Экономикалық қызметтер – бұл тек қаржы қорлар қозғалысы және өнімдер ғана емес, бірінші кезекте нақты мәліметтер ағымдары, оларсыз қоғамдық маштабта өндіруды мүмкін емес. Яғни, қазіргі өркениет дамуда ақпаратты экономикадағы дәстүрлі өндіріс факторлармен, оның ішіндегі еңбек, жер, капитал және қолдану қабілеті — бір қатарға қойылады [1].
Информатиканы оқытуда “Экономиканы ақпараттандыру” түсінігін, оған былайша анықтама беруге болады. Мұндай мәліметтер қорының дамуы қажет етеді. Қоғамдық өндірістің дәл, парапар деңгейін және мәдениетті адамдардың мәліметтер деңгейін, ақпараттық қоғамды құрайтын мінез-құлық, қылық иесін көрсетеді.
Экономиканың ақпараттандыру секторы деген жаңа ұғым тектен-тек анықталмаған, қоғамдағы ақпараттық процесстердің жиынтығын анықтайды. Ғылым, білім, банк, өнер мемлекеттік аппарат, реклама, сот орындары, кейбір өндірістік саланы және қызметтерді ақпараттық сектор қамтиды.
Информатика курсы болашақ экономистерге экономикалық қордың бірнеше өзгешіліктерден тұратынын жеткізілуі тиіс.
Бірінші өзгешілігі ресурстардың өндірістік айнымалыға позитивтік әсері. Ақпараттық қор өндірістің сапасымен экономикалық өсуіне дәстүрлі жағдай жасайды.
Екінші өзгешілігі ақпараттандырудың жұмыс күшіне жағымды әсер етеді, адамның ақыл ойына, экономикалық, әлеуметтік жағдайын анықтайды. Жеке тұлғаның біліммен мәдениет, жеке және ұжымның бастамалар ұсынысы, еңбек сапасын күшейтеді.
Үшінші өзгешілігі ақпараттық қордың капитал айнымалы мен қайта өндіру процесін жылдамдату [2].
Заманауи бизнес кеңістік пен уақыт шеңберіне бағынбай телекомерциялық тізбек формасын құрайды.
Экономика саласына ақпараттық комплекстік қызметтің енуі, экономикадағы алмасулары экономикалық бизнесте жаңа тізбек тудырды, бұл жаңалық интернет-экономика деп аталады. Бұл бизнес бойынша ақпараттың өңделуі қызметтері, автоматтандыру процессі арзандауы мүмкін.
Өкінішке орай, алдын-ала шығындарын өндіріс және мәлімет өңдеу және шығарылған нәтижелер қатынасын анықтау киын. Республикамыздың жоғары оқу орындарында студенттерді дайындау өзгешілігі, сол барлық пәннен оқыту мазмұны түрлендіріледі. Мұндай түрлендіру жалпы білім беру дайындығындағы дәстүрлі пәндер мазмұнды орын алады.
Бұл жағдайда информатика қазіргі кезде кез келген жоғарғы оқу орындағы оқытылып жатқан маңызды орында. Бір жағынан классикалық информатика іргелі пән болып есептеледі, студенттердің дүниетанымын қалыптастыруда, жалпы білім беру пәндері қатарына кіреді. Бұл жағдайда оқытуды түрлендіреді негізгі мәліметтер технологиялармен барлық мамандықтар қызметіне қолданылуға болатын. Бір жағынан “информатика” сөзі барлық жоғарғы оқу орнында көптеген пәндерді біріктіреді, студенттер оқитын, арнайы курстар мен мамандықтар дайындайтын пәндер.
Пәнді оқыту мазмұнында информатикадан барлық өзгешелігін мәліметтердің есепке алу керек. Оқыту мазмұнының элементтерінде мынадай тұжырым бар, ақпараттар процестері адам өмірінде ақпараттық қоғам құруға себепші болады барлық елдерде [3,4].
