“Облгаз” АҚ-ның экономикалық жағдайы

Батыс Қазақстан облысындағы газ шаруашылығына биыл 45 жыл толып отыр, 1960 жылы құрылған.

Кәсіпорынның негізгі мақсаты болып, тұрығындарды газбен қамтамасыз ету, яғни газды жағу, орнату, ал соңынан тұрғандарды және облыстағы кәсіп орындарды табиғи газ жүйесімен қолдануға мүмкіншілік беру болып табылады.

Қазіргі кезде табиғи газды қолдану қашықтығы 1 855,8 шақырымды құрап тұрғанын, соның ішінде облыстағы 89409 жанұяға қосулы, Ақсай қаласында және 7/11 облыс райондары алып жатыр.

Акционерлік қоғамның негізгі қызметтері:

• коммунальдық- тұрмыстық объектілерді және тұрмыс жерлерді газдандыру жүйелерін жөндеу және қолданысқа әкелу;
• үй ішіндегі сенімсіз құралдарды ауыстыру және дұрыс жөндеуден өткізу;
• газ счетчиктері және газ құралдарын орнату;
• тұрмыста қолданатын газды орнатуды монтаждау және керімонтаждау;
• және таағы басқа.

Акционерлік қоғам қаржылық жағдайын жақсарту бағытында, осы екі, үш жылда газды сату көлемін үлкейтіп, оның жұмысын жақсарту, ал сатып алушылармен газдың тұрақты құнын орнату болып табылады.

Акционерлік қоғам өзінің жұмысындағы негізгі күш бағытын тұрғындармен әр түрлі төтенше жағдайлардан сақ болып, газбен дұрыс қолдану, сонымен қатар газ құралдарын тұрмыс жерлерде жандандырып және уақытында жөндеу жөнінде қызмет етуде. Осы қызметтерді жасауда Облыстық төтенше жағдай мекемесі, арнайы жөндеу цехтары, облыс райондарындағы мекемелерде қосылуда.

“Облгаз” АҚ-ның экономикалық жағдайын сипаттау барысында төмеде келесідей кестелер қарастырылады.

“Облгаз” ААҚ-ның 2003 –2005 жж аралығындағы өндіріс көлемі

Облгаз ААҚ-ң өндіріс көлемін талдау кестесі бойынша тауар сатудан кіріс бойынша базистік жылы, яғни 2003 жылы 164156, ал өткен жылы, 2004 жылы 360932 мың тг. болып көбейді, яғни ауытқуы 196776 мың тенгеге тең болып отыр. Есепті жылы өткен жылға қарағанда 410325 мың тенгеге көбейіп, ауытқуы 49393 мың тенгеге жетіп отыр. Негізгі құралдар бойынша жылдан жылға көбейіп, яғни 2003 жылы 541180 мың теңге болса, 2004 жылы 544834 мың тенгеге өсті, ауытқулары 3654 мың тенге болып табылса, 2005 жылы 3065314 мың тенге дейін күрт өсіп, ауытқу айырмашылығы 2520480 мың тенгеге дейін тең болды. Жұмысшылар саны бойынша 2003 жылы 452 адамға, 2004 жылы 471 адамға дейін өссе, есепті жылы, яғни 2005 жылы 475 жұмысшы болып отыр, ал олардың ауытқуы 2003 және 2004 жылдар аралығында 19 адам болса, 2004 және 2005 жылдары 4 адамға дейін көбейді. Ал еңбек ақы қоры бойынша кәсіп орында жыл сайын өсіп отырғанын көреміз, яғни 2003 ж 105039,3 мың тенге болса, 2004 жылы 125658,6 мың тенгеге дейін барып, ауытқуы 20619,3 мың тенге болып отыр, 2005 жылы 143579,7 мың тенге. Ол 2004 және 2005 жыларында 17921,1 мың тенге ауытқуы болғын, яғни 2003 және 2004 жылдарға қарағанда төмендегіні байқаймыз. Дебиторлық бережақ бойынша өткен және есепті жылдарға қарағанда базистік жылы пайда болғанын, ал 2003 және 2004 жылдар аралығында -269538 мың тг. зиян шексе, 2004 және 2005 жылдар аралығында -9988 мың тг. дейін зиян болған. Бұнда дебиторлық бережақ жылдан жылға аз сомма болған. Кредиторлық бережақ дебиторлық бережақ сияқты 2003 жылы 504747 мың тенге болып отырса, 2004 жылы 448370 мың тенгеге дейін түскенін, яғни ауытқуында –56377 мың тг. зиян көріп тұрғанын, ал 2005 жылы 349590 мың тенге ауытқуы 2004 жылда 98780 мың тенгеге дейін зиян болғанын, яғни кәсіп орын шығынға ұшырағанын бастадық. Ал таза табыс бойынша 2003 жылы, яғни базистік жылы –105369 мың тенгеге зиян болса, 2004 жылы 181346 мың тенге болып, ауытқулары 286715 мың тенгеге тең болып отырса 2005 жылы 173642 мың тенге азайғаны, ауытқуы –7704 мың тенге дейін төмендеп отыр.

