1.Тауық немесе күрке тауық мөлдір сорпасы.
Мөлдір көжені негізінен тәбет ашу үшін дайындайды, себебі оларды көп мөлшерде экстративтік заттар болады. Олардың калориялығы онша жоғары емес.Мөлдір көжелер: мөлдір сорпадан және нәруыз дайындалатын гарнирден тұрады. Көжелер сұйық негізден және әр түрлі азықтардын тұрады.
Көжелердің сұйық негізіндегі сығынды заттар және ашытылған қырыққабаттағы, қызанақтағы, тұздалған қиардағы және т.б. болатын органикалық қышқылдар, көжені дайындауға арналған азықтардың дәмі және хош иісі тәбетті ашады. Гарнирдің құрамына кіретін азық-түліктер (көкөністер, жармалар, ет, балық, т.б.) көмірсуларға , майларға және нәруыздарға өте бай болады.
Бұл көжені негізінен сүйек, тауық немесе балық, сол сияқты жабайы құс еті сорпаларынан дайындайды. Мөлдір сорпаныкәдімгі сорпаны мөлдірлеу(түссіздендіру) арқылы және экстративтік заттармен қанықтыру арқылы алады. Бұл әдісті « түссіздендіру » деп аталады. Сорпаның бетінде май болмауы тиіс. Егер сорпаны гарнирсіз беретін болса, оның бетінен майды түгел алып тастау керек .
Мөлдір сорпаны 2-3 сағаттан сақтауға болмайды, себебі хош исі, дәмі нашарлайды және мөлдірлігі бұзылады. Сөкті — тарыны ақтап, қауызынан тазартып алады. Тазаланған сөк — арнайы өңделген тары дәні — жоғары, бірінші және екінші сортқа бөлінеді. Кейбір соктің ашқылтым дәмі болады. Оны кетіру үшін тарыны қайнаған суға әбден жуады.
Қарақұмық жармасын буланған немесе буланбаған қарақұмық дәнінен алады. Құрамында сіңімді белоктар, крахмал мол болады. Қарақұмық жармасының белоктары басқа қосылыстармен алмастыруға болмайтын амин қышқылдарына бай. Өндеу тәсілдері мен дон сапасына қарай қарақұмық жармасы ұнтақталмаған тұтас жарма және тез пісетін жарма болып бөлінеді. Ұнтақталған қарақұмық дәні тез піседі. Сұрыпталған жарманы бірінші және екінші сортқа бөледі. Ал ұнтақ жарма сортқа бөлінбейді. Жармадан қоймалжың ботқа әзірлейді, ал сұрыпталмаған жарманы дербес тағам түріндегі кебіртек ботқа, сонымен бірге гарнирге, турамаға пайдаланады.
Күріш өңдеу тәсілдеріне қарай ақталған, ажарланған және уатылған түрге бөлінеді. Ақталған күріш — арнайы машинамен өңделген күріш дәні. Бұлай өңделген күріштің беті бұдыр болады. Арнайы машинамен өңделген таза күріш жоғары, бірінші және екінші сортқа ажыратылады. Ақталған күріштің дәні тұтас болады. Ұнтақталған күріш жармасы — ұнтақталған күрішті арнаулы машиналарда өңдеу арқылы алынатын жанама өнім. Күрішті сұйық, қою және тәтті тағамдарға, гарнирғе және т. б. самса сияқты тағамдар әзірлеуге пайдаланады. Гарнир, палау, самса сияқты басқа тағамдарға ақталған күріш пайдаланылады, өйткені ол пісірілген кезде онша езілмейді. Ұнтақталған күріштен сұйық және қоймалжың сүт ботқасын, езбе-көже, сонымен бірге котлет жасау пайдалы. Күріш жақсы пісу үшін алдымен салқын суға шайқау керек. Күріштің дәні езілмеу үшін оны қайнаған ыстық суға салу керек.
