Бейсик(Basic, BeginnersAll- purpose Symbolicc Instruction Code-жаңадан үйренушілер үшін символдыңнұсқаулар түріндегі көп мақсаты тіл)-60 жылдары Дартмут колледжінде құрылды. Ќарапайымдылығыныңарқасында ол тез тарады.
Бейсик тілікөптеген операциялыќ жүйелерде жұмыс істей алады. MSDOSжүйесінда GWBASIC, QBasic, т.б. бар. Windowsжүйесі үшін әр жылыVisualBasic-тіңжаңа версиясы шығып отырады.
Бейсик- жоғары деңгейлі прогамалау тілдердің бірі.Жоғары деңгейліпрограммалау тілінде порграммақұруоңай. Есепті шешіу алгоритміне сәйкес командаларды текстік редакторда жаздың болды.Компьютердің ішкі құрылысын, енгізу/шығаружүйесінің жұмысын білудің қажетіжоқ.Бірақ программа тексті әлі дайын қосымша емес, тек символдар жинағы.Қандай да бір программалау тілінде жазылған программа тексті толық программа болып жұмыс істеу үшін оған енгізілген командалардыорындай алуы үшінтрансляторлар қолданылады.
Транслятор – берілген программа текстін жұмыс істейтін қосымшаға автоматты түрдеайналдыратын арнайы программа.
Бұған жетудіңекі жолы бар:1)берілген текст мысалы, Бейсиктің нұсқауларжиыны тікелеймашиналықкодқа айналдырылады, бұл кезде операциялыќжүйенің барлық талаптарына жауап беретінпрограммалық файлқұрылады. Берілген текстіпроцессорнұсқауларына осылайшаайналдырыу жәнежүйежұмысына үзіліс жасаукомпилияция деп,осы процесті орындайтынпрограмма – компилятор деп аталады. Компиляторлар бүгінде белгілідеген барлық программалау тілдеріне құрылған.
2) – ші жолыберілген текстің әр бір командасы машиналыќ кодқа айналдырылмайды, бірден орындалады. Оны процессоремес, арнайы программаинтерпретатор орындайды. Екеуініңдежақсы және жаман жақтары бар.Қайысысын таңдаған дұрыс?
Әртүрліжүйелік,қолданбалы программаларқұрушы тәжірбиелі мамандар компиляторды пайдаланады.Себебіолар тез істейтін және тұтас өнімдайындау керек.Программалауды үйрену үшінинтрепретаторыңғайлы. Бұл үйреніпжатқантілдіәр жағынанзерттеуге, әр түрплі эксперименттердіоперациялыќжүйені бұзыпаламын деп ойланбай жасауға мүмкіндік береді.Міне сондықтан MS DOSжүйесінің құрамына QBasic интерпретаторыенгізілген
- QBasic интерпретаторы
QBasicинтерпретаторы арќылықұрылғанпрограммаларды түрлі мақсаттарда тарату мүмкін.
QBasic интерпретаторының алғашқыинтерпретаторларданайырмашылығы:
- программаларды модельдік ұйымдастыру;
- жаңа, икемді құрылымдыкүштіоператорлар;
- берілгендердің өзіндік құрылымын анықтаумүмкіндігі;
- әр түрлі форматтағы және үлкенразрядтағысандарды қабылдау;
- әр түрлі мониторлармен жұмыс істеу;
- берілгендер мен программаларды сақтауүшін жады көлемінің үлкейтілуі;
- қателерді кең түрде анықтау ( интерпретатор программаның орындалу барысында 74қатені анықтай алады);
- көп терезелі байланыс;
- операторлардың редакторға енгізілуі барысында дұрыс жазылуын бақылау.
- редактордың қосымша мүмкіндіктері.
- Редакторды ќосу, онымен жұмыс істеу.
Qbasic -тііске қосу:
- NC- ні жүктеу;
- Qbasic папкасын ағымдық ету;
- каzega. соm файлын жүктеу (егер ұлттық әріптермен текст жазу к/к б/са).
