1 Д. Досжанов қазақ әдебиетінде өнімді еңбек етіп жүрген қара сөз өнерінің шебері. Он қаламынан „жібек жолы”, „Мұхтар жолы” және басқа да тарифи көркем туындылар шыққан. Жазушы бүгінгі күннің өміріне де етене араласып, көркем туындыларды жазды.
Д. Досжановның М. Әуезовің өміріне арнап жазан кітабы да оқырман тарапынан жылы қабылданды. Жазушы Абай рухы оның поэзиясы жайлы да жаңа ой мен көркем сурттерге бай туындылады оқымандарға ұсынды.
- Зерттеуші Абайдың өзгеге берген рухани нәрі жайлы тақырыпта Абай өмірбаянының алғашқы нұсқасын жазу үстінде — ақ көңіл бөлініп, Ал 1934 жылғы «Абай ақындығының айналасы» деген еңбегінен кейін — ақ ол жайлы ойлар төркіні біртіндеп қорлана берді. Абайдың өзгеге бергеи нәрі жайлы ойлары, негізінен, үш салада: а) Абайдың әдеби мектебі; в) Абайдың ақын шәкірттері не Абай тұсындағы ақындар: б) Абайдың ақындық дәстүрі деген тақырыптар шеңберінде қамтылып беріліп бастайды,
Былайша айтқанда, әдеби мектеп деген күрделі ұғым ұлы ақын жасап қалыптасырған жаңа бағыттағы ақындық дәстүрдің өзінен кейінгі әдебиет өкілдері тарапынан жалғастырылып удере дамыту жолдарын айтамыз.
- Абай мектебі ақынның көзі тірісінде – ақ қызу дамытылып Абай
нұсқаған жолмен көптеген көркем туындылар жазылып үлгергенін
«Бұл мағынада алғанда Абай шәкірттері: Мағауия, Ақылбай, Көкбай,
Бейсембай, Әубәкір т.б. творчестволық мұраларынан Абай шығармаларынан өзгешелігі поэзиядағы көлемді жанрды дамытумен, атап айтқанда, сюжетті поэмаларды, халықтық — тұрмыстық, әлеуметтік тарихи — тұрмыстық, Пушкин, Лермонтовтардан тарихи өрі таза романтикалық стильдегі оңтүстік поэмалары арқылы ерекшеленеді,» — деп иақтылы да атап өтеді. Абай мектебі деген ұғымға зерттеуші заман ділгірлігі,уақыт талабы тудырған жаңа бағыттағы әдебиеттіңқош бастаушы қызметімеи қоса өз ой : — арманын жырлау сарынынан туғаи поэзиядағы түр жаңалығыи да бірге алып көрсетеді.Мұны, әсіресе,Абайды Махамбетпен салыстыра отырып: «Махамбеткемектепжоқ…түржағыианхалықжырыфольклорлыққа тәуелділік көп. Ауыз әдебиетінен ұзамайды.Махамбеттің өз алдындағы : фольклор менкөшпендідәуір әдебиетінің ауқымынаншығындапшыға алмағаны еске алынған. Осы ерекшеліктің өзі — ақ Махамбеттей зор ақынның поэзиясында арнайы атап керсетілетін әдеби мектептің орыи теппеу себебін көрсетеді.
Абай өзінің ақын шәкірттеріне, олардың творчестволық өсу жолына үнемі назар аударып, қадағалап отырған. Абайдың ақын шәкірттері ретінде аталып жүрген Көкбай және Әріп, Әсет ақылбайларға бағыштай жазылған Абайдың арнау өлеңдері де жайдан жай жазыла салған мүліктер емес.
Абай оларға тақырып беріп, өлеңдерін сынайды, түзейді қалай түзеудің жолын айтады.