Этнопсихологияның ерекшеліктері тарихи негізі бар әлеуметтік процесс болып шықты. Оның қалыптасуы әрбір халықтың өмірімен біте қайнасып, әр-түрлі себеп салдар нәтижесінде туады. Сайып келгенде өнегелі қасиеттерімен қосыла қарама-қайшы психологиялық дағдыларда болды. Бұл айырмашылықтарды таптық негіз құрайды. Әрбір халықтың өмір сүрген географиялық ортасы, айналысқан шаруашылық дәстүрі мен оған бейімделген дағдысы бір-бірінен оқшау тұрады. Сонымен қатар түрлі халықтардың қарым қатынастық жағдайларында ескеруіміз қажет.
Ғылыми әдебиеттерде ұлттық психологияның табиғаты мен таптық мәні туралы түрлі пікір таластар жеткілікті. Осындай пікір айырмашылықтары оның анықтамасын беруде де кездеседі. Ұлттық психологияның ерекшеліктері дегеніміз-халықтардың тарихи дамуының өзгешілігі мен әлеуметтік-экономикалық, рухани өмірінің алғы шарттарына байланысты қалыптасатын және мәдениет пен тұрмыста, дәстүрлер менг әдет ғұрыптардан байқалатын ұлттық сезім-әрекеттің көрінісі.
Иконграфиялық жазба ескерткіштердегі этнопсихологиялық идеялар. Халықтар психологиясының табиғи факторлардан тәуелділігі туралы антикалық ғалымдардың (Аристотель, Платон, , Страбон және т.б) пікірлері. Гиппократ халықтардың этнопсихологиялық ерекшеліктері туралы. Оның «ауа, су, жер туралы» еңбегінің мәні. Геродот, Тацит, Ксенофонт, т.б.этнографиялық очерктері және және оның этнопсихологиялық ойлардың дамуы үшін маңыздылығы.
М.Монтескье (1689-1755) географиялық детерминизм теориясының негізін салушы. Оның «Заң рухы туралы» еңбегінің этнопсихологиялық ой-пікірлердің дамуы үшін маңызы.
К.Гелвеций (1715-1771) халықтық мінездің елдің әлеуметтік-саяси тарихына тәуелді болатындығы. Оның «Ұлттық мінез туралы» кітабының маңызы.
М.Канттың (1724-1804) «халық », «ұлт», «халықтық мінез» ұғымдарына берген анықтамасы. М.Кант ұлттық мінез бен темперамент туралы.
И.Гердер (1744-1803) әр түрлі халықтар мәдениетінің ерекшеліктері, табиғат пен қоғам тарихы заңдылықтарының бірлігі туралы идеялары. Оның «Адамзат тарихы философиясына идеялар» атты еңбегінің мәні.
Сонымен Этнопсихологияның ерекшеліктері тарихи негізі бар әлеуметтік процесс болып шықты. Оның қалыптасуы әрбір халықтың өмірімен біте қайнасып, әр-түрлі себеп салдар нәтижесінде туады. Сайып келгенде өнегелі қасиеттерімен қосыла қарама-қайшы психологиялық дағдыларда болды. Бұл айырмашылықтарды таптық негіз құрайды. Әрбір халықтың өмір сүрген географиялық ортасы, айналысқан шаруашылық дәстүрі мен оған бейімделген дағдысы бір-бірінен оқшау тұрады. Сонымен қатар түрлі халықтардың қарым қатынастық жағдайларында ескеруіміз қажет.
Ұлттардың психологиясын өзгермейтін құбылыс деп қарауға болмайды. Қоғамдық дамуға, әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге байланысты дамып, белгілі қасиеттерг жаңаланып отырады.. Оған мысал ретінде социализм құрылысы жылдарындағы қазақ халқының өміріндегі ұлттық психологияның өзгерісін айтсақ та жеткілікті.
Әлемдік псчихологиялық ой-пікірлердің дамму тарихы екі кезеңге бөлінеді. Мұның біріншісі шамамен 2400 жылдай уақытқа созылып, көш басы Аристотельден (348-322) басталатын ілкі тарихы.
Осынау, сан ғасырлық үлкен кезеңге әр кезде өмір сүрген ғұламалар, атап айтқанда, Герофил, Эразистрат, Гиппократ, Демокрит, Галек, Гераклит, Декарт, Гоббс, Спиноза, Лейбниц, Локк, Руссо, Дидро, Кант, Геккель т.б. ғұламаларп адамның жан дүниесінің сыры мен қыры туралы небір сындарлы пікілерп айтқан. Мәселер, Аристотель өзінің “Жан туралы трактатында” жан тәннің өмір сүру формасы екендігін, Мұның өзі ес, қиял, ойлау, эмоция секілді процестерге бөлінетіндігін айтса, келесі бір грек ғңалымы Деморит (460-370) жанды зеттың атомдары секілді өсіп, өшіп отыратын үнемі қозғалыста болатын қасиет деп түсіндірді.
Ал француз ғалымы Рене Декарт 1596-1650) жануар сыртқы ортаның әсеріне рефлекс (Жүйке жүйесінің қызметі) арқылы жауап береді десе, голланд ғұламасы Бенедикт Спиноза (1632-1667) адамның еркі мен эмоциясы (аффект, құмарлық т.б.) дене қызметиімен тығ,ыз байланыста болатындығы жайлы терең түйін айтқан.
Ұлттар психологиясы тұрғысындағы пікірлердің таласты таласты ойлар, тұжырымдар екендігін кезінде Густав Шпет өте орынды бағалаған еді. Ол этникалық психологияның шұғылданатын тиісті саласы мен мақсаттарын анықтап алуды қажет тапты. Бірақ ұлттар психологиясына талдау жасауды ұсынғанымен Г.Шпет өзін ің бір жақты мүддесіне ұзап шықпады. Оның пікірінше, ұлттық мінез құлық ұлттық қауымдасудың мүшелері болып есептелетін жеке адамдардың мінездерінің көріністері ғана. Кейін оның осы тұжырымдары ұлттық психологияда нәсілшілдердің қоныс тебуіне ыңғайлы жағдайлар туғызып, оларға сылтау болды.