Микрафондар – акустикалыќ тербелісті электорлыќ тербеліске айналдыратын ќ±рал.Микрафонѓа т‰скен дыбыс ќысымныњ µзгеріске ±шырауы,яѓни дыбыстыњ жазулуыныњ бастамасы болып табылады, Микрафондарѓа техникалыќ мінездеме барген уаќытта оныњ сезімталдыѓына кµњіл бµлеміз. Микрафонныњ сезімталдыѓы дыбыс жиілігіне баыланысты.Дыбыстыњ ќай жерден ќабылдануына ќарай микрафондар баѓытталѓан,баѓытталмаѓан, бір баѓытты,екі баѓытты,тік баѓытты болып бµлінелі.
Микрафон дегеніміз гректіњ “MIKRO”, – “Аз,шаѓын”.”Pfone” – дыбыс деген сµздерінен шыќќан.Ол дыбыстыќ тербелістерді электорлыќ тербеліске айналдыратын бірден – бір ќ±рал.Ол телефон мен радио байланысында,теледидар мен радиода,дыбыс жазу жєне к‰шейту ж‰йелерінде ќолданылады.
Атќратын функцияларына ќарай микрафондар элекродинамикалыќ (катушкалы жєне ленталы),конденцаторлы,пезоэлекторлы,элекромагнитті,электретті,кµмір ±нтаќты болып бµлінеді.Сонымен бірге,стерефониялыќ,тік баѓытты (пушкалар),аз кµлемді,радиомикрафондар балып та сараланады. Радиода жєне теледидарда катушкалы,конденсаторлы жєне ленталы микрафондар кµп ќолданылады.
Ж±мыс атќару принцпіне тєуелді болмайтын микрафондардыњ бєріне ортаќ элемент – диафрагма болып табылады.Ол плпастинка,мембрана,лента т‰рінде болып,металдан,диеэлектриктен,пьезоэлементтерден жасалуы м‰мкін.Кµмір ±нтаќты микрафондар ењ алѓашќы макрафондар санында,сапасы нашар болѓандыќтан,б‰гінгі к‰н ‰рдісіне жауап береалмайтындыќтан кµп ќолданылмайды.Телефондарда кейбір сµйлесу пунтерінде пайдалануда.
Пьезоэлектрлі микрафондар да сапасы жаѓынан аса оµбаѓанымен µндірісте пайдалану ‰стінде.Баѓасы арзан кµбінесе ќарапайым дыбыс жазуда немесе эффек беру ‰шін ќолданылады.
Ленталы микрафондардыњ сапасы тєжірибелі инженерлердіњ баѓалауынша µте жаќсы микрафондардыњ ќатарында саналады.Д‰ниеж‰зілік радиобайланысында,±заќ жылдар падаланылып,µзініњ баѓасын тєжірибеде кµрсеткен.Ќазірдіњ µзінде дыбыс жазатын орындарда аса табыспен пайдлануда.Тек сыртќы єсерге аса сезімтл,сондыќтан сыртќы жаѓдайдан саќтауды ќалайды.
Ал енді электродинамикалыќ микрафон болса,ќымбат болѓанымен µзініњ сапалы екендігін іс ж‰зінде кµрсете алѓан.
Соњѓы уаќыттарда пайда болѓан микрафондардыњ бір т‰рі – электретті микрафондар деп аталады.Б±ѓан конденсаторлы микрафонныњ жетілдірілген т‰рі деген аныќтама беруге болады.Олай дейтін себебіміз – конденсаторлыќ микрафондардыњ жасалуы кезінде конденсаторѓа т±раќты электр заряды беріледі.Яѓни,жоѓарыда кµрсетілгендей сыртќы ќосымша ток к‰шініњ ќажеттілігі болмайды.
Кейбір жаѓдайда жел µтінде,далада т .б. жерлерде жазу сєттері болады.Кµптеген микрафондар желді ќатты сезінеді,сондай жаѓдайларда тµзімді, єрі ыњѓайлы микрафондар – ленталы болып табылады.Яѓни,студиядан тыс ж±мыстар кезінде лентелы микрафондар мен жараќтанѓан абзал.
Микрафондарды єсіресе,теледидарда ќолданѓан кезде т‰ріне формасына салмаѓына кµњіл бµлудіњ мањызы ерекше.Ќажетті жаѓдайларда микрафонды тањдау тєжірибелі дыбыс режиссерына тапсырылады.Аудиториясыныњ кµлеміне,жазылатын хабардыњ барысынан стµлдік,едендік,аспалы,кеудеге таѓуѓа арналѓан болып бµлінеді.Алќа-ќотан болып отырып µткізілетін,немесе шаѓын топ ќатысќан хабарларѓа ыњѓайлысы – конденсаторлы микрафон.
Жеке немесе дербес микрафондардыњ кµлемі кішкентай,єрі жењіл болѓандыќтан объектініњ кеудесіне таѓылады.Немесе галстуктыњ,киімніњ астына жасырылады.М±ндай микрафондар да баѓытталмаѓан болады жєне оларды электродинамикалыќ копсюльдер ќолданылады.Дербес ќолданылатын т‰ймедей микрафондарды пайдалану ‰шін сымдар немесе радио желілері пайдаланылады.
Радиохабарын жасаушыларѓа,болашыќ радиожурналистерге радио байланысымен єуестенушілерге микрафондар жµнінде тоыќ мааѓл±мат алулары ‰шін бірнеше микрафондар типтеріне аныќтама беріледі.
Микрафон МД – 78.Б±л єншілерге,эстрада єншілеріне ќолѓа ±стап алу ‰шін,немесе едендегі штативке ќойып пайдалануѓа арналѓан микрафон.Микрафон теле жєне радиостанцияларында жазуѓа,театр,концерт залдарында пайдалануѓа негізделген.
Микрафон МД – 80 А. Диспечерлік пунктерде,байланыс орындарында,ашыќ алањдарда т.б. кез-келген орындарда жазуѓа дыбыс к‰шейтуге арналѓан ќ±рал.
Электретті микрафоен МКЭ – 4.Б±л дыбыс жазу ќ±ралы да хабарлар жазуѓа,студияларда музыканы сµзді к‰шейтуге,театрларда концерт залдарында пайдалануѓа арналѓан.Б±л микрафон б±рынѓы уаќыттарда пайдаланылѓан конерттік микрафондар МК – 12 ніњ орнына жањартылып шыѓарылѓан.
Электретті микрафон МКЭ – 5.Кеудеге таѓатын микрафон.Ол баѓытталмаѓан,киімге “Крокодил”типтес ќысќышпен ќыстырылады.Арнайы ток кµзі ќолда немесе ќалтада саќталады.
Объектініњ экран алдында,микрафон алдында ыњѓайлы,жайлы отыруына жаѓдай жасауда хабардыњ кµркемдік жаѓына єсер етер фактілердіњ бірі.