“Облгаз” ААҚ-ның 2003 –2005 жж аралығындағы

негізгі құралдардың құрылымы

“Облгаз” ААҚ-ң негізгі құралдардың құрылымын қорытындылай келе, біріншіен негізгі құралдардың барлығы 2003 жылы 541180 мың тг. құрап отырса, 2004 жылы 544834 мың тг. дейін өсті, 2005 жылы 3065314 мың тг. дейін көбейгені, үлес салмағы 100 пайыз болып отыр. Негізгі құралдардың, соның ішінде ғимарат және құралдар бойынша 2003 жылы 33574 мың тг.болса, үлес салмағы 6,2 пайыз, 2004 жылы 27575 мың тг. төмендегені, ал пайыз бойынша 5,1, ал 2005 жылы ғимарат және құрылғылар сомасы 26106-ға дейін төмендегені,үлес салмағы 0,9 пайыз болғаны. Ал машина және жабдықтар бойынша 2003 жылы 476799 мың тг.болып отыр, ал үлес салмағы 86,8 пайызға тең болып отыр. Ал 2004 жылы 479363 мың тг. болғанын, пайыз бойынша 87,9 пайызға дейін көбейгені, 2005 жылы 2997698 мың теңгеге өскені, яғни 97,8 пайызға дейін көтерілді. Транспорттық құралдар бойынша 2003 жылы еш өзгеріс болмағаны, 2004 жылы 24981 мың тг. болғанын пайыз түрінде 4,6 пайызға тең болып, 2005 жылы 27081 мың теңгеге төмендегені, яғни үлес салмағы 0,9 пайыз болып отыр. Басқа негізгі құралдар бойынша 30807 мың тг. болса, ал үлес салмағы 5,7 ге тең. 2004 жылы 5969 мың тенгеге азайғаны, оның үлес салмағы 1,1 пайызға тең болғаны, ал 2005 жылы 7483 мың теңгеге көбейгені, пайыз түрінде 0,2-ге тең. Ал аяқталмаған құрылыс бойынша базистік жылы 6946 тенге болып, 1,3 пайызға тең болды. өткен жылы және есепті жылы еш өзгермегені, яғни соңғы үш жылда да бірдей болды.

Облгаз ААҚ-ң 2003-2004 жж.. аралығындағы қаржылық есеп көрсеткіштері (мың, тг.)

