- Электрон- ең ескі элементар бөлшек болып, 1987 жылы Томсон ашқан.
- Протон – 1919 жылы Резерфорд ашқан
- Фотон – Планк немесе
- энштейн ашқан 1926 жылы Фотон деп Льюнс атаған
- Гравитон – Феейльман диагнраммасы бойынша табылған.
- Нейтрон – 1920 жылы Резерфорд теорияда айтқан, ал 1932 жылы Чедвиг ашқан.
Антибөлшектер 1930 жылы Дирак арқылы болжанған. 1932 жылы Андерсон 1-ші античастицаны ашқан. Ол позитрон деп атаынады немесе электронның антибөлшегі.
Пиондар 1935 жылы Юкава тарапынан ашылған немесе 1947 жылы зарядталған пиондар ашылған. Зарядсыз пиондар 1950 жылы Веклунд тарапынан ашылған.
немесе электронның ауыр “інілері” ашылған.
Нейтрино v 1930 жылы Паули тарапынан енгізілген. 1950 жылы ортасына Рейнес пен Коуэн тарапынан өлшенген. Олар 3 сортты болады.
- электронды нейтрино
- мионды нейтрино
тауонды нейтрино
— экспериментте анықталмаған.
Камезон немесе каондар. Белгісі К оларда оң теріс немесе нейтраль болып
Гиперондар. Олар бірнеше түрі бар.
Лямбда гиперон
Кси гиперон
Сигам гиперон
1960 жылыүдеткіштер жәрдемінде олардың антибөлшектері де анықталды. Барлық кауон мен гиперондарды түрліше болшектер деп атайды. Себебі олар кездейсоқ түрліше қасиеттерге ие. Олар:
А) олар жұр болып жүріп өте тез тууылып =10-23-10-24 секундта тууылады. Ыдырауы баяу болады. Шамамамен 10-10с . мұндай механизмді түсіндіру үшін ассоциатив туылу гипотеасын енгізген.
Б) реакцияның туылу этабында гиперон мен гиперон қатнасады да, ал ыдырау кезінде күшсіз өзара әсерлермен баяу ыдырайды. Ал басында өте күшті реакция әсермен әсерлеседі.
В) ол жерде Ө тета деп аталушы ыдырау пайда болады.. Ал пиондар ыдырайды
Г) нейтраль каондардың өзіне сәйкес болған қасиеттері түрліше болып көрінеді.
Этамезон-және омега минус гиперон
-1964 жылы экспериментте анықталған. 1960 жылы Альварес және Алстон тарапынан түрліше резонанстар анықталған. Оны У* арқылы белгілейміз. 1961 жылы Фрезер және Фуко тарапынан векторлы мезондар анықталған немесе резонанстар.
1974 жылы қарашада жоғары энергиялы физикада қызмет етуші мамандар және жаңа бөлшек тауып оның жасау уақыты секунд екені анықталған. Оларға иод бөлшектер деп атаған.
Тинга тобы иод пси бөлшекті анықтады. Оны деп белгілейміз. Олар –86 пайыз адродардан 7 пайызы электрон және анти бөлшектен, 7 пайызы миондардан оң және теріс зарядты миондардан тұрады.
1977 жылы Батавиядағы үдеткіште Херба тобы эпсилонмезон элементар бөлшегін анықтады оны r мен белгілейміз. 1983 жылы аралық безондар анықтаған.