кабинеттің коллективтік жауапкерлік принцпін жариялайды. Парламент кабинетке сенімсіздігін білдірген кезде кабинет отставкаға кетеді, егер примьнр-министр сенімсіздік вотумын алған күннен бастап он күн ішінде өкілдер палатасын таратпаса. Палаталардың әр-қайсысы парламент (информация) талап ететін хабарламалармен есепті беруге міндетті, үкіметтін қызыметін текскруге мүмкіншілігі бар. Бірақ практикада парламент алдында кабинеттің жауапкершілігі жоқ. Парламент сайлаған премьер-министр парламентте көп орын алатын басқару партиясының лидері болып табылады. Партиялық дисциплина
басқарушы партияның депутаттарына өзінің партиялық лидеріне сияқты примьер-министрге тәуелді болуы тиіс және кабинет министрлерінің ұсынысымен шкшімін сайлау. Негізінде кабинетті парламенттік көпшілік басқармайды керісінше өкілдер партиясының лидері ретінде кабинет парламенттік көпшілікті басқарады.№ Конституция премьер-министрге басқа министр кабинеттерін ойынша қызыметке тағайындауға және босатуға уәкіл етеді. Кабинет атынан парламентке қатыса отырып премьер-министр парламентке қаржы туралы жобаны, заң жобаны және басқа елдлің жоғарғы заң шығарушы органдарының бекітілуін талап ететін құжаттарды қарастырыға жібереді. Парламентке мемлекеттік істерді және сыртқы қатынастарды жеткізіп туру құқұғына ие. Кабинеттер шешіміне сүйене отырып ол мемлекеттік биліктің барлық орындаушы туйінін басқарады және олардың жұмысын басқарады. Премер-министр отырыстарда окіл болады және оған министрдің қызмет бабына қатысты мәселелерді шешуге заң бойынша аяққы сөз беріледі. Заң оған мемлекеттік орындаушы басқармалардың қызметін уақытша тоқтатуға уакіл етеді.
Егер премер-министр министрдің қызметінің мерзімі аяқталған жағдайда конституция бойынша кабинет өзінің толық күйінде отставкаға кетуге міндетті. Егер премер-минстр өз қызметтерін уақытша орындай алмаса немесе тақтан уақытша кетсе оның міндеттемелерін министрлер кабинетінің біреусі өз мойнына алады. Пример-министр өзіне басқа минисстрдің міндеттемесін жүктейді немесе оны басқа министрге тапсырады, егер кімде кім өзінің тағайындалған орнын тастап кетсе немесе өз қызметін іске асыралмаса. Пример-министрге пайдалануға берілген құқықтар оны елді мемлекеттік аппаратында ең биік тұлға жасайды. Бұл орынға тағайындалу саяси тұлғаға елдің саяси өміріне өзгеріс әкелуге мүмкіншілік береді.
Жапонияның жоғарғы сот учереждениясы болып конституциясы бойынша «барлық соттық билікке ие» жоғарғы сот болып табылады. Жоғарғы Сот негізгі Соттан және 14 соттан тұрады.Негізгі сот кабинеттер министрлеріңің шешімі бойынша император тағайындайды, ал қалған соттарды кабинет тағайындайды. Жоғарғы Сот конституцияға түсінік беруге және конституцияға қатысты заңдар, қаулылар және дерективалар туралы пікірге және ерекше құқықтарға ие. Сонымен қатар прокуратураның басқа соттық органдарындағы шешімді ауыстыруға және қайта қарау құқығына ие. Конституция бойынша тек конституция мен заңға байланысты «барлық соттар» өзінің ішкі дауысына сүйене отырып тәуелсіз жұмыс істейді.
1947 жылғы конституция елдегі мемлекеттік биліктің ара қатынасындағы және құқығындағы жүйені кардиналды түрде өзгерті. Елде тек парламенттік заңдарға сүйене отырып, мемлекеттік басқару жүйесінен бірінші рет өзгеріс енгізілді. Соныммен қатар парламент «Парламент мемлекеттік биліктің жоғарғы органы» болып жарияланды.
Осымен жапон конституциясы басқа дамыған капиталистік елдердегі мемлекеттік биліктің жоғарғы органы ретінде өкілдік учреждениенің тікелей танылуының жоқтығымен ерекшеленеді.