Қорыта келе, Облгаз ААҚ-ң 2003-2004 жж.. аралығындағы қаржылық есеп көрсеткіштері бойынша дайын өнімнің сатылу кірісі бойынша 2003 жылы 164156 мың тг. болғанын, 2004 жылғы көрсеткіш бойынша 308499 мың, тг., ал 2005 жылы 542012 мың тг-ге дейін көбейген. Үш жылдық орташа құнды алатын болсақ 311804 мың тг. тең болып отыр.дайын өнімнің сатылған өзіндік құны бойынша, 146454 мың тг., ал 2004 жылы 308499 –ға жеткен болса, 2005 жылы 542012 мың тг. пайда болған, ал орташа құн бойынша 338322 мың тг. болып отыр. Жалпы табыс бойынша базистік жылы 17702 мың т. өткен жылы 52433 мың тг. болғанын, ал есепті жылы 83441 мыңға көбейгені, үш жылдық көрсеткіш бойынша 51192 мың тг-ге тең болып отыр. Кезең шығындары бойынша орташа үш жылдық көрсеткіш ьойынша 153286 мың тг болса, соның ішінде сату бойынша шығындар 2003 жылы 2710 мың тг. болса, 2004 жылы 2398 мың тг., ал 2005 жылы 2185 мың тг, болып отыр. Негізгі қызмет табысы(зиян) бойынша 2003 жылы –103352 мың тг. болып зиянға ұшыраған, ал 2004 және 2005 жылдары –114477- -101563 мың тенгеге зиян шегіп отыр. Бұл зиян орташа құн бойынша –37561 ге тең болып отыр. Негізгі емес қызмет табысында 2003 жылы –2017мың тг. көрсеткішімен зиян болған болса, қалған екі жылд табыс алғанын байқаймыз, ал үш жылдық орташа құн бойынша 203322 мың тг-ге тең боып отыр. Салық салудан жай қызметке дейінгі табыс(зиян) бойынша базистік жылы –105369 мың тг-ге зиян қөрген болса, өткен жылы 189919 мың тг, ал 2005 жылы 198731 мың тг-ге табыс болғанын орташа құндық көрсеткіш бойынша 94427 мың тг-*ге тең болып отыр. КТС шығындар көрсеткіштері бойынш 2003 жылы шығын болмаған, 2004 жылы 8573 мың тг., ал 2005 жылы 9315 мың тг. болып отыр, орташа құн бойынша 8944 мың тг. тең. Салық салудан кейінгі жай қызмет шығыны(зиян) бойынша 2003 жылы салық салудан жай қызметке дейінгі табыс(зиян) мен бірдей зиян шеккен, ал 2004 жылы 181346 мың тг. көбейгені, 2005 жылы 215405 мың тг. болған. Орташа жылдық құн бойынша 97127 ге тең болып отыр. Таза табыс(зиян) -105369 мың тг-ге базистік жылы зиян көрсе, өткен жылы 181346 мың тг. көбейгені, 2005 жылы 173642 мыңға төмендегені орташа есеп бойынша 83206 мың тг-ге тең болып отыр. 2003 жылғы қаржылық есеп көрсеткіштері бойынша зиян мен табыс бірдей болғанын, ал 2004-2005 жылдары “Облгаз” ААҚ-ның қаржылық жағдайы жоғарлағаның байадық.

“Облгаз” ААҚ-ң 2003-2004 жж.. аралығындағы жұмысшылар саны және еңбек ақы қоры

Қорыта келе, жұмысшылар саны және еңбек ақы төлеу қорының көрсеткіштері орташа еңбек ақыны есептеуге алатын жұмысшылар саны 2003 жылы 449 адам , ал үлес салмағы 100 пайызды көрсетсе, соның ішінде негізгі жұмысшылар персоналы 433 адам болып, 96,4 пайызды құрап отыр. 2004 жылы 467 адам 2005 жылы 485 жұмысшылар саны, орташа еңбек ақыны есептеуге және негізгі жұмысшылар персоналының үлес салмағы 100 пайыздан келіп тұр. Еңбек ақы қоры сызылған және сызылмаған жұмысшылар саны 105039,3 мың тг. оның үлес салмағы 100 пайызға тең, ал негізгі жұмысшылар персналы 101081,8 мың, тг. үлес салмағы 96,2 пайыз болып табылады. 2004 жылы 125658,6 мың, тг. негізгі жұмысшылар персналы да 125658,6 мың тг. болса, 2005 жылы Еңбек ақы қоры сызылған және сызылмаған жұмысшылар саны соның ішінде: негізгі жұмысшылар персоналы 163493,6 мың, теңгені құрап отыр.ал 2004-2005 жылдардағы пайыз көрсеткіші 100-ге тең. 2004 жылы 2003 жылға қарағанда жұмысшылар саны 18 адамға және негізгі жұмысшылар персоналы 44 адамға дейін өссе, 2005 жылы 2004 жылдан сонша есеге дейін өсті. Еңбек ақы қорыда жылдан жылға өсіп персонал саныда оң деген бағаны көрсетіп тұр.