Лабараториялық жұмыстар оқу процесінің психологиялық қажетті табалдырық. Олар жалпы және эксприменталды психолгияда кеңінен қолданылады. Лабараториялық жұмыстың мақсаты- студенттерді басқа ғылыми пәнлер сияқты психологиялық зерттеулерді жүргізуді үйрену. Мұнда студент экспименталды психология негіздері мен танысады, экпиременталды жұмысқа қызығушылығы дамиды алғашқы тәжірибелік жұмысының дағдысы қалыптасады, классикалық әдістерді меңгереді. Эксперименталды ғылымдар сияқты тәжірибедегі экспиремент толық және терең меңгеруді қажет етеді.
Лабараториялық жұмысты екі топқа бөлуге болады.
арнайы және техникалық құрал- жабдықтар пайдалану арқылы өтілетін лабараториялық жұмыс.
қарапайым топқа өтілетін лабараториялық жұмыс.
Лабараторияда өткізілген зерттеу, зертеудің ерекшеліктері, өту барысы мен танысуға болады. Мысалы Шарпантьенің иллюзиялық зертеуі мен танысу үшін- қабылдаудың формасы , дивигателді дағд қалыптастыру, топ апаратын пайдалану сияқты этаптан өтеді. Мұндай сабақтарды Б.Н. Сосневскийдің еңбектерінен көруге болады.
Зерттеуші оң нәтиже көру үшін студенттерге келесі жағдайларды ескерту керек:
- Студентке жүргізілетін экспиременттің теориялық сұрақтары мен таныстыру, ғылыми нәтижесін әдістерін , техникалық құралдарын, математиклық құралдары мен таныстыру.
- Сабақ уақыты кезінде әрбір студент өз қызметтерін орындау керек. Типтік эксперименталды топта экспиреминтатор, ассисент, зерттеуші болады.
- Лабараториялық жұмысты анализдеу кезінде , экспиримент барысындағы нәтижеге мән беру керек. Бұл нәтижеле мұғалім тарапынан сынақ және емтихан кезінде ескеріледі.
Қарапайым аудиторияда өтілетін жұмыс ешқандай құрал- жабдықтар қажет етпейді. Ол жұмыс диагностикалық тест яғни сұрақ және жауап парағы берілген бланкілер арқылы орындалады. Мұндай жұмыс диагностикаланады яғни топтық және жеке тұлғалық тесттер интерпитация арқылы өтеді. Зерттеуші студенттерге зерттеу барысын толық түсіндіру керек, студенттер оны қабылдағанын қадағалап отыру керек, студенттерге толық түсінікті болу үшін топ екіге бөлінуі керек.
-
- Қарапайым зерттеуді кейде жаттығулар арқылы дағды қалыптастыру жұмысын қолдануға болады.
- Лабараториялық жұмысты жүргізуде тәжірибелік талап етіледі және демонстрация әдісін қолдануға болады.
Демонстрация – болмыстағы байланыстарды психологиялық тұрғыда иллюстрациялық құрамдас бөліктері арқылы жарыққа шығару. Демонстрацияға мыналар кіреді.
- Д.Э.Узиадзе экспириментті.
- Иллюзия иллюстрациясы.
- Оқу фильмдер арқылы фрагменттерді көшіру.
- Театрализация
Студенттер мұнда кім-кім екенін танып, теңеу жүргізу қажет. Тәжіибие студенттің мақсатын анықтауға мүмкіндік береді. Ондай мақсаттың бірі әртүрлі заттар мен құбылыстардың сезімталдықтары.( Бір студент алақанын ашып, көзін жұмуды сұайды.Қолды қимылдатуға тыйым салынады, зеттеуші студенттің алақанына бір нәрсе қойып, одан не сезініп тұрғанын сұрайды.студент тек 1-2 нәрсені сезінуі мүмкін: жеңіл, мұздай т.б. Кейін көзі жұмулы қалыпта затты қысып көруге рұқсат беріледі. Енді зат анықталады; кіліт ,тиын т.б.) Мұнда қабылдаудың түріне байланысты.
Аристотель тәжірибесі.Студенттерге орташа немесе көрсеткіш арқылы қолдарына бір зат тигізеді, тағы тигізгенде байқай алмайды.
Оқытудың техникалық құрамы- адам мен оның іс-әрекетіндегі, сонымен қатар оқудағы бір-бірін қамтитын пән саласы.Оқытудың бұл түрін диагностикалық функцияда 2ге бөлуге болады.
- информациялық
- контрольдық
Информациялық-адекватты жұмысын ақпараттандырады. Бұл жүйе вервальді оқуды ойлауды терең меңгеруге бағытталған, әсіресе оқудың шын мәндегі демонстрациялық қажеттілігі мүмкін емес жағдайда. Мұндай құрамдас бөліктерге мыналар кіреді:
-
- видиоапаратура ( телевизор, кинокамера,видиомагнитафон ) Оны демонстрацияда пайдалануға болады.Яғни фильм немесе үзінділері, консултацияда ( атақты психотерапевт, студент әрекеттері, түрлі техникалық консультациялар). Ғылыми лабараториялық экспримент типі: психологиялық көріністердің пайда болуы. Видиоапаратураны пайдалануда видиотренинг, профисионалды қарым-қатына анализі, студенттерге оқылған лециянығ әдістемелеріне талдау және дистанциялық оқытуды қолдану.
- Аудиоапаратура ( магнитафон).Бұл әдісті демонстрациялық сезім күйлерін жалпы психологияда қолдану. Психологиялық сабақтарда дауыс фрагментті, темп, мінез бітістерін жанды дауыс арқылы қабылдауға болады.
- Проэктілі апаратура . Көшірілген материалда қолданылады.Ол эпипроэктор ( демонстрациялық схема, графика, таблица, ғалымдар портреті т.б. суреттер.) деп аталады.Эпипроэктор, кодоскоп пайданылады. Кодоскоп арқылы көшірмені көруге , сабақта түрлі-түсті плакаттар пайдалану арқылы жандандырады.Көпнесе экспериментте қолданылады. Психологияда көпнесе демонстрацияда классиклық эксперимент қолданылады. Техникалық заттарды қолдан ғанда оны қалай пайдалануда ақпарат алмасуды білу керек.