1947 жылғы конституция формалды түрде жоғарғы өкілдер органындарына заң шығару сферасында ерекше. Сонымен қатар жапонияда басқа дамыған капиталистік сияқты, АҚШ-тан басқа, онда атқарушы биліктің басшысы формалді түрде заң шығарушы инициятива құқығына айырылған, заң шығарушы инициативада парламентпен үкімет арасында теңдік орнатылған. Елде күші бар юристік қаулылар кез келген палатасындағы депутаттарға, мейлі ол өкілдер палатасынан болсын, мейлі ол кеңесшілер палатасынан болсын, сонымен қатар министрлер кабинетіненболсын олар ғзаң жобаларының инициаторы ретінде қатысуға құқығы бар.
Соғыстан кейінгі реформа кезегінен айырықша ерекшелігі американдық саяси мемлекеттік нормаларды және институттарды сонымен қатар сол кезде АҚШ-та қалыптасқан административтік комитеттік жүйесін кең көлемде шеттен алуы болып табылады. Аяққысы қалыптасқан мемлекеттік аппараттарды және өкіметтен тыс өкілдерді қоса орталық администрациялық консультативтік органдарының құрылуын болжайды: академиялық, профсаюздық, кәсібилік және т.б. Американдық жүйе жапонияның саясатына тез сіңісіп кетті және 40-шы жылдың аяғында елдің басқару аппаратының тұсында көп көлемде әр-түрлі кеңестік комитеттер және кеңестер пайда бола бастады, олардың салдарынан саяси шешілуге қабылданған негізгілер болды. Жапонияның соғыстан кейіңгі конституциясы мемлекеттік чиновниктерінің «деполитизация» принципін жариялады және оның статусын «қоғамның бөлігі емес құлы» деп анықтады.
Екінші дүние жүзілік соғыс аяқталғанна кейін жапонияда қалыптасқан саяси жүйе өзін көрсете бастады, сөйтіп Шэйдзиді қалпына келтіргеннен кейін қайта құру кезеңін қабылдаған кезде континенталдық құқықтық нормалардың бірегей мағыналы дәреже қалыптасты. Бұл сол кездегі Жапонияның құқықтық салалаына, сонымен қатар мемлекеттік басқаруда реттеу жүйесінің бөлімдеріне өз қол таңбасын қалтырды.
Осы уақытта осы елдің адменистративтік құқықтың, конституцияның қарастырылмаған элементі болып мемлекеттік биліктегі өзіндік мәні бар жоғарлатушы ұлттық идея қала берді. Мысалы: американдық адменистративтік консепциядағы формальді түрде мемлекет пен жеке адам арасындағы қарым-қатынасты қарастыратындығының өзгешелігі Жапонияда мемлекеттік басқаруда айырықша дәрежеде басқа көз-қарас қалыптасқан. Ол бірінші кезекте административтік биліктің субьектісі ретінде мемлекет қатынасын анықтайтын «алдын-ала жинап қойған юристің
жинағы» административтің құқықты түсіндіретін Жапонияның авторитеттік «Кодзиэн» энциклопедиясының сөздігінде аса өзгешелікпен сипатталған.№
Соғыстан кейінгі рефома қоғамдық өмірдің барлық жағына эканомикалық, социалдық, саяси, мәдени жақтарына қатысты болғандықтан іріктеп жиналуы өте маңызды және ерекше жағына айналды.
Жапония демократиясын айта отырып ол ешқашан саяси мәдениетке тән болған жоқ екендігін ұмытпауымыз керек, дегенмен конфуцияндықты тарату ареалындағы басқа Азияттық елдерде осындай сипатқа ие. Конституция Мэйдзидағы демократиялық «де-юре» мәлімдемесіне қарамастан шын мәнінде ол елде екіші дүние жүзілік соғыста жеңіліске ұшырағанна кейін ғана кіргізілді. Сонымен қатар ұлттық ұқсастықты және салт-дәстүрдің жойылуы болған жоқ, өйткені елдің саяси элитасы максималды түрде прагматизмді көрсетті және қалыптасқан жағыдайды шынайы бағалауы.