- qbasic. exe файлын жүктеу.
3-ші,4-шіқадамдағы әрекетті бірqbasic.batфайлы арќылы да орындауға болады.
Экранда Добро пожаловать в MS DOS QBASIC! дегендиалогты терезе көрінеді.Enterклавишін бассақ анықтамалықжүйенің терезесіашылады, ESCклавишінбассақ курсор бірінші жолда көрінеді. Программатекстін теру кез-келген текстікредактордағы сияқтыорындалады.Оң жақ төменгі бұрышта курсорорналасқан ағымдық жол нөмірі мен баған нөмірі көрініп тұрады.Редактордағы жол ұзындығы 256 символ.
CTRL+HOME-текстің басына
CTRL+END-текст соңына
SHIFT +курсордыбасқаруклав. -тексті не оның бір бөлігін белгілеу.
CTRL+ INSERT – белгіленген тексті бурергекөшіріу.
SHIFT+DELETE- белгіленген тексті қиыпалу.
SHIFT+Insert -буферге көшірілген н/е қиып алынған тексті курсор тұрған жерге қою.
CTRL+Y-курсор тұрған жолды жою.
- Файлдармен жұмыс істеу
Файлды сақтау үшін файл-сохранитькомандасынорындаймыз.Шыққан терезеде файл атынжазып Enterклавишін басукерек.Сақталғанфайлға қандайда бір өзгерістеренгізп,сол атпен сақтау үшін тағы да Файл- сохранить командасын орындаймыз. Файлды басқа атпен сақтау үшін Файл-сохранить каккомандасын береміз.
Файл—новый- жаңа файлқұру командасы
Файл – выход— QВasic-теншығу.
- Тексті іздеу және ауыстыру
Программа текстінен керекті символды, сөзді іздеу үшін Поиск- поисккомандасын немесеCtrl+Q одан соң F клавиштерін басу керек.Шыққан терезедегіЧто искать деген жердекеректісимволды не сөзді жазыпEnter клавишіннеOK командасын таңдасаќ ізделінді символне сөз программа текстіндебар болса белгілеп көрсетеді.
Программа текстіндегі бір сөзді не символдыбасқа сөзбен не символмен ауыстыру үшін Поиск- замена немесе Ctrl+А, одан соң А клавиштерін басќанда да шығатындиалогтың терезеде Что искать деген жердеізделенді символды не сөзді жазып Заменить надеген жердеауыстырылатынсимволдыне сөзді жазып Enterклавишін неОКкомандасынбасу керек.
- Бірнеше тереземен жұмыс істеу
Qbasic-тебір мезгілде бірнеше тереземен жұмыс істеугеболады.Терезені екігебөлу үшін Просмотр- разбитькомандасын орындау керекТерезеден терезегеөтуүшінF6клавишінбасу керек.Просмотр- разбитькомандасынқайта орындасақ бір терезетүрінекеледі.
Просмотр—экранвыводакомандасынәтижені көрсетеді.
- QBASIC-ті баптау
Параметры-экран командасы экранның түсін, текстің түсін өзгертугемүмкіндікбереді. Фон дегенжерден экрантүсін таңдаймыз. Основной дегенжерінентекст түсін таңдаймыз.
Параметры- Проверка синтаксиса-программаның синтаксистік дұрыс жазылыуын тексеріпотырады.Егероныңтұсына белгі қойылмаса синтаксистітексермейді.
- QBASIC-тің аныќтамалыќ жүйесі
Qbasic жүйесініңкомандалары,операторларытуралымәлімет алу үшін Справка-Предметный указатель командасынорындау керек. Шыққан терезеде алфабит бойынша командалар,функциялар, операторлар аттарыкөрінеді. Керектісінекурсорды тышқанарқылы не ТАBклавиші арқылы әкеліп Enter-ді бассаќ солтуралымәліметті көрсетеді.