Оқупроцесінде оқушылардың пән бойынша білім деңгейініңөзгеру динамикасын бағалап бару үшінпериодты түрде сабақта өтілген материалдар бойыншабақылаулар өткізілуі қажет. Студенттердіңбілім сапасынжоғары дәрежедебақылаулардың өткізілуістуденттермен оқытушыарасындағы байланыстарды күшейтіп, студенттердіңоқу жүйесіндегі алған білімдеңгейінобъективбағалауғамүмкіндікбереді.
Бақылаулар саны қанша жиірек өткізілсе,студенттің оқуға болған жауапкершілігі мен қызығушылығын да соншалықты арттырады. Сонымен бірге оқытушы да өзінің оқыту әдісіне студенттерге қолайлы болатын өзгертулер енгізіп барады.
Бақылаулардыңбастапқытестнәтижесіментоптағы әрбірстуденттің пән бойынша ой-өрісініңдеңгейіанықталынады. Өткізілетін бақылауларсаны пән материалдарыныңстуденттер үшінкүрделілігімен де байланысты болуымүмкін.
Бақылау процессіоқу семестрі мерзімінде үздіксіз, комплекс түрдеөткізілетіні ескерілсе, тақырыптар және тараулардың материалдарына түрлі тест әдістерін қолданылу тиімді болады. (таб.1.)
Қазіргі кездебарлық оқу жүйелерінде альтернативтік тест әдісі қолданылады. Пәннің тақырыбынемесетарауы бойынша берілген сұраққа, құрамында бір ғана дұрыс,төрт бұрысжауаптары баржүйеге альтернативтік тест деп атаймыз. Бұл тест түрінің кемшілігі, бұрыс болған жауаптардыдайындауға, студенттердің жауап беру кезінде оларды оқуға кеткен уақыттарыбосқа кетудежәнебұрысжауаптарстуденттердің дұрыс пікірлеуінекері әсер етуде болады. Сондықтан альтернативтік тестті бақылау үрдісіндеуниверсалтест түрінде қолдану біздің пікірімізшеқолай болмайды.
Оқу үрдісінде физикасабағын үш түрдеөту, яғни лекция, практика (есептер шешу) және зертханалық сабақтары түрлерінде оқытылады. Лекция материалдарыбойынша қолданылатынтест түрлерісабақтың басқа түрлері,материалдары бойынша өткізілетін бақылауларда қолданылуытиімді емес болады.
Пәнніңтеориялық материалдары бойыншасызықтытест (таб.1.) түрін қолданукөп уақытты талап етпейді және тесттебұрыс жауаптар болмағандығы үшінстуденттердің пікірлеуінекеріәсері болмайды. Сызықты тестте билет таблица формасында түзіліп оныңбір жағында сұрақтартәртіппененорналастырылып, таблицаныңоң жағындасұрақтар санына теңболған тәртіпсізтүрдедұрыс жазылған жауаптар болады. Мысалы: таблицаныңсол бағанындағыбірінші сұрақтыңжауабыоң жағындағыбағанда басқа нөмірменберіледі.
Студент таблицадаәрбір сұрақтыңжауабыныңтәртіп нөмерін анықтап, жауаптың алдынасұрақтыңтәртіп нөмерінқоюы керек.
Пәнматериалдарыныңформулалары, графиктері бойыншастуденттіңбілім деңгейінбақылауда варианттық тест түрін қолдану қолайлы болады. Студент бұл тест түріндеформуладажеткіліксізфизикалық шаманыңәріптік белгісін, ал графиктік тестте координата осіндегі физикалық шаманы анықтайды. (таб.2.а,б,в)
Пәнді қорытындылаукезінде студенттің сол пән бойынша толық білімдәрежесін бағалауда тестің басқатүрі болған комплекстік тестқолданылады. Оныңмүмкіншілігі және қолайлығы: теориялықмағлұмат, формулалар және графиктерді де өз ішіне қамтыған болады. Студент бір уақыттыңөзінде әрі теориялықжәне заңныңформуласы мен материалдың графигіне дежауап береді. (таб.3.)
Кредиттік оқу жүйесінде студенттіңөзіндік жұмысын қысқа уақытта бағалау үшін сызықты және толтыру тесттерін қолдануоңтайлы болады.
Түрлі тест сұрақтарының құрылысындағы таблицалардың анализін қорыта айтқандафизикапәнініңзаңдары, ережелері, постулаттарыбойынша студенттің білім деңгейін бағалаудаалтернативті тест орнына сызықты тестті қолдану оқытушыға төрт есе уақытты тежеуге,алтернатив тесттіңстудентке кері әсерін болдырмауынажағдай жаратады. Формулалар, физикалық шамалардың өлшем бірліктерібойынша сызықты, заңдардың графиктері бойынша толтыру тесттерді қолдану қолайлы болады.
Біздің пікірімізшеосысоңғытест түрін оқу жүйесінде қолдану студенттің дағдысымен қатаройлану қабілетін шыңдауда таптырмайтын амал болып табылады.
Таблица № 1.
| Алтернатив тест | Сызықты тест | ||||
| Сауалдар | № | Жауаптар | Сауалдар | № | Жауаптар |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| Изохоралық процесс | А) Тұрақты қысымда орындалушы процесс
Б) Тұрақты температурада орындалушы процесс В) Тұрақты тығыздықта орындалушы процесс Г) Тұрақты көлемде орындалушы процесс Д) Тұрақты сыйымдылықта орындалушы процесс |
1.Изохоралық процесс
2.Изотермия лық процесс 3.Изобаралық процесс 4.Адиабаталық процесс |
5. | 1.Тұрақты температурадағы процесс
2.Тұрақты қысымдағы процесс 3.Тұрақты көлемдегі процесс 4.Сыртқы ортаменен энергия ауыспай орындалатын процесс |
|
Таблица № 2а
Варианттық тест |
|||||
Сауалдар |
Жауаптар |
||||
| № | Вариант А | № | Вариант В | ||
| 1.Изотермиялықпроцесс
2.Изобаралық процесс 3.Изохоралық процесс 4.Адиабаталық процесс |
1.
2. 3. 4. |
1.
2. 3. 4. |
|||
Таблица-2б.
| № | Сұраулар |
№ |
Жауаптар |
| 1 | |||
| 2 | |||
| 3 | R | ||
| 4 |
Таблица- 2в.
Таблица № 3.
| № | Сауалдар |
Жауаптар |
|||||
| № | Тұжырымдамалар | № | Формулалар | № | Графиктер | ||
| 1 | Бойл- Мариот заңы | Тұрақты температурада газ қысымымен көлемі көбейтіндісі тұрақты болады | |||||
| 2 | Гей – Люссак заңы | Тұрақты көлемде газ қысымы температураға тура пропорционал өзгереді | |||||
| 3 | Шарл заңы | Тұрақты қысымда газ көлемі температураға тура пропорционал өзгереді. | |||||
| Қысым тұрақты процесс | |||||||
| Көлем тұрақты процесс | |||||||
| Температура тұрақты процесс | |||||||