І.Зандар орындалуына және құқықтық актілердің заңдылығына қадағалауды жүзеге асырушы прокурордың уәкілеттіктері.
Заңдар орындалуына және кұкыктық актілердін зандылығына кадағалауды жүзеге асырушы прокурордын уәкілеттіктері.
Жоғарыда көрсетілген зандар орындалуына және күкыктык актілердін қадағалауына бакылауды жүзеге асыру кезіндегі прокурордын уәкілеттіктеріне кайтатын болсак, олардын мазүны төмендегідей сипатталуы мүмкін:
1)кызметтік куәлігін көрсетіп кажет деп тапкан объектілер мен мекемелерге кедергісіз кіруге күқығын сипаттай отырып, оларға ҚР-сы Үкіметі, КР-сы Президенті, сот органдарының мекемелері жатпайтынын жеке тінтілу тиіс.Бүдан баска,объектілердің ішіне кіру үшін прокурорда зан бүзылуы туралы акпарат болуы тиіс;
2)бакылау объектілерде прокурорды кызыктыратын құжаттар мен мл іериалдарды алуға, оларды күкыкбұзушылык жөнінде бүл акпаратты тексеру үшін откізілетін талдауларда, зерттеуде және корьггында жасауда іііійдаланылуы мүмкін;
3)заң бұзу фактілер туралы түскен акпараттар негізінде заңдар орындалуын
тексеру уакілеттігі дегенде оның кешенді сипатын айтуымыз керек: оған кедергісіз кіру, кажет құжатарды материалдарды талап ету, баска сала мамандарын теріске тарту сиякты өкілеттектер кіреді.
Бүл өкілеттік прокурордын ең тиімді және манызды өкілеттіктерінін бірі болады.
Тексерістерді өткізу мазмүны, тактикасы мен әдістемелігі орындалуы іскерілетін заннын мазмұнына сәйкес өзгереді.Соған байланысты жалпы Бақылау саласында меншікгі корғау туралы, еңбек туралы, азаматтардын кейбір конституцияык құқыктары туралы, кәмелет жасына жетпегендер туралы орындалуын тексеру әдістемеліктері істеп шығарылған және ішін дайындалады.
4)туындайтын мәселелерді айкындау ушін мамандарды бөлуді талап етуге уәкілетгік . Мысалы, прокурор білімі жетерлі болмайтын арнайы білім салаларын тексерген кезде (медицина, ағарту, әлеуметтік қамсыздандыру) тиісті салаларда экономикалык, экологиялык, денсаулык сактау , т.б. білімдерге ие болатын мамандарды тексеріске катыстыруды талап етуге күкылы. Бұл туралыорганнемесеұйымлауазымдытұлғаларынажіберілгенталап канағаттандырылуға тиіс. Олардын іс сапарының мерзімі прокурормен койылған мәселені шешуге кажет болатын уакытпен белгіленеді. Мамандар берген корытындының бағасын прокурор езімен беріледі.
5)прокуратураға түскен материалдар мен арыздар бойынша басшылар мен баска да лауазымды адамдар тексерістер өткізілуін талап етуге уәкілеттік.Бүл талап жазбаша түрде жіберіледі. Онда тексерудің себебі мен негіздері керсетілуі тиіс және аныктауға жататын накты мәселелер койылады.
6)заңды бузу фактілері бойынша түсініктемелер алу үшін лауазымды адамдармен азаматтарды шакыру уәкілеттігі.Заң бүзу фактісі аныкталған жағдайда прокурор төмендегі уәкілеттіктерін пайдаланылады: 1)кылмыстык іс козғау; 2)әкімшілік құқык бұзушылык туралы өндірісті козғау; 3)прокурормен зан бұзған түлғаларды заңмен белгіленген езге жауапкершілікке тартылуы туралы талап ету; 4)зан бузуды болдырмау туралы ескерту; 5) сот емес органдардың шешімі негізінде заңсыз әкімшілік үстауға тартылған тұлғаларды босату; 6)занға кайшы келетін күкыктык актілерге наразылық жасау; 7)заң бұзуды жою туралы үсыныстарды енгізу үәкілетгіктерін.