Бактерияларды класификациялау және оларды зеттеу әдістемелері

Бактериялар құрылыс ерекшелінгіне байланысты оларды зерттеу мақсатымен ботаникалық әдістемелерін жұмсау кезінде жақсы нәтижелерге жеткізбейді.

Бактериялардың құрамының жайлылығы және кәдімгі ядроның я тағы басқа органойдтердің жоқтығы және жыныстық көбею үрдісінің болмауы мен цитоморфологиялық тәсілдерді жұмсау, мысалы, ботаникалық жіктеуге қолдануында тәір нәтижелерді бермейді. Мұнда тағы басқа тарихи әдістемелерді қодануға мүмкіндік болмайды.

Қазіргі заманда бактериялардың көне заманғы дамуы туралы ешқандай мәліметтер сақталмаған. Тасқа айналған бактериялар қалдықтары өте аз, сондықтан осы ағзалардың эволюциялық даму үрдістеріне көмек беруі өте шамалы болғаны рас. Бактериялар табиғатта кең тараған сондықтан оларға космополитизм деген құбылыс сипатты болғаны мәлім. Қазіргі заманғы географиялық мәліметтер туралы және ерекшеліктер туралы мағлұматтар әзірше сипаттауға мүмкіндік бермейді.

Қазір микробтар туыстық жағынан дәлелдеу жасаудың ең қолайлысысы – ол эксперименталдық құбылмалылық әдістемесі. Осы әдістеме арқылы бірқатар бактериялар мен микробактериялар арасында, микококтар мен микробактериялар арасында және микробактериялар мен проактимомициттер мен актиномициттер арасында жақындығын дәлелдеу мақсатымен.

Бактериялар арасында түрлерін дәлелдеу үшін осы зерттеуге қойылған микробтарды жасанды қоректендіру орталарында өсіру (таза күйінде өсіру және жалғы клеткаларды я толығымен популяцияларды және сонымен қатар даму кезеңінде кездесетін көзге түсетін я анық көрінетін өзгерістер. Бактериялардың шапшаң өсуі, ағзаның құбылмалылығымен байланысты көптеген сұрақтарды шешуге, әсіресе тұқымқуалаушылыққа байланысты белгілерді дәлелдеу.

Культуралық өсу үрдістерін салыстыру өткізгенде олар бірқатар жасанды қоректерде айырмашылықтарды дәлелдеу мүмкіншіліктерді береді.

Бірқатар микробтар алуан түрлі түсті пигменттерді түзеді екен: қызыл, қөк, жасыл, қоңыр, қара, және аралас түсті.

Көптеген микробтар пигмент түзбейді, олардың колониялары түссіз болады. Пигмент атаулысы ол тұрақты белгі, мұндай ьелгі ьактериялар жіктеулерінде пайдалынады. Жіктеу морфологиялық, физиолдогиялық және биохимиялық белгілері арқылы дәлелденген, бірақ кез келген белгілер жіктеу жасауға жарамайды.

Соңғы жылдарды химиялық құрамына көп көңіл бөлінеді. Бірқатар зерттеушілер пікірі бойынша клеткалы қабықтарының нуклеин қышқылдарына, басқа пікірлері бойынша протоплазмасының белоктар мен нуклеин қышқылдарының құрамына қарай, ал үшінші пікірі бойынша тек қана дизоксирибонуклеинқышқылының құрамына қарай.

Микробиологияда филогенетикалық тәсілі ұтымды түрде қолданылуы мүмкін. Эксперименталдық құбылмалылығы тәсілі бойынша культуралардың полиморфизимнің және өзгерткіштігін зерттеп жіне осындай көрсеткіштерге қарай зерттелген варианттартоптардың туыстылығы туралы бағалау өткізу пайда болды.

Медициналық бактериялық практикада серологиялық тәсіл кеңінен қолданылады. Серологиялық тәсілі көмегімен (антиденелер және солармен байланысқан имунитет реакциялары микробтардың уыттылығын келтіру, микробтарды агглютинациялау және т.б.) тәсілі – бактериялардың патогендігін диагностикалау үшін. Осы тәсіл өте сезімтал, оның көмегімен өзара жалпы сипаттамаларды айқындауға жарамды.

Бірнеше бактериялар және актиномицеттер идентификациялау фаголизис әдісін қолдану әдісін ұсынып жатыр. Осы әдісті фагтар бірқатар бактериялар клеткалар ыдырату қабілеті. Фагтар қатарында поли және моно валенттік заттар кездеседі. Түрлерді дифференциялауға тек қана моноваленттік фагтар жарамды болады.табиғи жайда дарақтардың таралуымен және ағзалар қауымдасьықтарымен олардың құрылымдық және функцияларының қызметтерінің зерттеу биология тармағының бірі – экология болып табылады.

Микробтар әлемін зерттеумен микроорганизм экологиясы атты ғылым тармағы шұғылданады.