философия, әлеуметтік психология, әлеуметтану.
Ұстаз еңбегі психалогиялық- педагогикалық тұрғыдан ғана емес, мұғалімнің әдістемелік даярлығында тұрақты жетілдіруді талап етюді. Іс-әрекет нәтижесіне сәйкес қойылған мақсат мұғалімнің педагогикалық процесс жағдайы жайындағы ақпараттарды игеру дәрежесіне тікелей тәуелді болады. Міне, осыдан келіп педагогикалық процестің өту барысы мен кезеңдер нәтижелері әрі қорытынды көрсеткіштері туралы апарат алу мақсатында мұғалімде мектептің (сыныптың) педагогикалық процесін диагностикалау білім імен дағдысы болуы қажеттігі туындайды.
Білмнің қай саласында болмасын, еңбек процесі өту кезіндегі жағдайы мен сапсының диагностикасы жетекші рол атқарады. Қазіргі ғылыми әдебиеттерде „педагогикалық диагностика” терминіне біршама анықтама берілген. Көптеген жағдайларда бұл анықтамалыр психалогиялық көзқарас тұрғысынан бері леді. Сондықтанда педагогикалық диагоностика мазмұнында психалогиялық процестерді оқып үйрену және педагог тар мен оқушылардың тұлғалық қасиеттерін қалыптастыруға баса көңіл бөлінеді.
„Диагноз” грек тілінен аударғанда танып білуді білдіреді (бұл ғылымға ортақ термин). Психаолгиялық педагогикалық зерттеулерде құрылым, функція, міндеттер және педагогикалық діагностика бағыттары анықталды (Б.С: Битинас,В.П.Симонов, Б.С.Кобзарь, Л.и.Катаева және т.б). Б.П.Битинас педагогикалық процесс жағдайының оңтайлы жинақталған көрсеткіштерін айқындайтын ғылыми бағыттағы педагогикалық диагностиканың негізгі міндеттерін анықтап берген. Педагогикалық діагностика соңғы онжылдықтаіс-әрекет нысаны және мұғалімді басқару ұстанымын қарастырып келеді. Қазіргі педагогика ғылымында мұғалімнің іс-әрекет нысаны педагогикалық (оқу-тәрбие) процесі деп. Мойындалған. Соған орай мұғалімнің жұмыс тиімділігі оның іс-әрекетнысаны ретіндегі біртұтас педагогикалық процесс теориясын қаншама білуніне және диагностикалау дағдысын меңгеруіне тікелей байланысты. Сонымен педагогикалық диагностикаға мына төмендегідей анықтама беругеболады: „сипаттама үшін аса қажет білім мені с-әрекеттің жиынтығы және педагогикалық процесс жағдайы себе-салдарын анықтау, мақсаттар арсындағы қарам-қайшылықты және „педагог-оқушы” жүйесі мүмкіндіктерін айқындау”(В.К. Омарова).
Оқу-тәрбие процесінің әртүрлі кезеңдеріндегі жағдайы мен оның жұмы істеуі туарлы ақпарат –диагностикасының негізі. Педагогикалық процестің жағдайы туралы апарат түрлері:бастапқы тактикалық, оперативтік. Педагогикалық процестің негізгі сипаттамасы және оның көрсеткіштері. Педагогикалық процестің жағдайы туралы ақпаратты талдау, жүйелеу, жинақтау әдістері. Мектептегі іс-әрекеттерді болжау, нәтижелерін көрсету. Педагогикалық процесті басқару мен оның жағдайын зерттеу үшін ақпараттарды таңдау өлшемдері. Мектепшілік бақылаудың түрлері және әдістері. Мектептегі педагогикалық ұжымның іс-әрекетін бағалау өлшемдері педагогтарды аттестациалаудың енгңзі. Педагогикалық ұжымның іс-әрекетінің өлшемдері және көрсеткіштері. Педагогикалық процесті сипаттау-мектептегі педагогикалық ұжымның іс-әрекет өлшемдерін айқындаудың негізі.
Негізгі ұғымдар: педагогикалық процес, мектеб ішілік бақылау,діагностика, апарат, педагогикалық процесті (ауыспалы) сипаттау, диагностиканың әдістері.