Әр түрлі құн теориясы бар. Олардың теориясы — еңбекті құн теориясы, қоғамдық абстракты еңбекпен ұстау және тауар құны мөлшерін анықтайды, өндірістеріне жұмсағанына. Мына теория негіздері ағылшын экономистермен жасалған У. Петти, А. Смитом және Д. Рикардо. Петти ойды айтты, не жалпы құн еңбекпен анықталады. Смиттің сәйкесінше, заттың өндіріс салалары тауарлардың құны кез келгенге жасалады, бірақ ол нақтылы еңбекке құрушы қасиет құнын қосымша жазған. Рикардо еңбекпен тауарлардың құнын анықтайды, өніріске олардың жұмсалғанмен, оның нақтылы түріне қатыссыздық. К. Маркстың жұмыстарында тауар өндірушілердің еңбек екі жақты табиғаты алғашқы рет ашылған болатын.
Қазіргі заманғы шарттарында құн кең көп таралған теориясына шекті пайдалы теориясы келеді. Ол өзінің жұмыстарының басын К. Менгер, Е. Бем-Баверк, Ф. Визерден алады.
Мына теорияны жақтаушылар бекітеді, не құн анықталады «шектінің», яғни ең азы, сатып алушыға оралған тап осы тауар пайдалысымен. Бем-Баверк мына үлгіні ашады жай қоныстанушыны алып, бес қап бидаймен орманда тұратынын. Бірінші қап оған қоректенуіне керек, екінші — оның жақсаруына арналған, үшінші — үй құс жемдеуіне арналған, төртінші — арақ даярлауына арналған, бесінші — тоты құс тамақтануына арналған, оған ермекпен қызмет етуіне. Бидайдың құны бесінші қаптың пайдасымен анықталады, керектісіз қажеттіліктерді қанағаттандырғанды. Осыдан келіп: тауардың көптігі, сұраныстың пайдасына азырақ және оның құны төмен болып келеді.
Австриялық мектеп өкілдері (және басқа неоклассиктер) белгілейді, тауардың құны пайда болуы барлық өндіріс факторларын қатысуды қабылдайды — еңбек, капитал, жер, кәсіпкерлік қабілеттілікті тек еңбекпен қана емес, қалай еңбекті құн теориясы жақтаушылары ойлаған. Өндіріс мына факторларына табыстардың үш түрін талапқа сай болады — еңбек ақы төлеу, пайда және рента. Аталған табыстар тауар құнын құрайды және нарықта баға арқылы тауарлардың сатылуы барысында іске асады. Мына концепция өндіріс факторларының теориясы сияқты экономикалық әдебиетке белгілі құн теориясында жаңа бағыт ру басымен, аталған жарастыру екі теориясына ұмтылғанын көрнекті ағылшын экономисті А. Маршалл келді. Оның пікірімен, шекті пайдалы теориясы айқын бір жақтылықпен азап шегеді, сондықтан құн бір фактормен түсіндіреді. Дәл осындай К. Маркстің теориясында: жалғыз құнның қайнары нарық шаруашылығында еңбек және тек қана еңбек болып шығады. А. Маршалдың теориясында құн анықтамасы нарық күштердің әрекеттестік айқындауына апарылады, тыста жатқан сұраныс сияқты (шекті пайдалы), дәл осылай ұсыныстың (өндіріс шығындары). Маршалдың осы мәнінде айтқан пікірі көпке белгілі: «біз бірдей негізбен таласуға құн пайдалымен немесе өндіріс шығындарымен жөнге салынады, дәл осылай қайшының жүзі қағаздың жоғары немесе төменгі жағын кеседі ма деген».