Шулардың негізінде көңіл – күй жасау

Радионың байланыс құралы ретінде танылғаны да бір ғасырдан астам ауқыт болды.Осы мерзім ішінде журналистиканың жаңа түрі радиожруналистика дүниеге келіп,қалыптасып,дамыды.Өмір сүріп отырған,ғылыми – техникалық прогрестің шарықтау шегіне жеткен осы бір электронды құралдар әлемінде,радионың өзінің мүмкіншілігін аша түсіп, қанатын кеңге жайып отырғандығы шындық.

Радио – дүниеге журналистикадан,өнердің көп саласынан кейін келгені мәлім.Бірақ өнердің көптеген салаларынан – кино, театр, эстрада т.б. қарағанда радионың мүмкіндігі орасан зор.

Бүгінгі күні мемлекеттер арасында, халықаралық қатнастар аясында инормациялық насихат құралдарының ролі қандай дәрежеге өсіп отырғаны баршаға аян.Ғылыми – техникалық прогресс нағыз шарықтау шегіне жетіп тұр.Миллиондаған,мыңдаған радиостанциялар,мимллияртаған радиоқабылдағыштар, сансыз шғып жатқан газет – журналдар сан – салалы басылымдардан келіп түсіп жататын хабар ақпарат тасқынында ешқандай тосқауыл жоқ.

Қалың Бұқара бірден құлақ түретін радиарнадан тіл қатудың қарапайым іс-әрекеті емес екендігі белгілі.Оның да өзіне тән бағытары мен баптары,тармақтары мен талаптары бар.Тікелей эфирде өз деңгейіндегі жүзеге асыру үшін,ең алдымен,шығармашылық тұтастық пен ұжымдық үйлесім қажет.

Әрине,тікелей эфир табиғатыының дүниежүзілік деңгейінде,көршілес мемлекеттерде қалыптасқан кәсіби әдіс-тәсілдері,шығармашылық сипаты,өзіндік ерекшеліктері бар.Ал біздің Қазақстан радиожурналистикасындағытікелей эфирдің негізгі нысаны –80 жылдық тарихы бар,үнмұнараның үздік үрдістерін Алтын Қорада сақтап,ұрпақтан-ұрпаққа аманат етіпкеле жатқан.Қазақ радиосы мен тәуелсіз радиоарналар.Тікелей эфирдегі хабарлар көбінесе,аяқ астынан үстірт,шала-шарпы дайындықпен,қалай болса солай өтіп жатады.Өйткені,оған алдын ала сценарилік жоба жасалмайды,сөз болатын әңгіменің өзекті,түйінді тұтастары белгіленіп,жүйелі жоспарәзірленбейді.Сондықтан да хабар қызықты,тартымды бола алмайды.

Журналистиканы қайта бағдарлау тұрғысынан келгеенде журналист батыл да бейім,табан астыанн әлдені ойлап тауып,қиынан қиыстырып,қисынын тауып алатын сегіз қырлы бір сырлы әмбебап әрекет иесі болуы тиіс.Ендігі жерде,журанлист эканомикалық теорианы игеру құқығына икемделуде,себебі,ол өз материалынынң тұтынушылыға жетуіне мейлінше мүдделі.Демек,журналистің жетекші ролі бірінші кезекке шығады.Бірақ,солай бола тұрса да тікелец эфрдегі шығармашылық тұтастықты журанлисттің жалғыз өзі жүзеге асыра алмайтынаы белгілі.Ал ұжымдық үйлесім мәнісі түсіндіру үшін тікелей эфирде кімдер қызмет ететініне тоқталып өткен жөн.

Тікелей эфир қызметкерлерін басқа барлық редакция ұжымдарындағы сияқты міндетті жауапкершілік тұрғысынан басқарушы топ,атқарушы топ ретінде екігі бөлуге болады.Әдетті,қалыптасқан тәртіп бойынша бас редактор,директор,үйлестіруші редактор нұсқаушылық,ұйымдастырукшылық қызметтерді ретке келтірсе,жүргізуші журанлисттер,тілшілер,аудармашылар,музыкалық жүргізушілер,дыбыс инженерлері өз тарптарынан орындаушылық қызмет атқарады.

Жалпы радиожурналистикадағы жұмыс процесін эфирге дейінгі,эфир кезіндегі деп екіеге бөліп қарастыратын болсақ,эфирге дейінгі жұмыс процесі ұжымдық үйлесім үлесіне тимек.