Прокуратура органдарының азаматтар ұсыныстарымен,арыздарымен және шағымдарымен жұмыс істеуі

«Қ-н Республикасының прокуратурасы туралы» Қ Р-сы Президентінінкүші бар жарлығынын ІУ тарауында адамның, жеке азаматтың күкыктары мен бостандыктарынын, заңды түлғалардың және мемлекеттің занды мүдделерінін сактауын кадағалау (жалпы бакылау) туралы, соның ішіндеазаматтардын үсыныстарымен, арыздарымен және шағымдарымен жүмыс істеудің міндеттері мен бүл саладағы прокурордын өкілеттіктері белгіленген.

Осы актінін жалпы мағынасы бойынша заңдар орындалуын бакылаудынболып:

А)Қ Р-сы Конституциясының сакталуы;

Б)зандар орындалуы;

В)күкыктык актілердң зандылығы түрады.

Бүл саладағы бакылаудын объектілері болып төмендегілер түрады:

1)орталык биліктін күралына кіретін министрліктер, комитеттер,департаменттер;

2)аткару биліктін әр түрлі деңгейдегі баскармалар, бөлімдер, мекемелер (жергілікті баскару органдар);

3)өзін езі баскару органдар (ілгері аткару комитетгердің міндеттерін жүзеге асырушы органдар);

4)лауазымды адамдар — олар жоғарыда айтылған органдардын функцияларын аткарып отырады, мемлекеттік биліктің өкілдері ретінде ұйымдастырушы-карау және әкімшілік -шаруашылык функцияпардыкарады;

5)коммерциялык немесе коммерциялык емес үйымдардын баскару органдары (директорлар кенесі, баскармалар, т.б), лауазымды адамдары айырмашылығындаолар мемлекетбилігінінөкілі болмайды.

Заңдар орындалуын бакылаудың пәні болып жоғарыда көрсетілген оріандармен және лауазымды адамдармен шығарылған қүкыктык актілердің заңдарға сәйкестігі тұрады.

Мүнда күкыктык акті тусінігі — бүл күкыктык катынастар пайда болуына, өмір сүруіне немесе жойылуына негіз болады (мысалы, енбектік шартка кол кою, жүмыстан босату туралы бүйрык шығару т.б.) бакылаудын тікелей пәні ретінде жоі арыда көрсетілген актілердін зандарға сәйкестігін тануымыз керек.

«КР-сы прокуратурасы туралы » жарлыкта (ІУ тарау, бап) кадағалаудың міндеттері төмендегідей белгіленген:

1)адамнын және азаматтың күкықтарымен бостандыктарын, органдардың, үйымдардын, лауазымды адамдар мен азаматардын күкыктык актілері мен іс-әрекеттерін заңға сәйкес келуін камтамасыз ету; ‘ 2)зандылыктын кез келген бүзылуын, сондай-ак заң бүзушылыккы ыкпал еткен себептер мен жағдайларды аныктап жою, бзулған күқыктарды калпына келтіру шараларын колдану болып табылады.

2.Прокуратура баска мемлекеттік органдарды алмастырмайды және үйымдардын кызметі мен азаматардын жеке өміріне араласпайды.»

Жалпы бакылауды жүзеге асыру кезінде прокурордын өкілеттіктері Жарлыктын 29-бабында көрсетілген:

…1)жүргізілетін тексеріс мәселелері женінде азаматтар мен лауазымды адамдардан көрсетімдер алуға:

2)кызметтік күәлігін көрсетіп, мемлекеттік органдардын, сондай-ак меншіктің барлык нысанындағы үйымдардын аумағы мен үй-жайларына кедергісіз кіруге;

3)басшылардын жане баска да лауазымды адамдардан заңдылыктын жай-күйі және оны камтамасыз ету жөніндегі кажетті күжаттарды, материалдарды, статистикалык деректерді алуға;

4)тексеріске катысу жеке корытында беру ушін мамандарды тартуға;

5)прокуратураға түскен материалдарға, арыздарға өзінін күзыретіне сәйкес тексеріс жүргізуді далап етуге және бүлардың нәтижелері туралы хабарлауды міндеттеу;

6)өзара іс-кимыл негізінде тексерісті жүзеге асыруға баска да күкыккорғау органдарының кызметкерлерін тартуға;

7)зандарда көзделген баска да тексеріс әрекеттерін жсауға күкылы.

2.Тексеріс нәтижелері бойынша прокурор:

1)наразылык енгізеді;

2)заңбүзушылыкты болдырмау жөнінде үйғарым шығарады;

3)кылмыстык іс козғау, тәртіптік іс жүргізу немесе әкімшілік күкыкбүзушылык туралы іс жүргізу жөнінде каулы шығарады, материалдык залалдын өтелу шараларын колданады;

4)адамнын және азаматгың , занды түлғалар мен мемлекетгің күкыктары мен занды мүдделері бүзылған жағдайда заңдардан басқа заңсыз актінін күшін токтата түрады;

5)мемлекеттін органдарм мен олардың лауазымды адамдары енгізген тайым салу сипатындағы шаралардын күшін жояды немесе алып тастайды;

6)мемлекетгің, заңды және жеке түлғалардын күкыктары мен олардын заңмен корғалатын мүдделерін сактауды соттан өтінеді;

7)органға немесе лауазымды ада.мға заңдылықты бүзуды боддырмау туралы үсыныс енгізеді.