Демократизация билеуші элитаның қолында сақтап қалудың жалғыз жолы болды. Ол бұрыңғы консервативтік бюрократтармен және былайша айтқанда екінші эшалон саясаткерлермен орындалуы солай болғандықтан оккупациялау жылдары көп санды емес жоғарғы саяси элита қабаты тазартылуға ұшырады.№
Сонымен қатар демократия батыс және азияттық елдерге бірдей мағыналы емес екендігін ұмытпау керек. Жекелегенде Жапонияда өзінің спецификалық моделі қалыптасты оған социал мәдени ерекшеліктер, этико-құқықтық спецификка, саяси мәдениеттегі салт дәстүр өзінің үлкен әсерін тигізді. Оған қоса Жапондық демократияның қызымет істеуіне қажетті өзіне тән барлық юристік және институты бар сонымен қатар оның тарихи өзіндік қалыптасуын байқамауға болмайды. Жапония басқа Азиятты елдер сияқты саяси структураны батыс елдерінен алып пайдаланды. Бірақ оның мазмұны нақты саяси практиканың әсерінен байсалды өзгеріске ұшырады. Елде кенеттен соғыстан жеңілуіне байланысты жүйелі кризис Жапонияны саяси және эканомикалық реформалардың қажеттілігінің алдына әкеп соқты оның орындалуындағы шешуші рол батыс құндылықтарын таратушы АҚШ оккупациялық администрациясына тән болды, ол жапондықтардың тарихи заңдылықтарын және рухани демеу деңгейін олардың ұлттық спецификациясын жәек дәстүрлі құндылықтарын есепке алды, Жапон қоғамы тұтастай алғанда реформаны және соғыстан кейінгі жылдардағы саяси құқықтық реформа мен мемлекеттің бар болуына моралдік заңды негіздің ірге тасына айналған жаңа конституцияны сабырлықпен қабылдады. Реформаны ойдағыдай орындау үшін қажктті жағыдай тездетілген модернизациямен демократизация АҚШ оккупациялау администрациясын қамтамассыздандырған саяси тұрақтылық болды. Конституция кепілдеген ддемократиялық принціп адамды азат етті, инициятиваға жағыдай жасада, қабілеттілік, тапқырлық көрсетті қоғамдық өмірді және эканомиканы белсендіруге көмек тесті.
Халық аралық қақтығыстарды шешу үшін Жапонияның соғыстан бас тартуы эканомиканын өркендеуіне үлкен мағына берді.
Эканомикалық қызыметтін демокрациясы бәсекелестік күрестің күшейуімен алып жүрілуі еңбек өнер кәсіптің осуіне және капиталдың жинақталуына жағымды жағыдай жасалды. Антимонополистік заңдардың және басқа да факторлардың негізінде бәсекелестіктің күшейуі Жапонияны тамаша өсуіне алып келді деп айтуға болады, және кәзірге дейін барлық жағыдайларда кәсіпкерліктің өсуінің бірден-бір стимулына айналды.
Сөйте отырып мынандай қорытынды жасауға болады, Жапонияның 40-50жылдардағы Жапонияның саяси өркендеуінің ерекшелігі Батыс Европаға байланысты социал-демократиялық моделдің өркендеу демократизацияның негізгі жетістіктері мұнда АҚШ оккупациялық биліктің қатысуымен саяси элитаның консервативті өтуі маңызды реформалардың нәтижесі болды.
Саяси демократиялық билік орындалуы үшін әр-түрлі социалдық қабатты және жұмысшылардың, шаруалардың, пациофистердің, либералистердің, социолистердің саяси күштеріне, радикалды өзгеріске ұмтылған консерваторлардың бір бөлігін кең түрде қолданды
Нәтижесінде Жапонияда реформаның өткізілуі Батыс елдерімен жақындатты. Соғыстан кейінгі социал-экономикалық және саяси структураны жаңа демократиялық түрге алмастыру елдің көтерілуіне жалғыз дұрыс жолда болды.
Модернизация барлық жағынан белсенді түрде өтті. Соғыстан кейінгі реформа Жапонияның даму тарихындағы бұдан кейін демократизацияның жақтарынан кеткен елдің жетістіктерінің фундаментіне айналды.