Қазіргі ақпараттық қоғам ерекшелігі сол, оның ерекше құрылысының қалыптасуына әсер етпей қоймайды, қоғам құрылысынан өзгеше ақпарат ізі де жоқ. Қазіргі кезде жаңа термин қабылданады “қоғамның ақпараттық инфраструктура” ғылымда бұл былай түсіндіріледі, ұйымдастырулық құрылыс жиынтығы, елдің ақпарат әлемін және қызметін қамтамасыз етеді, сонымен қатар ақпараттық өзара әрекетті, азаматтардың ақпараттық ресурстар ұйымдарына енуін қамтамасыз етеді. Студенттер түсінуі керек, ақпараттық инструктруктурасы қоғамның соңғы уақытта Қазақстанда да қалыптасқанын қоғамда адамдар жасаған ақпараттық техникалық құралдар жиынтығы мен ақпараттық технологиялар, оларды пайдалануды қамтамасыз ету де студенттерге үйретілуі керек.
Информатиканы оқыту мазмұнында және құру модельдер экономикада кіру керек негізгі қаржы ақпараттандыру, экономикаға ықпал етеді.
- техникалық қаржы, электрондық қойылымда мүмкіндік беруді қамтамасыз ету; ақпаратты өңдеу және сақтау;
- полиграфикалық, көшірілген, көпшілік және басқа информацияны құжаттандыру және көбеюін қамтамасыз етуге арналған;
- ақпараттық – телекомуникациялық жүйелер, информацияны байланыс арналары арқылы қамтамасыз ету.
- сымдық желі, спутниктік, және басқа байланыс арналар түрлері арқылы ақпаратты жіберуді қамтамасыз ету;
- теледидар, радиолық, сонымен қатар телефондық, телеграфтық және радио байланыстар;
- оптикалық және жобаланған кино және фотоаппаратура, қаржы көшірмелерге және дыбыс шығаруға қажет.
Ақпараттық индустрия және бұрынғы аталған ақпараттық рынок бір-біріне байланысты, олар қазіргі қоғамның қалыптасуы мен адамдар арасындағы қарым-қатынас жүйесінде маңызды орын алады.
Ақпараттық сауда немесе ақпараттық және коммуникациялық технологиялар саудасы ақшалай заттай экономикалық қарым-қатынас қызметінен тұрады, олар компьютерлік техниканы, коммуникациялық құралдарды, ақпараттық бағдарламамен қамтамасыз етеді және оларды сатып алушыларға ұсынады.
Әрине, ақпараттық сауда сатып алушылардың төлеу қабілеті мен қажеттілігінің даму деңгейіне байланысты.
Оқыту мазмұнына, экономикалық факторлардан басқа ақпараттық саудаға демографиялық территориялық және әлеуметтік себептер әсер етеді.
Ақпараттық сауданың ерекшелігі – сояын алушыларға ұсынылған ақпараттық өнімнің сипатына байланысты болады және қажеттілігін қанағаттандыратын жағдайда ғана мүмкін болады.
Экономикалық саладағы оқитын жоғары оқу орны студенттеріне информатикаға байланысты оқылатын пән үлкен роль атқарады, ақпараттық ресурстар ақпараттық саудада зат есебінде ұсынылады.
Бүгінгі күні республикада ақпараттық қоғамдағы инфраструктура туралы ой бір жерден шықпай тұр, ақпараттық өнімдердің мазмұнына қарай осы проблемаларды былай түсіндіруге болады.
Болашақ экономистерге информатиканы оқыту да, әлемдегі және Қазақстандағы негізгі болашақта дамуы туралы экономиканың мәліметтерін оқыту керек.
Резюме
В этой статье рассмотрены вопросы развития содержания обучения информатике с использованием элементов моделирования реальных экономических ситуаций, при подготовке специалистов экономического профиля в Вузах. Рассмотрены такие понятия как информатизация экономики, информационный сектор экономики.
Summary
In this article considered the development of training content using the computer modeling elements of real economic situations, in the preparation of specialists in economics of Universities. Considered concepts such as computerization of the economy, the information sector of the economy.
Пайдаланылған әдебиеттер
- Корюшкова А.А. Информационный рынок: продукция, услуги, цены и ценообразование. // М.: Коринф, – 1992.
- Ван Хорн Дж. Основы управления финансами. // Пер. с англ. / М.: Финансы и статистика, – 1996.
- Мовсесян А.Г. Современные тенденции становления информационного общества. // Россия и современный мир, М. – 2001, №2.
- Бидайбеков Е.Ы., Гриншкун В.В. Образование в информационном обществе. // Вестник АГУ им. Абая. Физико-математическая серия. Алматы: АГУ – 2002. № 1(5). С.50 — 53.