Арпа жармасының түктелген және түктелмеген екі түрі болады. Ақталған жарманың дәні ірі болады. Дәннің ірілігіне қарай ақталған арпа жармасы бес түрге бөлінеді. Ұнтақ жарма сіңімді келеді әрі тез піседі. Жарманың бүл түрінен қаймалжың ботқа, котлет, запеканка және т.б. тағамдар әзірленеді. Ірі жарманы көжеге салып, ботқа да пісіреді. Түктелмеген арпа жармасы ұнтақ, бітімі ор түрлі болады. Бүл жарманы дайындағанда түктелмейді, сондықтан онда клетчатка көп болады. Арпаның жармасы сортқа бөлінбейді, ұнтақталған дәнінің ірілігіне қарай оның үш нөмірі болады. Бұдан ботқа пісіреді.
2.Мөлдір көжені ұсыну.
Сулы жармасы құрамындағы белок пен майдың көптігі жағынан дақыл тұқымдастар дәнінен дайындалатын жармалар арасында бірінші орын алады. Сұлыдан буланған дәні бүтін және жаншылған жарма, сондай-ақ геркулес үлпегі мен талқан жасалады. Сұлы жармасын көжеге салады, езбе-көже және т.б. тағам дайындауға пайдаланады. Буланып, уатылмаған сұлы жармасы түктеу арқылы дайындалады. Жаншылған сұлы жармасы жеңіл сіңеді әрі тез піседі.
Геркулес үлпегі буланып, жаншылған және кептірілген жоғары сортты түгелге сұлы жармасынан алынады. Ол оңай әрі тез піседі. 10—15 минут ішінде бұдан сіңімді және дәмді ботқа дайындауға болады.
Талқан — сұлы дәнін арнайы өндеуден өткізіп алынатын жоғары сапалы нәрлі тағам. Талқаннан емдемдік және балалар тағамдарын дайындауға болады. Оның құрамында организмге пайдалы, май тәрізді органикалық зат — лецитин бар.[1] Ұн және дақылдардан жасалатын тағамдар
Бауырсақ.Табанан.Салма.Май шелпек.Қаттама.
Талқан.Бидай көже. Тары көже.Жент (қоспа).Майсөк (майтары).Бидай қуыру.Бөкпе. Ет құрамында
Алайда Республикада ет өндіруді арттыру жөнініде біраз табыстарға қол
Ет өндіруді арттыруда ауыл шаруашылығы ғылымы мен озат тәжірибе
Қазіргі таңда белоктық қоректену туралы, әсіресе мал азығындағы белокқа
-ішкі нарықты кеңінен өзіміздің елде өндіретін ет өнімділігін толықтыру;
-жұмыс істеудегі кәсіпорындардың жұмыс істеу тиімділігін арттыру;
-өнімнің сапасын жақсарту;
-жаңа жұмыс орындарын салу жоғары технолгиялық және өнімді экспортқа
Мал етін өндіруді күрт арттыру үшін мал мен құсттың
Отандық ғылым мен қазіргі технологияның дамуы тағам өнімдерінің қауіпсіздігін
Осы мәселені шешудегі басымды бағыттардың бірі – қазіргі замандағы
Соңғы жылдары әлемде сүт өнімін өңдіру бәсеңдеді. Егер 1997-1999
2002 жылы әлемде 594 млн.тонна сүт өндірілді., соның ішінде
Жуық араға жасалған болжам бойынша Европа мен әлемдiк аумақта
Ет, сүт және басқа өнiмдерi өндiруден мал шаруашылығы жедел
Қазақстан Республикасындағы еттi өндеушi барлық өндеу мекемелерi 80-шi жылдардың
Осылайша ет өңдеушi мекемелер орналасуы мен маусымдық факторларға қарамастан
Елiмiздiң экономикасының нарықтық қатынасқа көшуi министрлiк басқармасының құрылымының
Жаңа жағдайда жекешелендiрiлген мекемелердiң қызметiнiң нәтижесi, реформаның қозғаушы факторы
Қазiргi кезде елiмiздiң экономикасы алдында отандық мекемелердiң тиiмдiлiгiн
Тәуелсiздiк алумен қатар елiмiздiң агроөнеркәсiптiк кешенiнде ұлы бетбұрыстар
Соңғы жылдары жағдай инфляцияның өсуiне, жүрiп жатқан процестердi басқару