1.АйнымалыларғамәнберудіDATA, READ , RESTOREоператорларыарқылыжүзегеасыруғаболады.
DATA операторының LET операторынын өзгешелігі мунда айнымалыларға мән берудеректер блогынпайдалануға негізделген.Айнымалыларға мән меншіктің осы блоктан сандарды немесе символдық тұрақтыларды оқу жолымен орындалады. Бұл программаныорендаралдындакомпьютержадындақалыптастыратынреттелгенсандықинформациябастапқыпрограммадаDATA(деректер)операторыарқылы беріледі.
Оператордыңжазылу пішімі:
KDATAC1,C2,…C Nмұнда
К- қатар нөмірі;DATA-оператордың аты;С 1,С2,…, C N-үтірлерменбөлінгентұрақтылар.
Мысалы, 10 DATA-1,0,86,0,3E-S.Бұл операторбойынша программаны орындаралдында: -1 саны бірінші, 0,86 саны екінші және 0,3*10-5 саны үшінші болатын үш саннан тұратын деректер блогықалыптасады. DATA операторыорындалмайтыноператорлар тобынажатады және программаныңкез-келген жеріне жазыла алады.
Basic тілінде құрылған программа бойыншакомпьютердеесепшығару мынатөмендегідейкезеңдердентұрады:
- программаның операторларынкомпьютерге түсініктіпішінгетүрлендіру. МұндаDATA операторы арқылы дерілген деректер блогықалыптасады.
- Программаның операторлары нөмірлерінің өсу ретіне қарай орындалады.Егер программаның орындалу барысында DATAоператорыкездесетін болса, онда деректер блогын қалыптастыруалдыңғы кезеңде
өтіп кеткендіктен ол есептеуге ешқандай әсерін тигізбейді.
Бастапқы программада бірнеше DATA операторлары болуы мүмкін, бірақ олардан тек бір ғана деректер блогы жасалады.
Мысалы,5DATA2,-1,0
20 DATA0.3,-71.5
100 DATA10,12
программасы бойынша жасалатындеректерблогымынадайреттілікпен орналасқанжетісаннантұрады.
2;-1; 0;0,3; -71,5;10; 12.
DATA операторынбасқаоператорларменбіргебірқатарға жазуға болмайды, ол нөмірленген қатардағы жалғызоператорболуытиіс. DATA операторыREAD операторыныңкөмегіменоқылатындеректерблогынжасайды.
READ(оқы) операторыдеректерблогынан мәндерді іріктепалушыоператорболыптабылады. Оператордыңжазылу пішімі:
K READv 1,v 2, …, VN-айнымалылардыңаттары.
Бұл оператор арқылы программаның орындалуы кезінде деректер блогынан сандық информация іріктелініп алынып, айнымалыларға меншіктеледі.
Мысалы, мынадай программа үзінідісі берілсін:
10 DATA6,-101,2, 100
20 READX,Y,Z
50 READA
20- қатардағы оператордың орындалуы кезінде X айнымалысына 6 мәні, Y айнымалысына-10мәні, ал Zайнымалысына 1,2 мәні меншіктеледі. Бұдан соң деректер блогында пайдаланылмаған тек бір ғана 100 саны қалады. Ол ақырында басқа READоператоры орындалғанда іріктелініп алынуы мүмкін. Мысалы, 50 қатардағы READ Aоператорыорындалғанда сол қалған 100 саны А-айнымалысына меншіктеледі. Деректер блогы мәндерді тек ретіменіріктеп алуға ғана рұқсат етеді.
- RESTORE операторы.
Бұл оператор деректер блогынан мәндер алынып болған жағдайларда онықалпына (бастапқы күйіне) келтіру қызметін атқарады. Оператордың жазылу пішімі:RESTORE. Мұнда RESTORE (қалпына келтіру) оператордың аты. Бұлоператор орындалғаннан кейін READ операторымен сандарды оқу деректер блогының бірінші санынан басталады.
RESTORE операторы программа жұмысының кез келген кезеңінде, яғни деректер блогынан барлық сандар оқылып болғанға дейін де орындала алады.
Мысалы, 10 DATA10, 0,3, 2,8, -0,9
20 READМ,А,В,С
100 RESTORE
120 READА,А,В,С
программа үзіндісінде 20- оператор орындалғанда айнымалыларға мынадай мәндер меншіктеледі: М=10; А=0,3;В=2,8;С=-0,9.
Есепті шешу кезеңінде бұл айнымалылар қандай да бір басқа мәндерді де қабылдай алады. Бұдан әрі А, В және С айнымалыларына М айнымалысының мәнін қалпына келтірмей-ақ бұрынғы мәндерін меншіктеу талап етілсін дейік.Бұл үшін деректер блогынан бірінші сандарды бірінші саннан бастап оқуды даярлайтын RESTORE операторы пайдаланылады. М айнымалысына бірінші санды меншіктеуді қалдырып кету үшін 120- операторда А айнымалысы екі рет жазылған. Мұнда А айнымалысына бірінші меншіктелген мән жалған, ал одан кейін екінші рет меншіктелетін мән ақиқат болады.
3.END және STOP операторлары.
Программа орындалғанда кейде оның орындалуын тоқтатуға және программаның орындалуын түбегейлі ақтауға тура келеді. Осы мақсат үшін Basic программалау тілінде END(соңы), STOP(тоқтау)операторлары қолданылады. END операторы әр уақытта программадағы соңғы оператор болып табылады.
STOP операторы программаның орындалуын тоқтатады, ал інтерпретатор тікелей есептеу режиміне өтеді. Осылайша, орындалып жатқан программаны тоқтату пайдаланушыға экранға айнымалылардың мәндерін шығаруға, ол мәндерге өзгерістер ендіруге, яғни басқаша айтқанда STOP операторының көмегімен программаны түзетуге мүмкіндік береді. STOP операторын программаның кез-келген жеріне орналастыруға болады, оның программада кездесетін санына шек қойылмайды.